Αυξημένη προστασία των καταθετών και «κάψιμο» των ομολογιούχων σε τράπεζες της Ευρώπης που καταρρέουν προβλέπει το νέο σχέδιο της Κομισιόν για τη διαχείριση κρίσεων στις τράπεζες, όπως υπογραμμίζει ο οίκος Moody's σε ειδική ανάλυση των προτάσεων της Επιτροπής, που κατατέθηκαν στις 18 Απριλίου.
Ύστερα από τους πειραματισμούς με το bail-in των καταθετών, που αποδείχθηκε ότι είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοσθεί στην πράξη (η Ιταλία διέθεσε δισεκατομμύρια ευρώ για να διασώσει την προβληματική Monte dei Paschi di Siena και να αποφευχθεί κούρεμα των καταθετών), η Ευρώπη προσανατολίζεται σε ένα νέο πλαίσιο που θα προστατεύει περισσότερο τους καταθέτες, αλλά θα είναι δυσμενές για όσους αγοράζουν τραπεζικά ομόλογα.
«Το αναθεωρημένο πλαίσιο διαχείρισης κρίσεων και ασφάλισης των καταθέσεων (CMDI) αναμένεται να καταστήσει την πτώχευση και εξυγίανση τραπεζών πιο προβλέψιμη και συνεπή σε ολόκληρη την Ε. Οι διασώσεις που χρηματοδοτούνται από τους φορολογούμενους να είναι πιο δύσκολες, ενώ ευκολότερη θα είναι η στήριξη από τα συστήματα εγγύησης των καταθέσεων», σημειώνει η Moody's.
Όσον αφορά τη σειρά κατάταξης των πιστωτών μιας τράπεζες, η Moody's τονίζει ότι οι προτάσεις της Κομισιόν είναι πιστωτικά θετικές για τους καταθέτες, αλλά αρνητικές για τους ομολογιούχους υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια γενική προτίμηση των καταθετών, τονίζει ο οίκος: όλες οι καταθέσεις, συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεων χονδρικής (σ.σ.: από εταιρείες), θα κατατάσσονται υψηλότερα από τους πιστωτές υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας.
Αυτή θα είναι μια πολύ σημαντική αλλαγή, δεδομένου ότι σήμερα, οι τραπεζικές καταθέσεις και οι πιστωτές υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας κατατάσσονται επί ίσοις όροις στην ΕΕ. Με άλλα λόγια, καταθέτες και ομολογιούχοι διατρέχουν τον ίδιο κίνδυνο να χάσουν τα κεφάλαιά τους, εάν καταρρεύσει μια τράπεζα.
Μια άλλη πολύ σημαντική αλλαγή, την οποία σημειώνει η Moody's, είναι ότι θα καταστεί δυνατή η χρήση των ταμείων ασφάλισης καταθέσεων για την εξυγίανση μικρότερων και μεσαίων τραπεζών. Δηλαδή, όταν μια τράπεζα καταρρέει, η πρώτη γραμμή άμυνας για να συνεχίσει να πληρώνει τις υποχρεώσεις της θα είναι να χάνουν τα κεφάλαιά τους οι ομολογιούχοι, ενώ αν το πρόβλημα δεν λύνεται με αυτόν τον τρόπο θα μεταφέρονται οι καταθέσεις σε μια υγιή τράπεζα και το χρηματοδοτικό κενό θα καλύπτεται από τα ταμεία εγγύησης καταθέσεων των χωρών μελών.
Η Moody's σημειώνει ότι ήδη υπάρχουν χώρες, όπως η Ιταλία και η Πορτογαλία, που ιεραρχούν σε υψηλότερη θέση τους καταθέτες από τους κατόχους ομολόγων. Το ισχύον πλαίσιο για τη διαχείριση κρίσεων δεν έχει επιτύχει πλήρως τον στόχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να διευκολύνει την ομαλή εκκαθάριση των μη βιώσιμων τραπεζών χωρίς χρήματα των φορολογουμένων, διασφαλίζοντας παράλληλα την προβλεψιμότητα των συναλλαγών με χρεοκοπημένες τράπεζες, τονίζει ο οίκος.
Η απροθυμία των κυβερνήσεων να ακολουθήσουν το πλαίσιο εξυγίανσης της οδηγίας BRRD και να επιβάλουν ζημίες στους καταθέτες αντικατοπτρίζει τα αδύναμα κίνητρα για τα κράτη μέλη να το πράξουν. Βάσει του πλαισίου BRRD, η χορήγηση δημόσιας στήριξης (για παράδειγμα, πρόσβαση σε κεφάλαια εξυγίανσης) απαιτεί οι μέτοχοι και οι πιστωτές των τραπεζών να υποστούν ζημίες ισοδύναμες τουλάχιστον με το 8% των υποχρεώσεων και κεφαλαίων τους ων κεφαλαίων τους. Αλλά επειδή πολλές μικρότερες τράπεζες χρηματοδοτούνται κυρίως από καταθέτες λιανικής, η απώλεια του 8% είναι συχνά δύσκολο να επιτευχθεί χωρίς την επιβολή ζημιών στους καταθέτες και τους πιστωτές χονδρικής και έχει συστημικές επιπτώσεις που οι κυβερνήσεις διστάζουν να προκαλέσουν.
Με την προτεινόμενη μεταρρύθμιση, η εξωτερική στήριξη σε μια προβληματική τράπεζα θα διευκολυνθεί με τη χαλάρωση των κανόνων που διέπουν την εγγύηση των καταθέσεων. Η χρήση κεφαλαίων του συστήματος εγγύησης των καταθέσεων είναι η προτιμώμενη λύση της Κομισιόν, επειδή ο ίδιος ο τραπεζικός κλάδος χρηματοδοτεί αυτά τα συστήματα και όχι οι φορολογούμενοι, σημειώνει η Moody's.
Με αυτές τις αλλαγές, η Κομισιόν ελπίζει ότι η υπαγωγή μιας τράπεζας σε εξυγίανση θα γίνει η προτιμότερη επιλογή των κυβερνήσεων και όχι η εξαίρεση που είναι τώρα, κάτι που θα περιόριζε και τις παρεμβάσεις με χρήματα των φορολογουμένων. Το αναθεωρημένο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα συζητηθεί εκτενώς από με τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τους επόμενους μήνες. Οι πρόσφατες χρεοκοπίες τραπεζών των ΗΠΑ και της Ελβετίας είναι πιθανό να επηρεάσουν τις διαπραγματεύσεις, επειδή και οι δύο κυβερνήσεις έλαβαν μέτρα που δεν ήταν πλήρως
ευθυγραμμισμένα με τα προϋπάρχοντα «εγχειρίδια κανόνων» τους.
Αν και η νομοθετική διαδικασία εντός της ΕΕ είναι συχνά μακρά και περίπλοκη, οι υπουργοί Οικονομικών θεωρούν ότι το έργο αποτελεί προτεραιότητα που πρέπει να ολοκληρωθεί στις αρχές του επόμενου έτους και αμέσως μετά να ενταχθεί από τα κράτη μέλη στην εθνική τους νομοθεσία.
