Τα μηνύματα που φθάνουν στην Αθήνα από το χρηματοπιστωτικό κέντρο του Λονδίνου γίνονται τις τελευταίες ημέρες όλο και πιο δυσάρεστα για την κυβέρνηση, όσο δυσάρεστες είναι και οι καθημερινές καταγραφές των αποδόσεων των ομολόγων και των τιμών των μετοχών. «Αν αποφάσιζε το City για το χρόνο των εκλογών στην Ελλάδα, θα είχαν ήδη στηθεί κάλπες», λέει χαρακτηριστικά τραπεζικό στέλεχος, ύστερα από μια απογοητευτική σειρά επαφών με διαχειριστές κεφαλαίων στο ετήσιο road show της HSBC.
Του Νώντα Χαλδούπη
Η κυβέρνηση αναλώνει καθημερινά πολύ χρόνο, προσπάθεια και πολιτικό κεφάλαιο για να κρατήσει αδιατάρακτες τις σχέσεις με τους επίσημους πιστωτές της χώρας. Ομως το διεθνές χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο φαίνεται ότι έχει κηρύξει επενδυτική «αργία» έναντι της Ελλάδας, εκτιμώντας ότι η κυβέρνηση δεν έχει την πολιτική βούληση να εφαρμόσει με ταχείς ρυθμούς τις μεταρρυθμίσεις του τρίτου μνημονίου και ότι θα χρειασθεί νέα κυβερνητική αλλαγή για να γίνει η Ελλάδα χώρα που θα προσφέρει ευκαιρίες και θα προσελκύσει κεφάλαια.
Όπως αναφέρει τραπεζικό στέλεχος, η δυσπιστία με την οποία προσεγγίζουν οι ξένοι τραπεζίτες και διαχειριστές κεφαλαίων την Ελλάδα είναι τόσο έντονη, που έπεσαν στο κενό όσες προσπάθειες έκαναν τα στελέχη ελληνικών τραπεζών στο Λονδίνο, για να πείσουν ότι οι ελληνικές τραπεζικές μετοχές αποτελούν επενδυτικές ευκαιρίες, καθώς διαπραγματεύονται σήμερα με discount της τάξεως του 80% επί της λογιστικής αξίας,
Το στοίχημα της εξόδου από την ύφεση
Οι συνομιλητές των Ελλήνων τραπεζιτών άκουσαν με ενδιαφέρον τα επιχειρήματα και τα στοιχεία που παρατέθηκαν, αλλά έδειξαν ότι δεν προτίθενται να «ποντάρουν» στις τραπεζικές μετοχές - που έχουν «κάψει» ουκ ολίγους διαχειριστές στα χρόνια της κρίσης και των διαδοχικών ανακεφαλαιοποιήσεων - αν δεν πεισθούν πρώτα ότι η κυβέρνηση θέλει και μπορεί να «ξεκολλήσει» την οικονομία από τη στασιμότητα. Θεωρούν ότι αυτό είναι το καθοριστικής σημασίας στοιχείο για τις προοπτικές των τραπεζών και των μετοχών τους.
Εξίσου δυσμενής είναι και η στάση των διαχειριστών της αγοράς ομολόγων έναντι των ελληνικών τίτλων, που απέδωσαν πέρυσι τεράστια κέρδη σε όσους τόλμησαν να τα αγοράσουν, αλλά έχουν «κολλήσει» φέτος σε αποδόσεις της τάξεως του 8%. Η απόδοση αυτή μπορεί να φαίνεται χαμηλή σε σχέση με εκείνες που είχαν διαμορφωθεί στο αποκορύφωμα της κρίσης. Είναι όμως εξωφρενικά υψηλή, αν ληφθούν υπόψη το ευρύτερο επιτοκιακό περιβάλλον και οι συγκριτικές αποδόσεις χρεογράφων περιφερειακών χωρών της Ευρωζώνης
Σε ένα ιδιαίτερα αιχμηρό δημοσίευμα, το Bloomberg υπογραμμίζει ότι τα ελληνικά κρατικά ομόλογα έχουν τις χειρότερες αποδόσεις συγκριτικά με όλα τα ευρωπαϊκά τους τρεις τελευταίους μήνες, παρά το ότι ο Αλέξης Τσίπρας κατάφερε να εξασφαλίσει συμφωνία με τους επίσημους πιστωτές τον Ιούνιο.
Το (θεωρητικό) κόστος δανεισμού της Ελλάδας στη δεκαετία είναι 8,2%, σχεδόν τριπλάσιο από το 3% της Πορτογαλίας και δεν μπορεί να συγκριθεί με τις αρνητικές αποδόσεις σε Γερμανία και Ολλανδία. Η Κύπρος, η άλλη ευρωπαϊκή χώρα με βαθμολογία junk που δεν είναι επιλέξιμη για το πρόγραμμα αγορών της ΕΚΤ, δανείζεται με το μισό επιτόκιο σε σχέση με την Ελλάδα.
Όπως δηλώνει στο Bloomberg στέλεχος της Emso Asset Management, «τα ελληνικά ομόλογα βρίσκονται “στην έρημο” από τον Ιούνιο. Όσο ο κόσμος αισθάνεται ότι η κυβέρνηση θα κινηθεί εξαιρετικά αργά στην καλύτερη περίπτωση, ή θα αντιστρέψει αυτή την πορεία στη χειρότερη, θα έχει αμφιβολίες για τη σταθερότητα της διάσωσής της».
Ποντάρουν σε άλλη κυβέρνηση
Το ίδιο στέλεχος φέρνει στο προσκήνιο σενάρια κυβερνητικής αλλαγής: Υποστηρίζει ότι ακόμη και αν η Ελλάδα περιληφθεί στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, ύστερα από μια συμφωνία για μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, οι τιμές των ομολόγων θα έχουν μόνο μια «τεχνική στήριξη». Κατά την εκτίμηση του, ενδιαφέρον για τοποθετήσεις σε νέες εκδόσεις ελληνικών χρεογράφων δεν πρόκειται να υπάρξει - «τουλάχιστον έως ότου η τωρινή κυβέρνηση αρχίσει να πλησιάζει προς την έξοδο»
Ο γνωστός σχολιαστής της ελληνικής κρίσης Γκάμπριελ Στερν, επικεφαλής μακροοικονομικής έρευνας της Oxford Economics, τονίζει στο Bloomberg: «Τα πράγματα δείχνουν να επιδεινώνονται πάλι στην Αθήνα . Τα fund περιμένουν να δουν αν τα πράγματα θα εκτροχιαστούν. Η απόδοση 8% στα ελληνικά ομόλογα αντανακλά αυτήν ακριβώς την αβεβαιότητα».
Για την κυβέρνηση το ζήτημα των ομολόγων δεν είναι στην παρούσα φάση πρώτη προτεραιότητα, παρότι όλοι αντιλαμβάνονται ότι για να επιστρέψει η χώρα στις αγορές πριν από τη λήξη του προγράμματος - δηλαδή μέσα στον επόμενο χρόνο, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να αναθερμανθεί το ενδιαφέρον των επενδυτών και να υποχωρήσουν σημαντικά οι αποδόσεις.
Αλλαγή κλίματος μετά την αξιολόγηση
Πεποίθηση των κυβερνητικών στελεχών είναι ότι, αν προχωρήσει γρήγορα η διαδικασία ολοκλήρωσης της πρώτης αξιολόγησης με την υλοποίηση των 15 προαπαιτούμενων και αμέσως μετά προχωρήσουν εξίσου γρήγορα οι διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη αξιολόγηση, το κλίμα στην αγορά ομολόγων θα αλλάξει και τα σενάρια κυβερνητικής αλλαγής γρήγορα θα ξεχασθούν.
Σε κάθε περίπτωση, με την αγορά ομολόγων κάθε κυβέρνηση οφείλει να είναι εξαιρετικά προσεκτική. Εν προκειμένω, ισχύει το δόγμα που έχει διατυπώσει ο Τζέιμς Κάρβιλ, ο«στρατηγός» της νικηφόρας εκλογικής εκστρατείας του Μπιλ Κλίντον το 1992, όταν κατάλαβε πόσο επηρέαζε τις πολιτικές αποφάσεις η αγορά ομολόγων: «Αν υπάρχει μετεμψύχωση, παλιά σκεφτόμουν ότι θέλω να γυρίσω πίσω ως πρόεδρος, ως Πάπας, ή ως πρωταθλητής του μπέιζμπολ. Αλλά τώρα θέλω να γυρίσω ως αγορά ομολόγων. Γιατί αυτή μπορεί να τρομοκρατεί τους πάντες»...