Τα σούπερ μάρκετ… ιδρώνουν για να βγάλουν κέρδος

Τζίρο 8,6 δισ. ευρώ, ελαφρώς αυξημένο από το 2017, πέτυχαν το 2018 οι 42 αλυσίδες σούπερ μάρκετ της χώρας, που όμως… ιδρώνουν για να εμφανίσουν κερδοφορία. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα κέρδη των πέντε πιο κερδοφόρων αλυσίδων έκαναν «βουτιά» κατά 33,7%, ενώ ο «γίγαντας» του κλάδου, Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης, λειτούργησε για δεύτερη συνεχή χρονιά με ζημιές δεκάδων εκατ. ευρώ.

Τα στοιχεία που συγκέντρωσε η ετήσια έκδοση «Πανόραμα των Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ 2019» αποκαλύπτουν πόσο δυσκολεύονται οι ελληνικές αλυσίδες του οργανωμένου λιανεμπορίου να παράγουν θετικά οικονομικά αποτελέσματα, μετά τις τεράστιες αλλαγές που έφερε στον κλάδο η μακρά οικονομική κρίση, που οδήγησε σε αδιέξοδο ακόμη και μεγάλα ονόματα της αγοράς, όπως οι αλυσίδες Μαρινόπουλος και Βερόπουλος.

Το γενικό πρόβλημα, ακόμη και για ένα κλάδο που από τη φύση της δραστηριότητας του λειτουργεί με χαμηλά περιθώρια καθαρού κέρδους, είναι ότι το περιθώριο κέρδους έχει «γκρεμιστεί». Παρέμεινε καθηλωμένο το 2017 και το 2018 πολύ κοντά στο μηδέν, δηλαδή σε ποσοστό μόλις 0,80%.

Η δραματική μείωση των εισοδημάτων, της καταναλωτικής ζήτησης και η πτώση του πληθωρισμού, που προκάλεσαν μεγάλες αλλαγές στην καταναλωτική συμπεριφορά των νοικοκυριών (μείωση αγορών, στροφή σε χαμηλές τιμές και προσφορές), άσκησαν και συνεχίζουν να ασκούν πολύ ισχυρή πίεση στα περιθώρια κέρδους των σούπερ μάρκετ, χωρίς να έχει βρεθεί, μέχρι στιγμής, ένα αποτελεσματικό «αντίδοτο» από τις αλυσίδες.

Σε αυτό το περιβάλλον είναι σαφές ότι κερδισμένες μπορούν να είναι κυρίως αλυσίδες με την φιλοσοφία των Lidl, που «χτυπούν» τις τιμές και κερδίζουν συνεχώς μερίδιο αγοράς. Η Lidl δεν δημοσιεύει τα οικονομικά της στοιχεία, αλλά εκτιμάται ότι έχει κατακτήσει μερίδιο περίπου 15% το 2018 και βρίσκεται στην πρώτη τριάδα, με κριτήριο τον τζίρο.

Ακόμη και μετά την τυπική έξοδο από την οικονομική κρίση, ο πληθωρισμός παραμένει γύρω από το μηδέν. Μάλιστα, τον Οκτώβριο, ο πληθωρισμός πέρασε σε αρνητικό έδαφος και μειώθηκε κατά 0,7% σε 12μηνη βάση, κυρίως εξαιτίας της σημαντικής μείωσης, κατά 1,6% στα αγαθά της ομάδας Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά, που έχει ειδικό ενδιαφέρον για τις αλυσίδες του οργανωμένου λιανεμπορίου.

Σε αυτό το περιβάλλον, τα στοιχεία από τους ισολογισμούς των 42 αλυσίδων δείχνουν ότι  πέντε αλυσίδες έχουν τη μερίδα του λέοντος στη συνολική κερδοφορία, καθώς τα αθροιστικά τους κέρδη ήταν 102 εκατ. ευρώ το 2018. Πρόκειται για τις αλυσίδες Άλφα Βήτα Βασιλόπουλος, Δ. Μασούτης, Πέντε ΑΕ, ΜΕΤΡΟ και Χαλκιαδάκης ΑΕ. Όμως, σε σχέση με τα κέρδη 153,9 εκατ. ευρώ, που είχαν εμφανίσει οι ίδιες αλυσίδες το 2017, παρατηρείται μια μεγάλη μείωση κερδών κατά 51,9 εκατ. ευρώ, ή σε ποσοστό -33,70%.

Παρά τη μείωση των κερδών αυτών των αλυσίδων, η συνολική κερδοφορία των 42 ήταν περίπου σταθερή, καθώς μειώθηκε κατά 3,2%, στα 65,5 εκατ. ευρώ. Ο βασικός παράγοντας που κράτησε τη συνολική κερδοφορία σταθερή, παρότι μειώθηκαν τα αποτελέσματα των πιο κερδοφόρων αλυσίδων, ήταν η σημαντική μείωση, σχεδόν κατά το ήμισυ (47,7%) των ζημιών της αλυσίδας Σκλαβενίτης, που λειτούργησε για δεύτερη χρονιά με ενσωμάτωση του δικτύου της Μαρινόπουλος.

Οι ζημιές της Σκλαβενίτης αποτελούν την κυριότερη αιτία προβληματισμού για την πορεία του κλάδου, παρότι μειώθηκαν το 2018 από 104 σε 54,4 εκατ. ευρώ. Η επάνοδος του ενιαίου ομίλου σε κερδοφορία φαίνεται ότι είναι πιο δύσκολη υπόθεση από όσο είχε εκτιμηθεί αρχικά και ήδη σε δύο χρήσεις έχει σωρεύσει ζημιές που ξεπερνούν τα 158 εκατ. ευρώ. Πάντως, ο όμιλος έχει χρόνο στη διάθεσή του για το come – back, καθώς έχει ρυθμισθεί για μεγάλη περίοδο με ιδιαίτερα ευνοϊκό τρόπο από τις τράπεζες ο δανεισμός του.

Τζίρος και κέρδη των σούπερ μάρκετ (κατάταξη με βάση το ύψος της κερδοφορίας 2018)