Ενα 12μηνο μετά τα μέτρα Χατζηδάκη για την εξυγίανση της ΔΕΗ, η κυβέρνηση καλείται τώρα να βρει τρόπο να καλύψει το "λογαριασμό", κατανέμοντας το κόστος. Μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου πρέπει να λάβει μια πολύ δύσκολη απόφαση, που θα έχει πολιτικό κόστος για την ίδια και οικονομικές επιπτώσεις στις επιχειρήσεις παραγωγής-εμπορίας-διανομής ηλεκτρικού ρεύματος
Τα "μέτρα Χατζηδάκη" βοήθησαν μεν τη ΔΕΗ να βελτιώσει θεαματικά τα οικονομικά της αποτελέσματα και να ξαναγίνει κερδοφόρος. Ταυτόχρονα όμως έχουν ανοίξει μια μεγάλη «τρύπα» στον ειδικό λογαριασμό για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, καθώς οι αυξήσεις τιμολογίων της ΔΕΗ «κρύφθηκαν» πίσω από τη μείωση του ειδικού τέλους για τις ΑΠΕ (ΕΤΜΕΑΡ), ώστε να μην φθάσουν στους καταναλωτές.
Αντισταθμίστηκαν αυξήσεις τιμολογίων
Στην πραγματικότητα, το «πακέτο Χατζηδάκη» για τη ΔΕΗ είχε ως βασικό μέτρο την... πατροπαράδοτη αύξηση τιμολογίων. Η τιμή της κιλοβατώρας αυξήθηκε περισσότερο από 20% και αυτό ήταν ο κύριος παράγοντας βελτίωσης των οικονομικών στοιχείων της επιχείρησης. Μόνο που αυτή η μεγάλη αύξηση καλύφθηκε από μια μεγάλη μείωση του ΕΤΜΕΑΡ, για να αποφύγει η κυβέρνηση το πολιτικό κόστος μιας επιβάρυνσης των καταναλωτών.
Αυτή η μείωση του ΕΤΜΕΑΡ σε συνδυασμό με τη μείωση της χονδρικής τιμής λόγω των συνθηκών που δημιούργησε η πανδημία, είχε ως αποτέλεσμα να εκτιναχθεί στα ύψη το έλλειμμα του λογαριασμού των ΑΠΕ - τοοποίο προβλέπεται ότι θα προσεγγίσει τα 300 εκατ. ευρώ στο τέλος του έτους.
Κόντρα με τους κολοσσούς των ΑΠΕ
Ο υπουργός Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης θεωρούσε ότι είχε βρει μια εύκολη λύση για να μην πληρώσουν οι καταναλωτές αυτό το έλλειμμα, μέσω αυξήσεων στους λογαριασμούς του ρεύματος. Διαπιστώνεται όμως ότι το «χαράτσι» που σχεδίαζε να επιβάλει στους παραγωγούς ΑΠΕ, προσκρούει σε αντιδράσεις ισχυρών επιχειρηματικών συμφερόντων, εγχώριων και πολυεθνικών, όπως και σε αντιδράσεις των πολλών μικρών παραγωγών ΑΠΕ, που συνιστούν υπολογίσιμη ομάδα πίεσης.
Οι παρασκηνιακές διεργασίες είναι πολύ έντονες τα τελευταία 24ωρα, καθώς η πρόθεση του υπουργείου να «ψαλιδίσει» κατά 5% τις πληρωμές στους παραγωγούς ΑΠΕ απειλεί να διαταράξει τις σχέσεις της κυβέρνησης με τους ελληνικούς επιχειρηματικούς κολοσσούς των ΑΠΕ, αλλά και με τις πολυεθνικές που έχουν επενδύσει στον τομέα αυτό. Μάλιστα, οι εκπρόσωποι των πολυεθνικών έφθασαν ως το Μαξίμου για να ζητήσουν «πάγωμα» των σχεδιασμών Χατζηδάκη, με τη σαφή προειδοποίηση ότι ένας νέος αιφνιδιασμός, που θα θύμιζε το new deal του 2014, θα οδηγούσε τις μητρικές ευρωπαϊκές εταιρείες στην απόφαση να παγώσουν σχέδια νέων επενδύσεων στην Ελλάδα.
Μπροστά στις αντιδράσεις, σύμφωνα με πληροφορίες, το Μαξίμου αναδιπλώνεται και, κατ' ουσίαν, «γειώνει» τα σχέδια Χατζηδάκη για «χαράτσι» στις ΑΠΕ, διαβεβαιώνοντας τους επενδυτές ότι δεν θα υπάρξουν αιφνιδιασμοί και θα επιχειρηθεί να δοθεί μια λύση κοινής αποδοχής.
Με κονδύλια της ΕΕ;
Στο σημείο αυτό... αρχίζουν τα δύσκολα, αφού μικροί και μεγάλοι επενδυτές των ΑΠΕ ξεκαθαρίζουν ότι δεν θα συζητήσουν την παραμικρή επιβάρυνσή τους, κάτι που σημαίνει ότι μόνο οι προμηθευτές ρεύματος και οι καταναλωτές μένουν ως υποψήφιοι να πληρώσουν το λογαριασμό.
Μια ιδέα που συζητείται και οι πολυεθνικές του τομέα δηλώνουν έτοιμες να την υποστηρίξουν ακόμη και με lobbying στην Κομισιόν, είναι να ζητηθεί κάλυψη μέρους του ελλείμματος από τα κοινοτικά κονδύλια που προορίζονται για αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας. Όμως, ούτε σε αυτή την περίπτωση... βγαίνουν τα νούμερα:
Αβάσιμα ο Κωστής Χατζηδάκης ισχυρίζεται ότι το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ οφείλεται στην πανδημία, ενώ οι παραγωγοί, με τεκμηριωμένες μελέτες, έχουν αποδείξει από τη μείωση της χονδρικής τιμής λόγω της πανδημίας προήλθαν 80 - 100 εκατ. ευρώ από το έλλειμμα. Μάλιστα, οι πολυεθνικές προειδοποίησαν τον υπουργό Ενέργειας να μην υποβάλει στις Βρυξέλλες αίτημα για μεγαλύτερη ενίσχυση από το πραγματικό ποσό ελλείμματος που προκάλεσε η πανδημία, γιατί θα υπήρχε ο κίνδυνος να απορριφθεί το ελληνικό αίτημα.
Ποιός θα πληρώσει τελικά;
Από την άλλη, η λύση που φαίνεται λογική, δηλαδή να ξαναμοιρασθεί η πίτα της ενέργειας, με μεταφορά του ελλείμματος στους προμηθευτές, οι οποίοι έχουν επωφεληθεί από τη μείωση της χονδρική τιμής, θα προκαλούσε επιβάρυνση στη ΔΕΗ και θα «θάμπωνε» το υποτιθέμενο «θαύμα» της εξυγίανσης. Θα έφερνε, επίσης, την κυβέρνηση αντιμέτωπη με τα ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα των ιδιωτών παρόχων ρεύματος.
Η απλούστερη λύση θα ήταν η επαναφορά του ΕΤΜΕΑΡ σε υψηλότερα επίπεδα. Ομως αυτό θα σήμαινε ότι η επιβάρυνση για το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ θα έφθανε στους καταναλωτές, επιβαρύνοντας την κυβέρνηση με υψηλό πολιτικό κόστος.
Οι δύσκολες αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν όχι αργότερα από το πρώτο 10ήμερο του Νοεμβρίου, καθώς η κυβέρνηση πιέζεται και από την Κομισιόν να δώσει λύσει πριν ολοκληρωθεί η όγδοη μεταμνημονιακή αξιολόγηση, με την οποία συνδέεται και η εκταμίευση 600 εκατ. ευρώ από τις κεντρικές τράπεζες. Όποια και αν είναι η τελική απόφαση, βέβαιο είναι ότι δεν θα είναι ανώδυνη για την κυβέρνηση...