Μετά από οκτώ χρόνια βαθιάς κρίσης που εξέθρεψε την καταστροφολογία και τη «μοιρολατρική» αντιμετώπιση των πραγμάτων, εκθέσεις, αναλύσεις, δηλώσεις και δημοσιεύματα συνεχίζουν να διαμορφώνουν μια ζοφερή εικόνα για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές των επιχειρήσεων. Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική: Τα στοιχεία για τις εταιρείες του ΧΑ δείχνουν ότι από την περασμένη χρονιά πολλοί κλάδοι έχουν μπει σε τροχιά ανάκαμψης, δύο στις τρεις επιχειρήσεις βελτιώνουν τις επιδόσεις τους, τα συνολικά κέρδη αυξάνονται. Φέτος μάλιστα θα μοιράσουν στους μετόχους τους περίπου 900 εκατ. ευρώ!
Ακόμη και οι τράπεζες που ήταν μέχρι πρόσφατα ο «μεγάλος ασθενής» του συστήματος, επέστρεψαν στην οργανική κερδοφορία και βρίσκονται πλέον στην αφετηρία ενός νέου κύκλου ανάκαμψης-ανάπτυξης, έτοιμες να επωφεληθούν από το ευνοϊκότερο περιβάλλον που θα δημιουργηθεί με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, την ένταξη της χώρας στο QE και τις διευθετήσεις για ελάφρυνση χρέους.
Οι θετικές επιδόσεις των τραπεζών «κρύβονται» προς το παρόν πίσω από τις λογιστικές τακτοποιήσεις παλαιών βαρών και απωλειών. Θα εμφανισθούν στα οικονομικά αποτελέσματα της τρέχουσας και των επόμενων χρήσεων, όπου θα αποτυπωθούν επίσης θετικές και αρνητικές επιδράσεις από τη διευθέτηση των κόκκινων δανείων.
Ο δαρβίνειος νόμος στο εμπόριο και τη βιομηχανία
Εμφανέστερη είναι η βελτίωση των οικονομικών επιδόσεων των εμποροβιομηχανικών επιχειρήσεων του ΧΑ, οι οποίες υπερδιπλασίασαν (+114%!) την κερδοφορία τους το 2016. Αυτή η εντυπωσιακή αύξηση κερδών δεν οφείλεται σε άνοδο των πωλήσεων, αλλά σε κινήσεις εσωτερικής αναδιάρθρωσης και προσαρμογής στις μεταβαλλόμενες συνθήκες αγοράς.
Η κρίση λειτούργησε σαν «δαρβίνειος νόμος»: Οι ισχυρές επιχειρήσεις έγιναν ισχυρότερες κερδίζοντας μερίδια αγοράς, ενώ οι αδύναμες και ασθενέστερες αποδυναμώθηκαν περαιτέρω ή έβαλαν λουκέτο, αφήνοντας μεγαλύτερο χώρο στις υγιείς.
Οι συνθήκες παραμένουν βέβαια δύσκολες, καθώς η εγχώρια ζήτηση έχει συρρικνωθεί, επαρκής χρηματοδότηση δεν υπάρχει, το κόστος χρήματος είναι υψηλό, τα φορολογικά βάρη έχουν αυξηθεί, ενώ η γραφειοκρατία και η αναποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης δημιουργούν προσκόμματα στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων και στην υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων.
Αυξήθηκαν οι κερδοφόρες
Πάντως η εικόνα από τους ισολογισμούς των εισηγμένων επιχειρήσεων είναι ενθαρρυντική και αναμένεται ότι θα βελτιωθεί περαιτέρω το δεύτερο φετινό εξάμηνο, όταν θ’ αρχίσουν να φαίνονται οι θετικές επιδράσεις από το κλείσιμο της αξιολόγησης και τη σταδιακή επάνοδο της οικονομίας στην κανονικότητα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία ισολογισμών 193 εταιρειών εισηγμένων στο ΧΑ, τα οποία συγκέντρωσε και επεξεργάστηκε η Beta ΑΧΕΠΕΥ:
• 125 επιχειρήσεις (2 στις 3, περίπου 65%) βελτίωσαν πέρυσι τα οικονομικά τους αποτελέσματα, εμφανίζοντας συνολικά καθαρά κέρδη περίπου 1,95 δισ. ευρώ, μετά την αφαίρεση φόρων.
• Οι 101 (ποσοστό 52%) ήταν κερδοφόρες και οι 92 εμφάνισαν ζημία. Από αυτές τις ζημιογόνες, οι 57 βελτίωσαν τα αποτελέσματα τους, μειώνοντας τις ζημίες.
• Οι 27 (το 13%) έγιναν κερδοφόρες το 2016, ενώ το 2015 είχαν εμφανίσει αρνητικό αποτέλεσμα.
Είναι η πρώτη χρονιά μετά την εκδήλωση της κρίσης το 2009, που οι περισσότερες εταιρείες του ΧΑ εμφανίζονται κερδοφόρες. Το αποτέλεσμα αυτό αντανακλά τη σταθεροποίηση της οικονομίας. Όπως επισημαίνουν οι αναλυτές της Beta, διαπιστώνεται ισχυρή συσχέτιση της πορείας των ελληνικών επιχειρήσεων και της εξέλιξης του ΑΕΠ.
Αλλα βασικά μεγέθη και διαπιστώσεις που προκύπτουν από την ανάλυση των ισολογισμών:
• Η λειτουργική κερδοφορία αυξήθηκε κατά 14,3%
• Το καθαρό αποτέλεσμα των τραπεζών εκτιμάται ότι ήταν θετικό (κέρδη 317 εκατ. ευρώ). Όμως τα κέρδη αυτά υπερκαλύπτει η λογιστική ζημία που «έγραψε» η Εθνική από την πώληση της θυγατρικής Finansbank στην Τουρκία.
• Οι εμποροβιομηχανικές εταιρίες αύξησαν τα συνολικά καθαρά κέρδη τους κατά 132%(!), σε 1,8 δισ. ευρώ, έναντι 761 εκατ. ευρώ το 2015. Το 1/3 των συνολικών κερδών προέρχεται από τις δύο εταιρείες διύλισης πετρελαίου (ΕΛΠΕ και Motor Oil)
• Ο συνολικός κύκλος εργασιών μειώθηκε κατά 1,7%. Όμως η κάμψη αυτή οφείλεται αποκλειστικά στον μειωμένο κατά 6,7% (λόγω πτώσης των τιμών) τζίρο των εταιρειών διύλισης και εμπορίας πετρελαιοειδών.
• Οι εταιρείες λιανικού εμπορίου αύξησαν τον τζίρο τους κατά 11%
Επισημαίνεται ότι τα αποτελέσματα πολλών εισηγμένων επιβαρύνθηκαν από το κόστος διάσωσης- εξυγίανσης του «Μαρινόπουλου», ενώ τα πρόστιμα της επιτροπής ανταγωνισμού χαμήλωσαν πολύ το αποτέλεσμα των κατασκευαστικών εταιριών.
Ένα άλλο στοιχείο που «ροκάνισε» τα κέρδη είναι οι απομειώσεις της αξίας συμμετοχών και ακινήτων.
Όπως αναφέρεται στην παρουσίαση των στοιχίων από την Beta, στον τραπεζικό κλάδο μετά τα αποτελέσματα του δ΄ τριμήνου υπάρχουν κάποιες πιο ευδιάκριτες ποιοτικές ανακατατάξεις. Οι ουσιαστικές βελτιώσεις φαίνονται στην προ προβλέψεων κερδοφορία όπου αποτυπώνεται η μείωση του οργανικού κόστους και η συνεισφορά των κερδών από τις πωλήσεις συμμετοχών.
Οι "πρωταθλητές"
Στις εταιρείες με «δυνατούς» ισολογισμούς που εξέπληξαν ευχάριστα την αγορά συγκαταλέγονται τα ΕΛΠΕ, η Motor Οil, η Coca-Cola και η ΓΕΚΤΕΡΝΑ τόσο για το ύψος της κερδοφορίας όσο και για τις ταμειακές ροές.
Σε ικανοποιητικά επίπεδα κινήθηκε η κερδοφορία του ΟΤΕ. Του ΟΠΑΠ επηρεάστηκε από την αύξηση του φόρου μικτών κερδών, ενώ ο Καρέλιας συνέχισε εμφάνισε βελτιωμένες επιδόσεις σε όλους τους τομείς.
Στις μεσαίου μεγέθους εταιρίες ξεχωρίζουν για την ποιοτική και δυναμική εικόνα αποτελεσμάτων οι Σαράντης, Πλαστικά Θράκης, Quest (με πολλά έκτακτα κέρδη), Ευρωπαϊκή Πίστη και Autohellas.
Στις μικρότερες κεφαλαιοποιήσεις συνέχισαν την καλή πορεία των προηγούμενων ετών οι MLS, Elton, Κανάκης, Καράτζης, Flexopack, Κυριακίδης, Κρι-Κρι, Πετρόπουλος. Σ’ αυτές προστέθηκαν Κλουκίνας, Νάκας, ASCompany και Ιασώ.