Οι αγορές έχουν γίνει πολύ πιο ευμετάβλητες από την αρχή του 2015. Τροφοδοτούμενες από τη διεύρυνση της ανάκαμψης στην παγκόσμια οικονομία και την προθυμία της ΕΚΤ να ακολουθήσει πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης (QE), οι αγορές ξεκίνησαν και την περσινή χρονιά με μια θετική διάθεση. Ωστόσο, από την εμπειρία μας μάθαμε ότι η υπερβολική αισιοδοξία που αντικατοπτρίστηκε στις αγορές κρατικών ομολόγων και του real estate κατά το πρώτο τρίμηνο του περασμένου έτους ήταν στην πραγματικότητα ένα πρώτο σημάδι μετακίνησης σε μία περίοδο μεταβλητότητας υψηλότερου βαθμού.
Η ιστορία μας δείχνει ότι οι αγορές συχνά μας παραπλανούν και ότι οι διακυμάνσεις τείνουν συσσωματώνουν τις επιμέρους αγορές. Πέρυσι, καθώς μας παραπλάνησαν κατά το πρώτο τρίμηνο, η απρόσμενα απότομη διόρθωση στην αγορά του Γερμανικού κρατικού ομολόγου (Bund) κατά το δεύτερο τρίμηνο ήταν η πρώτη «απόδειξη» των μεγαλύτερων και πιο επίμονων διακυμάνσεων στις αγορές.
Επιπλέον, ήταν σαφώς η αρχή της πτωτικής διάθεσης των επενδυτών για ανάληψη κινδύνου, όπως αντικατοπτρίζεται στα ασυνήθιστα υψηλά ασφάλιστρα κινδύνου και στη μείωση των μετρήσεων των δεικτών ψυχολογίας των επενδυτών σε ακραία χαμηλά επίπεδα. Η ψυχολογία των επενδυτών στις ΗΠΑ έχει ήδη υποχωρήσει σε τόσο χαμηλά επίπεδα, τα οποία έχουν να καταγραφούν από την περίοδο κορύφωσης των κρίσεων του Ευρώ και της Lehman Brothers. Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί, ότι οι έρευνες της επενδυτικής ψυχολογίας με πιο διευρυμένη γεωγραφική σύνθεση αν και υποδεικνύουν εξασθένιση, καταγράφουν λιγότερο ακραίες τιμές σε σχέση με τις μετρήσεις των ΗΠΑ.
Έτσι, αρκετή αρνητική προσέγγιση κυριαρχεί στις αγορές τους τελευταίους δέκα μήνες. Αρχικά, αυτό επικεντρώθηκε κυρίως σε ενεργητικά με ευαισθησία στα υψηλά επιτόκια (λόγω των εκτεταμένων ρευστοποιήσεων στα Γερμανικά κρατικά ομόλογα) και στο ενδεχόμενο μετάδοσης του “Grexit”. Ως αποτέλεσμα, η παγκόσμια αγορά ομολόγων, το real estate και οι Ευρωπαϊκές μετοχές υπέφεραν κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2015. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η αρνητική στάση κατέλαβε τα εμπορεύματα (commodities) και τις συναφείς με αυτά αγορές των αναδυόμενων χωρών (EM) και μαζί με τους φόβους μετάδοσης της κάμψης στην παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη, πλήττοντας τις μετοχικές αγορές και αργότερα αυτές του real estate κατά το τρίτο τρίμηνο.
Από τότε, η βόλτα με το «τρενάκι του λούνα πάρκ» στις αγορές συνεχίζεται με μεγάλες διακυμάνσεις στις μηνιαίες αποδόσεις των κατηγοριών υψηλότερου κινδύνου. Μέρος της μεταβλητότητας των αγορών οφείλεται επίσης στη περιορισμένη πίστη των επενδυτών τόσο στην προθυμία όσο και την ικανότητα των κεντρικών τραπεζών να παράσχουν πρόσθετη στήριξη στην οικονομία, αν χρειαστεί. Αυτό ίσως εξηγεί γιατί, αρχικά οι αγορές κρατικών ομολόγων ελάχιστα επωφελήθηκαν από το περιβάλλον αποστροφής κίνδυνου που διαμορφώθηκε το δεύτερο εξάμηνο του 2015ς. Το τελευταίο αντικατοπτρίζεται στο αρκετά σταθερή εξέλιξη των μηνιαίων αποδόσεων των Γερμανικών Ομολόγων μεταξύ Σεπτεμβρίου και Ιανουαρίου.
Μόνο κατά τους πρώτους δύο μήνες του τρέχοντος έτους, η συμπεριφορά της αγοράς μετατοπίστηκε και πάλι. Η αρνητική διάθεση ήταν ακόμα κυρίαρχη, αλλά σταδιακά μεταμορφώθηκε από ανησυχίες ως προς τα εμπορεύματα και τις αναδυόμενες αγορές με δυνητικό κίνδυνο εξασθένισης της οικονομίας των ανεπτυγμένων αγορών σε αυξανόμενες ανησυχίες για κινδύνους ύφεσης στις ΗΠΑ. Το τελευταίο ανανέωσε τις προσδοκίες της στην αγορά ότι ενδέχεται να προκύψει, πρόσθετη χαλάρωση στη νομισματική πολιτική των ανεπτυγμένων αγορών (στάση αύξησης επιτοκίων από την Fed, περισσότερα μέτρα χαλάρωσης από την ΕΚΤ και την BoJ) , καθώς οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν έμειναν μόνο στα λόγια, αλλά προχώρησαν και σε πράξεις καθώς η Τράπεζα της Ιαπωνίας και η Σουηδική Riksbank, μείωσαν (περαιτέρω) τα επιτόκια , φτάνοντας τα σε αρνητικά επίπεδα.
Θεωρούμε πως οι φόβοι για ύφεση στην οικονομία των ΗΠΑ ή και στην παγκόσμια είναι υπερβολικοί, αλλά αναγνωρίζουμε ότι οι κίνδυνοι για την ανάπτυξη έχουν αυξηθεί και κατανοούμε ότι η ευρύτερη αρνητική διάθεση των επενδυτών συνεχίζει να δημιουργεί ένα εύθραυστο περιβάλλον. Επιπλέον, η αρνητική αλληλεπίδραση από τις αγορές σε βασικά οικονομικά μεγέθη μπορεί κάλλιστα να μεταβάλλει τη μελλοντική πορεία της οικονομίας. Αυτός είναι απλά ο τρόπος που ένα πολύπλοκο, προσαρμοστικό και αλληλεξαρτώμενο από πλήθος παραγόντων σύστημα, όπως το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, λειτουργεί.
Ταυτόχρονα, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι η απαισιοδοξία των επενδυτών έχει φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα, όπως ακριβώς και οι θέσεις σε χρηματικά διαθέσιμα στα χαρτοφυλάκια των επενδυτών. Σε συνδυασμό με την εκ νέου δέσμευση από τις κεντρικές τράπεζες για την παροχή περαιτέρω στήριξης και τα πρώτα σημάδια για ολοκλήρωση της πτωτικής πορείας των τιμών του πετρελαίου περί των 30USD, αυτό δημιουργεί το ενδεχόμενο μείωσης των θέσεων των που κατέχουν αυτή τη στιγμή οι επενδυτές και οι οποίες πηγάζουν την αποστροφή του κινδύνου.
Σε γενικές γραμμές, αυτό κάνει το σημερινό περιβάλλον δυσανάγνωστο από πλευράς κατανομής κεφαλαίων. Ο φόβος θα μπορούσε εύκολα να αυξηθεί περαιτέρω στο άμεσο μέλλον ακόμη και να δημιουργήσει τη δική του πραγματικότητα, αλλά ακόμη και με κάπως πιο αργή ανάπτυξη, φαίνεται ότι οι αγορές υπερτιμολογούν τους καθοδικούς κινδύνους . Ως εκ τούτου, απαιτούνται ελάχιστες θετικές εξελίξεις για μια σημαντική αύξηση των τιμών.