Ο νέος εκλογικός νόμος αποτελεί ουσιαστικά επαναφορά του «νόμου Παυλόπουλου», ανέφερε ο Δρ. Πολιτικής Επιστήμης Παναγιώτης Κουστένης στην ενδιαφέρουσα εκδήλωση του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ, με θέμα: Εκλογικό σύστημα, μεταξύ κυβερνησιμότητας και αντιπροσώπευσης.
Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης ναι μεν έκρινε ότι δεν τον ικανοποιεί ο Προκόπης Παυλόπουλος για ΠτΔ, αλλά δεν είχε την ίδια άποψη για τον εκλογικό νόμο του, τον οποίο ξαναφέρνει στο προσκήνιο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες είθισται όταν αποχωρούν με συνταξιοδότηση εργαζόμενοι, οι προϊστάμενοί τους να τους προσφέρουν ένα «retirement gift» (δώρο συνταξιοδότησης). Ο αμερικανοτραφής Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται ότι στον αποχωρούντα Προκοπή Παυλόπουλο επέλεξε να κάνει ένα τέτοιο -βιτριολικό βέβαια- «δώρο συνταξιοδότησης». Είναι βέβαια άγνωστο αν ο απερχόμενος Πρόεδρος θα το εκτιμήσει.
Μιλώντας για τον νέο εκλογικό νόμο, στην εκδήλωση του ΕΝΑ, ο Παναγιώτης Κουστένης έκανε λόγο για «επαναφορά της λογικής των παλαιού τύπου μονοκομματικών κυβερνήσεων». «Αυτή η μορφή εκλογικών νόμων, με τη μονοκομματική απόδοση του μπόνους, έχει πάρα πολλά μειονεκτήματα, με κυριότερο το μεγάλο χάσμα μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου κόμματος», υποστήριξε ο ομιλητής, χρησιμοποιώντας το παράδειγμα των εκλογών του 2000, όταν, παρά την οριακή διαφορά της τάξης μόλις του 1,1% μεταξύ ΠΑΣΟΚ & ΝΔ, διαμορφώθηκε μια πολύ μεγάλη διαφορά εδρών στο Κοινοβούλιο.
Ο Π. Κουστένης επισήμανε στη συνέχεια ότι, αν και το Σύνταγμα προβλέπει τρεις διερευνητικές εντολές, με τη μονοκομματική απόδοση του μπόνους δίνεται επί της ουσίας αποκλειστική πρωτοβουλία στο πρώτο κόμμα, «με τη δεύτερη και τρίτη διερευνητική εντολή να καθίστανται “διακοσμητικές”».
«Η διάσταση μεταξύ του πνεύματος του εκλογικού νόμου και του πνεύματος του Συντάγματος αναδεικνύει ίσως και το βασικότερο έλλειμμα δημοκρατικότητας αυτής της μορφής εκλογικών νόμων με το μονοκομματικό μπόνους εδρών», υπογράμμισε ο εισηγητής, σημειώνοντας ότι «ο (υπό κατάθεση) εκλογικός νόμος προωθεί πολυκομματισμό μεν, απολύτως μονοκομματικά κυριαρχούμενο δε».
Βερναρδάκης: Αναγκαία η απλή αναλογική
Από την πλευρά του ο Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο ΑΠΘ, βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Χριστόφορος Βερναρδάκης υπογράμμισε ότι «δεν είναι ο εκάστοτε εκλογικός νόμος αυτός που καθορίζει τους εκλογικούς συσχετισμούς, τη δυναμική των κομμάτων ή τα παράγωγά της, την κυβερνησιμότητα». Μάλλον το αντίστροφο ισχύει, δηλαδή «ο εκλογικός νόμος (πρέπει να) είναι το αποκρυστάλλωμα κοινωνικών διεργασιών και των εκλογικών τους εκφράσεων».
Αναλύοντας του πολιτικούς συσχετισμούς της περιόδου που διανύουμε, ο πρώην Υπουργός επισήμανε ότι «το εκλογικό αποτέλεσμα του 2019 δεν παραπέμπει τόσο σε αποτέλεσμα δύο κομμάτων όσο σε αποτέλεσμα δύο πόλων», διαπιστώνοντας ότι «με τον εκλογικό νόμο που προωθεί η ΝΔ, επιχειρεί να υπηρετήσει τον στρατηγικό στόχο που έχει, να επανενοποιήσει την παράταξη της Δεξιάς σε ένα πολιτικό κόμμα».
«Ο εκλογικός νόμος δεν είναι η απάντηση στην κρίση της δημοκρατίας, των πολιτικών και των προγραμμάτων και είναι λάθος να επικεντρώνουμε σε αυτόν σαν να αποτελεί “το άλφα και το ωμέγα” της συγκρότησης των πολιτικών κομμάτων και των πολιτικών αντιπροσωπεύσεων», σημείωσε ο κ. Βερναρδάκης.
«Στις δεδομένες συνθήκες κομματικών συσχετισμών η απλή αναλογική είναι αναγκαία και αποτελεί το ενδεδειγμένο σύστημα», συμπέρανε ο πρώην Υπουργός, προσθέτοντας ότι «δεν δημιουργεί ζήτημα κυβερνησιμότητας» και ως εκ τούτου «το βάθος της πολιτικής μας συζήτησης θα πρέπει να στραφεί στο πρόγραμμα και στις κοινωνικές συμμαχίες με τις οποίες αυτό θα εφαρμοστεί».
Ο κ. Βερναρδάκης τόνισε, τέλος, την ανάγκη για μια πραγματική, όχι ατελή, απλή αναλογική, χωρίς το εκλογικό κατώφλι του 3% για την είσοδο στη Βουλή -όριο που, όπως υποστήριξε, παραβιάζει όχι μόνο την αναλογικότητα αλλά και την αρχή της ισότητας της ψήφου- και με μια συνολική αναδιάρθρωση των εκλογικών περιφερειών πάνω στις οποίες αρθρώνεται η πολιτική αντιπροσώπευση.
Πουλάκης: Μεγαλύτερα περιθώρια συνεργασιών στην προοδευτική παράταξη
Στην ίδια εκδήλωση, ο Κώστας Πουλάκης, πρώην Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εσωτερικών, τόνισε ότι «αυτό που η τωρινή κυβέρνηση δεν θέλησε και δεν μπορεί να καταλάβει είναι ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει πια. Η αντιμετώπιση των πολιτικών θεμάτων δεν θα πρέπει να γίνεται με ξεπερασμένα εργαλεία του πολιτικού συστήματος που μας έφερε ως εδώ αλλά με ένα άλλο πολιτικό σύστημα που να στηρίζεται στον προγραμματικό διάλογο, στη σύνθεση και τη συνεργασία».
Όπως επισήμανε ο κ. Πουλάκης, ο νόμος της προηγούμενης κυβέρνησης για την απλή αναλογική επιχείρησε να ανταποκριθεί στις κοινωνικές διεργασίες και τα αιτήματα της κοινωνίας: «Το 2016 η τότε κυβέρνηση έδειξε ότι έχει πάρει τα μηνύματα από μια κοινωνία η οποία διαφοροποιείται», είπε χαρακτηριστικά.
«Ο εκλογικός νόμος που προωθεί η σημερινή κυβέρνηση επαναφέρει παλιότερο άρθρο που απαγορεύει το μπόνους στο συνασπισμό κομμάτων, δείχνοντας μια αντίληψη η οποία δεν είναι μόνο μονοκομματική αλλά και εμποδίζει εκ των προτέρων οποιαδήποτε προγραμματική συνεργασία. Κι αυτό διότι στο χώρο της ΝΔ οι σύμμαχες πολιτικές δυνάμεις είναι ελάχιστες, ενώ στον χώρο της δημοκρατικής παράταξης υπάρχουν περισσότερες δυνάμεις οι οποίες θα μπορούσαν να συζητήσουν και να συνεργαστούν», υπογράμμισε ο εισηγητής.
«Οι πρώτες εκλογές θα γίνουν με την απλή αναλογική και θα συγκρουστούν προγράμματα, θα συγκρουστεί πολιτικός λόγος», κατέληξε, εκτιμώντας ότι η συζήτηση αυτή μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να οδηγήσει στη διατήρηση της απλής αναλογικής.