Προσωρινή οικονομική στήριξη στους δανειολήπτες και προστασία στις τράπεζες προσφέρουν οι νέες ρυθμίσεις για την προστασία πρώτης κατοικίας, που έχουν στόχο να αποτρέψουν μαζικούς πλειστηριασμούς και την εμφάνιση μιας νέας γενιάς «κόκκινων» δανείων.
Στους οφειλέτες «παλαιών» κόκκινων δανείων με υποθήκη ή προσημείωση κύριας κατοικίας δίνεται μία τελευταία ευκαιρία ρύθμισης ως το τέλος Ιουλίου.
Παράλληλα θεσπίζεται προσωρινή ρύθμιση για την επιδότηση δόσεων δανείων που «κοκκίνισαν» από τις αρχές του 2019, ή εξυπηρετούνται κανονικά αλλά οι δανειολήπτες εντάσσονται στους πληττόμενους από την πανδημία.
Η πλατφόρμα της «παλιάς» ρύθμισης για την πρώτη κατοικία, που θα έκλεινε κανονικά προχθές την Παρασκευή 30 Απριλίου, θα παραμείνει ανοικτή ως το τέλος Ιουλίου, χωρίς οποιαδήποτε αλλαγή στη σχετική νομοθετική ρύθμιση. Δίνεται έτσι μια τελευταία ευκαιρία σε όσους επιθυμούν να ενταχθούν σε αυτό το καθεστώς
Πρωτίστως επιδιώκεται να αποτραπούν πλειστηριασμοί τους επόμενους μήνες, που θα προκαλούσαν περαιτέρω επιδείνωση του οικονομικού και κοινωνικού κλίματος, με σοβαρό πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση.
Τα αποτελέσματα πάντως θα είναι μάλλον πενιχρά, καθώς φαίνεται ότι οι περισσότεροι οφειλέτες αδυνατούν πραγματικά να πληρώσουν τις δόσεις μιάς ρύθμισης. Ο ΥΠΟΙΚ Χρ. Σταϊκούρας εμφανίσθηκε απαισιόδοξος για την επιτυχία αυτής της ρύθμισης, σημειώνοντας ότι «μέχρι τέλος Μαρτίου υποβλήθηκαν στην πλατφόρμα μόλις 3.198 αιτήσεις, όταν οι δυνητικοί δικαιούχοι είναι περίπου 90.000, σύμφωνα με τα στοιχεία των τραπεζικών ιδρυμάτων». Η περιορισμένη ανταπόκριση δείχνει ότι δεν υπάρχει ενδιαφέρον, λόγω οικονομικής αδυναμίας ή και γραφειοκρατικών εμποδίων
Η νέα διάταξη για την επιδότηση δόσεων θα μπορούσε να κωδικοποιηθεί και σαν «ρύθμιση κορονοϊού», αφού θα έχει προσωρινό χαρακτήρα και θα ισχύει ως το τέλος του έτους. Στόχος της είναι να περιορίσει τις καθυστερήσεις πληρωμής δόσεων δανείων με υποθήκη ή προσημείωση κύριας κατοικίας (στεγαστικά και μικρά επιχειρηματικά), όσο θα διαρκεί η κρίση της πανδημίας. Το όφελος θα είναι διπλό - για δανειολήπτες και τράπεζες:
- Οι δανειολήπτες θα μπορούν να πληρώνουν τις δόσεις τους και θα έχουν "ήσυχο το κεφάλι τους" για να ένα χρονικό διάστημα, ελπίζοντας ότι η οικονομική κατάσταση θα καλυτερεύσει
- Οι τράπεζες δεν θα κινδυνεύσουν να δουν να δημιουργείται μιά χιονοστιβάδα νέων κόκκινων στεγαστικών δανείων, που θα επιβάρυνε τα αποτελέσματα τους με αυξημένες προβλέψεις επισφαλειών και παράλληλα θα τις απομάκρυνε από το στόχο μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων
Στη νέα διάταξη για την επιδότηση της δόσης θα μπορούν να εντάσσονται:
- - Ολα τα κόκκινα δάνεια που έχουν ως εμπράγματη διασφάλιση κύρια κατοικία - ακόμη και αυτά που "κοκκίνισαν" φέτος.
- Δάνεια που εξυπηρετούνταν κανονικά μέχρι τώρα και δεν έχουν κοκκινίσει, αλλά οι δανειολήπτες ανήκουν στην κατηγορία των πληττόμενων από την πανδημία (έχουν ανασταλεί οι συμβάσεις εργασίας τους, δραστηριοποιούνται ως επιχειρηματίες ή αυτοαπασχολούμενοι σε ΚΑΔ πληττόμενους, εμφανίζουν μείωση τζίρου κλπ).
Οι τράπεζες θα θέσουν ορισμένα κριτήρια που θα «φιλτράρουν» τους στρατηγικούς κακοπληρωτές.
Υπολογίζεται ότι η διάταξη αυτή θα καλύψει περίπου 330.000 νοικοκυριά και επιχειρηματίες που έχουν λάβει δάνειο με προσημείωση α' κατοικίας.
Για όποιους ενταχθούν, το κράτος θα πληρώνει ένα μεγάλο μέρος της μηνιαίας δόσης δανείου για 9 μήνες - από την 1η Απριλίου έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020.
Το ποσοστό της επιδότησης δεν έχει γίνει γνωστό. Εκτιμάται ότι θα καλύπτει τουλάχιστον το 50 της δόσης και ενδέχεται να είναι κλιμακωτό.
Για όσους αξιοποιήσουν αυτή τη ρύθμιση, οι τράπεζες θα «παγώσουν» προσωρινά τις νομικές ενέργειες (πλειστηριασμοί).
Αρχές 2021 το νέο πτωχευτικό πλαίσιο
Το νέο πρόγραμμα επιδότησης στις δόσεις των δανείων δεν λύνει, βεβαίως, οριστικά το πρόβλημα που θα δημιουργηθεί με τις καθυστερήσεις στα δάνεια λόγω της πανδημίας και αφήνει ανοικτό το δρόμο για πλειστηριασμούς από τις αρχές του 2021.
Όμως, προσφέρει μια χρονική «ανάσα» και κάποια έσοδα στις τράπεζες με τη μορφή κρατικών επιδοτήσεων μέχρι να τεθεί σε ισχύ το νέο πτωχευτικό πλαίσιο, που κανονικά θα έπρεπε να ενεργοποιηθεί από την 1η Μαΐου 2020, αλλά τώρα το πιθανότερο είναι ότι θα εγκριθεί από τη Βουλή το καλοκαίρι, για να τεθεί σε ισχύ από τις αρχές του 2021.
Η γενική φιλοσοφία του νέου πλαισίου για την αφερεγγυότητα είναι ότι οι οφειλέτες θα απαλλάσσονται από τα χρέη τους με πλήρη ρευστοποίηση της περιουσίας τους:
- Κατ’ εξαίρεση, θα μπορεί να σώζεται η κύρια κατοικία όσων έχουν εισοδήματα που δεν είναι περισσότερο από 70% μεγαλύτερα από τις ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης. Σε αυτή την περίπτωση, οι δανειολήπτες θα μπορούν να ζητούν να αγοράζει στην εμπορική αξία ένας κρατικός φορέας την κατοικία τους και θα πληρώνουν σε αυτό τον φορέα ενοίκιο για 12 χρόνια, με δυνατότητα να την επαναγοράσουν.
- Επιπλέον, για τους πιο ευάλωτους δανειολήπτες, όσους δηλαδή έχουν εισοδήματα χαμηλότερα από τις ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης, θα παρέχεται στεγαστικό επίδομα από το κράτος, το οποίο θα μειώνει το ενοίκιο που θα πληρώνουν στον κρατικό φορέα.