Μεγάλος προμηθευτής όπλων στο Αζερμπαϊτζάν, το Ισραήλ βρίσκεται έμμεσα εμπλεκόμενο στη σύγκρουση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, σε σημείο που να θέτει σε κίνδυνο τις διαφαινόμενες σχέσεις με την Αρμενία. Παρά το γεγονός ότι διατηρεί χαμηλό προφίλ, το εβραϊκό κράτος δεν δείχνει έτοιμο να αποποιηθεί την εμπορική του σχέση με το Μπακού.
Πέμπτη 17 Σεπτεμβρίου 2020, Τελ-Αβίβ. Στη σκιά του Τύπου, η Αρμενία, χώρα που θεωρείται φιλική προς το Ιράν -- εχθρό του Ισραήλ -- εγκαινιάζει την πρεσβεία της. Μόλις δύο εβδομάδες αργότερα, το Γερεβάν ανακαλεί τον πρεσβευτή του, μια απόφαση για την οποία το Ισραήλ δήλωσε ότι "λυπάται".
Ο λόγος που αναφέρθηκε: οι πωλήσεις ισραηλινών όπλων στο Αζερμπαϊτζάν, την ώρα που το Μπακού και το Γερεβάν αναμετρώνται στο Ναγκόρνο Καραμπάχ
Η ανάκληση έγινε έπειτα από δημοσιεύματα, στη βάση των δεδομένων από τον τόπο παρακολούθησης πτήσεων FlightTracker 24, που έκαναν λόγο για την απογείωση ενός φορτηγού αεροσκάφους της αζερικής εταιρίας Silk Way από το αεροδρόμιο Ραμόν, κοντά στην στρατιωτική βάση 'Οβντα, στο νότιο Ισραήλ.
Πέρα από το παράδειγμα αυτό, το Αζερμπαϊτζάν είναι γνωστός πελάτης του "Made in Israël".
Το 2016, ο Αζέρος πρόεδρος Ιλχάμ Αλίεφ είχε δηλώσει ότι η χώρα του είχε ήδη αγοράσει αντί 4,85 δισεκατομμυρίων δολαρίων (4,1 δισεκ. ευρώ) αμυντικό υλικό από το Ισραήλ.
«Σημαντικό»
Αυτή την τελευταία πενταετία, το εβραϊκό κράτος ήταν ο πρώτος προμηθευτής όπλων στο Αζερμπαϊτζάν, ξεπερνώντας τη Ρωσία, με πωλήσεις ανω των 740 εκατομμυρίων δολαρίων (631 εκατομμύρια ευρώ), σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Έρευνας για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI).
Το Αζερμπαϊτζάν "είναι σημαντικό για εμάς", δηλώνει ο Εφραίμ Ινμπαρ, πρόεδρος του Ινστιτούτου της Ιερουσαλήμ για την στρατηγική και την ασφάλεια. "Προσπαθούμε να είμαστε καλός προμηθευτής ακόμη και σε περίοδο εντάσεων, προμηθεύσαμε για παράδειγμα την Ινδία κατά τη διάρκεια του πολέμου του Καργκίλ" (ορεινή περιοχή στο Κασμίρ) με το Πακιστάν.
Παρότι "πρέπει" να τηρεί "τα συμβόλαιά του, το Ισραήλ ωστόσο "δεν εμπλέκεται άμεσα "στη σύγκρουση στο Καραμπάχ, είπε.
Οι δεσμοί μεταξύ του εβραϊκού κράτους και του Αζερμπαϊτζάν, μιας σιιτικής μουσουλμανικής χώρας που συνορεύει με το Ιράν, χρονολογούνται από τη διάλυση της ΕΣΣΔ στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Έκτοτε οι δύο χώρες σφυρηλατούν διπλωματικές σχέσεις, το Ισραήλ επιδιώκει να δημιουργεί γέφυρες με μουσουλμανικές χώρες και το Αζερμπαϊτζάν για να επεκτείνει το δίκτυό του εκτός αυτών της Μόσχας.
"Πρόκειται για στρατηγικές σχέσεις: το Ισραήλ εισάγει σημαντικό μέρος του πετρελαίου του από το Αζερμπαϊτζάν και εξάγει τα όπλα του στο Αζερμπαϊτζάν, έναν από τους κύριους πελάτες της ισραηλινής στρατιωτικής βιομηχανίας", δήλωσε η Γκάλια Λίντενστραους, αναλύτρια στο Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών του Τελ Αβίβ.
Σύμφωνα με τον ισραηλινό Τύπο, η εταιρία Elbit Systems πούλησε πρόσφατα οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο Μπακού.
Στον απόηχο, Αρμένιοι αξιωματούχοι κατηγόρησαν τον αζέρο εχθρό ότι πραγματοποιεί πλήγματα εναντίον των θέσεών τους με ισραηλινά αεροσκάφη.
Στην Ιερουσαλήμ, αρμενικές σημαίες υπήρχαν αυτήν την εβδομάδα στα παράθυρα στην αρμενική συνοικία της Παλιάς Πόλης.
Επικοινωνία μεταξύ Ισραήλ και Αρμενίας
Σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον ομόλογό του Αρμέν Σαρκισιάν, ο Ισραηλινός πρόεδρος Ρέουβεν Ρίβλιν εξέφρασε τη "λύπη" του για τις εχθροπραξίες στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και δήλωσε "έτοιμος να προσφέρει ανθρωπιστική βοήθεια", σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε το γραφείο του.
"Το Ισραήλ έχει μακροχρόνιους δεσμούς με το Αζερμπαϊτζάν", πρόσθεσε αλλά "αυτή η διμερής συνεργασία δεν στοχεύει ένα συγκεκριμένο στρατόπεδο".
Στη σύγκρουση αυτή, η Τουρκία, σύμμαχος του Αζερμπαϊτζάν, κατηγορείται επίσης από την Αρμενία ότι προμηθεύει μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο Μπακού.
Ωστόσο, αυτό δεν κάνει το Ισραήλ και την Τουρκία συμμάχους.
Μετά το περιστατικό του Μαβί Μαρμαρά το 2010, όταν ισραηλινές δυνάμεις εξαπέλυσαν αιματηρή έφοδο σε τουρκικό πλοίο που προσπαθούσε να μεταφέρει βοήθεια στη Γάζα, οι σχέσεις τους είναι τεταμένες.
Τούρκοι και Ισραηλινοί διαφωνούν ως προς την κατανομή των πόρων φυσικού αερίου στη Μεσόγειο, τη Λιβύη και το παλαιστινιακό ζήτημα.
"Η Τουρκία αυξάνει (την επιρροή της) στη Λιβύη και αυτό μοιάζει να είναι η εκδήλωση μιας πιο αποφασιστικής στρατιωτικής πολιτικής για να δείξει τις ικανότητες της αμυντικής της βιομηχανίας, σημειώνει η Λίντενστραους. Αυτό θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από την Άγκυρα "ως μοχλός για να επανεξετάσει το Αζερμπαϊτζάν τη σχέση του με το Ισραήλ".
Την ώρα της εξομάλυνσης με αραβικές χώρες του Κόλπου, παραγωγούς πετρελαίου και εν δυνάμει πελάτες των στρατιωτικών του τεχνολογιών, το Ισραήλ θα μπορούσε να βάλει ένα όριο στο Αζερμπαϊτζάν;
"Προσπαθούμε να έχουμε περισσότερες συμφωνίες (με μουσουλμανικές χώρες), όχι να τις ανταλλάσσουμε', απαντά ο Εφραίμ Ινμπάρ.