Έξι εκατομμύρια τόνοι χρησιμοποιημένων υπολειμμάτων καφέ δημιουργούνται ετησίως. Τα περισσότερα καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής, παράγοντας μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα ή καίγονται για ενέργεια.
Είναι προφανές ότι πρόκειται για μια σπατάλη ενός παραπροϊόντος που εξακολουθεί να είναι πλούσιο σε ενώσεις (αν όχι σε γεύση).
Αυτό που ήταν ήδη γνωστό, είναι ότι σε οικιακό επίπεδο τα περιεχόμενα της καφετιέρας μπορούν να αξιοποιηθούν στον κήπο μας, αντί να καταλήξουν στον κάδο απορριμμάτων: τα χρησιμοποιημένα υπολείμματα καφέ είναι εξαιρετικά για την προσθήκη σε οικιακούς κάδους κομποστοποίησης και φάρμες σκουληκιών, για εδαφοκάλυψη σε τριαντάφυλλα και για αποτροπή των σαλιγκαριών.
Πλέον όμως η επιστήμη μπορεί να έχει την απάντηση και σε παγκόσμια κλίμακα.
Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Chemical Technology and Biotechnology, προτείνει ότι τα χρησιμοποιημένα υπολείμματα καφέ θα μπορούσαν να κρατούν το κλειδί για ένα επείγον περιβαλλοντικό πρόβλημα: τη γεωργική μόλυνση.
Πώς μπορούν τα κατακάθια να λύσουν τη γεωργική ρύπανση;
Επιστήμονες από το Ομοσπονδιακό Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Παρανά της Βραζιλίας διαπίστωσαν ότι τα υπολείμματα καφέ μπορούν να απορροφήσουν το βενταζόν (bentazone), ένα ζιζανιοκτόνο που χρησιμοποιείται συχνά στη γεωργία.
Όταν τα παλιά υπολείμματα καφέ ενεργοποιούνται με χλωριούχο ψευδάργυρο, η περιεκτικότητα τους σε άνθρακα γίνεται 70% πιο αποδοτική στην απομάκρυνση του ζιζανιοκτόνου.
Οι δοκιμές της μελέτης περιλάμβαναν βενταζόν διαλυμένο σε υγρό και επεξεργασμένο με ενεργό άνθρακα από χρησιμοποιημένα υπολείμματα καφέ, για να δουν πώς επηρέαζε τους ιστούς ριζών κρεμμυδιού που ονομάζονται μεριστώματα. Όλα τα φυτά αναπτύσσονται από μεριστωματικό ιστό και η ανάπτυξη ενός φυτού διακόπτεται όταν τα μεριστώματα του καταστρέφονται.
Εάν το τεστ μπορεί να επαναληφθεί σε βιομηχανική κλίμακα, θα ήταν ένα διπλό περιβαλλοντικό όφελος: εκτροπή αποβλήτων καφέ από τους χώρους υγειονομικής ταφής και πρόληψη της ζημιάς στη φύση και στην άγρια ζωή από τα ζιζανιοκτόνα.
Γιατί το βενταζόν είναι πρόβλημα;
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος έχει επισημάνει επικίνδυνα επίπεδα βενταζόν στα επιφανειακά νερά, υπερβαίνοντας τα επίπεδα που έχουν τεθεί στην Οδηγία για τα Ύδατα και θέτοντας σε κίνδυνο τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για τη χρήση των φυτοφαρμάκων.
Η Υπηρεσία Περιβάλλοντος του Ηνωμένου Βασιλείου αναφέρει ότι το βενταζόν έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει μακροπρόθεσμα την ποιότητα του νερού και να αυξήσει την ανάγκη επεξεργασίας των πηγών πόσιμου νερού στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Έχει αποδειχθεί ότι το ζιζανιοκτόνο επηρεάζει την ανθρώπινη υγεία εάν εισπνευστεί, καταποθεί ή απορροφηθεί μέσω του δέρματος.
Ενώ αυτή είναι μόνο προκαταρκτική έρευνα και απαιτούνται περισσότερες μελέτες για να καθοριστεί η αποτελεσματικότητα των ενεργών υπολειμμάτων καφέ σε παγκόσμια κλίμακα, είναι ένα ελπιδοφόρο ξεκίνημα. Οι συγγραφείς της μελέτης λένε ότι τα αποτελέσματα τους «προτείνουν μια λύση κυκλικής οικονομίας για τα χρησιμοποιημένα υπολείμματα καφέ, που επί του παρόντος απορρίπτονται χωρίς σύστημα ανακύκλωσης ή επαναχρησιμοποίησης».