Λίγες ημέρες πριν επιβεβαιωθεί επίσημα από την Eurostat το... θαύμα με το πλεόνασμα του 2016, δηλαδή ότι επιτεύχθηκε πρόωρα ο στόχος για το 2018 (3,5% του ΑΕΠ), τα στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού κατά το α’ τρίμηνο του τρέχοντος έτους δείχνουν ότι το ίδιο «θαύμα» πιθανότατα δεν θα επαναληφθεί φέτος, αν και φαίνεται ρεαλιστική η πιθανότητα να επιτευχθεί ο στόχος του προγράμματος για πρωτογενές πλεόνασμα 1,75% του ΑΕΠ.
Τα νεότερα στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού αναμένεται ότι θα εξετασθούν με μεγάλη προσοχή από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, καθώς συμβαδίζουν με τις δικές του εκτιμήσεις για τη δημοσιονομική εικόνα της Ελλάδας και ενισχύουν την επιχειρηματολογία του στη συζήτηση για το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο, σύμφωνα με την οποία η χώρα μας δεν μπορεί να πετύχει σε βάθος χρόνου πλεονάσματα πάνω από 1,5% του ΑΕΠ, γι’ αυτό και είναι αναγκαία μια σημαντική αναδιάρθρωση του χρέους.
Αν και είναι πρόωρο να εξάγονται συμπεράσματα για τη συνολική δημοσιονομική επίδοση μιας χρονιάς με βάση τα στοιχεία α’ τριμήνου, καθώς πάντα το κρισιμότερο διάστημα είναι οι τελευταίοι μήνες κάθε χρονιάς, τα στοιχεία που ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών δημιουργούν προβληματισμό, καθώς:
- Ύστερα από μια μεγάλη περίοδο θεαματικής υπέρβασης των στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα, αυτή την φορά η κάλυψη του στόχου ήταν οριακή (1,068 δισ. έναντι στόχου 992 εκατ. ευρώ) και ήταν αποτέλεσμα της συγκράτησης των δαπανών σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από τα ποσά που είχαν εγγραφεί στον προϋπολογισμό. Παρότι τον Μάρτιο αυξήθηκαν οι πληρωμές υποχρεώσεων του Δημοσίου, οι δαπάνες του τριμήνου ήταν περίπου κατά 1 δισ. ευρώ χαμηλότερες από ό,τι είχε προϋπολογισθεί και αυτή η υπερβολική συγκράτηση, που μεταφέρει προβλήματα στην ιδιωτική οικονομία, έσωσε τελικά την παρτίδα σε σχέση με το πλεόνασμα.
- Η υστέρηση των εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού αποδίδεται από το υπ. Οικονομικών στην καθυστερημένη είσπραξη του τιμήματος για τα περιφερειακά αεροδρόμια (1,234 δισ. ευρώ), το οποίο εγγράφεται τελικά στα έσοδα Απριλίου. Η καθυστέρηση αυτής της είσπραξης συνέβαλε στη μείωση κατά 1 δισ. ευρώ των καθαρών έσοδα τριμήνου και εξηγεί, πράγματι, την καταγραφόμενη υστέρηση. Όμως, είναι σαφές ότι δεν συνεχίζεται φέτος η εντυπωσιακή περυσινή επίδοση του εισπρακτικού μηχανισμού, που ξεπέρασε και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις για τα έσοδα. Αυτό σημαίνει ότι, αν δεν αλλάξει κάτι τα επόμενα τρίμηνα, το υπ. Οικονομικών χάνει το ισχυρότερο «όπλο» του για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων.
Ενθαρρυντικό, πάντως, για τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας είναι το γεγονός ότι το υπ. Οικονομικών απελευθέρωσε σημαντικές πιστώσεις για επιστροφές φόρων, οι οποίες ξεπέρασαν το 1 δισ. ευρώ κατά το α’ τρίμηνο και ήταν κατά 251 εκατ. ευρώ υψηλότερες του στόχου. Επίσης, τον Μάρτιο περιορίσθηκε η «ασφυξία» που δημιουργούσαν οι καθυστερήσεις πληρωμών από το Γενικό Λογιστήριο, καθώς οι δαπάνες του μήνα ανήλθαν σε 4.872 εκατ. ευρώ και περιορίσθηκε στο ελάχιστο (10 εκατ. ευρώ) ο βαθμός υστέρησης των πληρωμών σε σχέση με τις εγγραφές του προϋπολογισμού.