Ισχυρή ώθηση στην κερδοφορία της Εθνικής Τράπεζας, σε μια περίοδο «ισχνών αγελάδων» έδωσε το deal με το Ελληνικό Δημόσιο, στις αρχές του έτους, για την αντικατάσταση του τιτλοποιημένου δανείου Titlos με κρατικά ομόλογα, ακριβώς στη χρονική στιγμή της... απογείωσης των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου.
Μέσω αυτής της συμφωνίας με το Δημόσιο, η Εθνική δεν αφαίρεσε μόνο από τον ισολογισμό της ένα «βαρίδι» λογιστικής αξίας αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ, δηλαδή το τιτλοποιημένο δάνειο Titlos, που αποτελεί συνέχεια των παλιών swaps της Goldman Sachs, αλλά κατάφερε να μετατρέψει το «βαρίδι» σε πηγή σημαντικών κερδών βραχυπρόθεσμα.
Όπως φαίνεται από την ανακοίνωση αποτελεσμάτων 9μήνου που εξέδωσε χθες η Εθνική, τα καθαρά κέρδη μετά τους φόρους ανήλθαν σε 423 εκατ. ευρώ και ήταν πολλαπλάσια των κερδών του 9μήνου 2018, που είχαν ανέλθει μόλις σε 61 εκατ. ευρώ. Στο περσινό 9μηνο η κερδοφορία της Εθνικής δεν είχε λάβει ακόμη την ισχυρή ώθηση από τη συμφωνία με το Δημόσιο.
Από τα συνολικά κέρδη των 423 εκατ. ευρώ, τα 257 εκατ. ευρώ, δηλαδή περίπου 60%, ήταν κέρδη από χρηματοοικονομικές πράξεις και λοιπά έσοδα, όπως ανακοίνωσε η τράπεζα. Αντίστοιχα πέρυσι, από χρηματοοικονομικές πράξεις η Εθνική είχε εγγράψει ζημιές 24 εκατ. ευρώ.
Από την ανάλυση αυτών των κερδών, φαίνεται η ευεργετική επίδραση της συμφωνίας με το Δημόσιο: Τα συνολικά μη επαναλαμβανόμενα κέρδη ανέρχονται σε 213 εκατ. ευρώ. Από αυτά, τα σχετιζόμενα με τη συμφωνία με το Δημόσιο άμεσα είναι 65 εκατ. ευρώ και ενεγράφησαν το πρώτο τρίμηνο. Επιπλέον, όμως, η τράπεζα ενέγραψε κέρδη 118 εκατ. ευρώ από την πώληση κρατικών ομολόγων, η οποία διευκολύνθηκε από το γεγονός ότι η συμφωνία για το Titlos διόγκωσε σημαντικά το χαρτοφυλάκιο κρατικών τίτλων της τράπεζας.
Η ιστορία του Titlos αρχίζει από το 2003, όταν το Ελληνικό Δημόσιο είχε συμφωνήσει την ανταλλαγή (swap) δανείων σε γιεν με δάνεια σε ευρώ σε τεχνητά ευνοϊκή ισοτιμία, προκειμένου να εμφανισθεί μια μικρή μείωση του συνολικού χρέους της χώρας και να καλυφθεί το σχετικό κριτήριο ένταξης στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση.
Αργότερα, το swap αγοράσθηκε από την Εθνική Τράπεζα. Το 2008, εν μέσω κλιμάκωσης της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, μετατράπηκε σε ένα νέο προϊόν, το Titlos, πάλι με τη βοήθεια της Goldman Sachs.
Οι νέοι τίτλοι που δημιουργήθηκαν με βάση το αρχικό swap χρησιμοποιήθηκαν αρχικά από την Εθνική για να αντλήσει ρευστότητα της τάξεως των 5 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αλλά η ρευστότητα ζητήθηκε πίσω, όταν η ΕΚΤ διαπίστωσε ότι το Titlos βασιζόταν σε μια εκτός αγοράς συναλλαγή του Δημοσίου, η οποία δεν απεικονιζόταν στο επίσημο χρέος.
Το πρόβλημα με το Titlos, που παρέμεινε για χρόνια, στη συνέχεια, στο χαρτοφυλάκιο της Εθνικής ήταν ότι ήταν μια ανταλλαγή επιτοκίων σχεδιασμένη για να λειτουργεί σε «κανονικές» συνθήκες επιτοκίων.
Όμως, η πολιτική μηδενικών επιτοκίων της ΕΚΤ το μετέτρεψε σε μόνιμη πηγή ζημιών για την Εθνική, μέχρι που συμφωνήθηκε, τον Φεβρουάριο, να ακυρωθεί το swap και να μετατραπεί σε ένα κανονικό δάνειο προς το Δημόσιο, με την Εθνική να λαμβάνει κρατικά ομόλογα σε αντικατάσταση της συμφωνίας ανταλλαγής επιτοκίων.
Σημειώνεται ότι η δομή αυτής της συναλλαγής έχει δύο όψεις: μακροπρόθεσμα, ως τη λήξη των ομολόγων, είναι ευνοϊκή για το Δημόσιο. Βραχυπρόθεσμα, όμως, αφήνει σημαντικά κέρδη στην Εθνική, ακριβώς στη χρονική στιγμή που τα χρειάζεται περισσότερο, ενώ, αν έμεναν οι τίτλοι του Titlos στο χαρτοφυλάκιο της τράπεζας θα επιβαρυνόταν με ζημιές, όσο τα επιτόκια παραμένουν ασυνήθιστα χαμηλά.