«Κερδοφόρος» για δεύτερη διαδοχική χρονιά ήταν ο Κρατικός Προϋπολογισμός το 2017, γεγονός που συνέλαβε στην αποτροπή νέας αύξησης του δημοσίου χρέους, το ύψος του οποίου πάντως είναι χαμηλότερο από εκείνο του 2014.
Από τα αναλυτικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και της Eurostat, προκύπτει ότι το 2017 ο Προϋπολογισμός Γενικής Κυβέρνησης εμφάνισε πλεόνασμα με τον συνυπολογισμό και των πληρωμών για τους τόκους του δημοσίου χρέους. Η επίδοση αυτή καλύφθηκε από το τεράστιο πρωτογενές πλεόνασμα που έφτασε στο 4% του ΑΕΠ σε όρους Eurostat και σε 4,2% σε όρους μνημονίου.
Το αποτέλεσμα οφείλεται στην αύξηση της φορολογίας και στις μειώσεις των δαπανών, αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι αν οι στόχοι δεν υπερκαλύπτονταν τότε θα άνοιγε η συζήτηση για νέα μέτρα, όπως συνέβαινε πολλές φορές στον περασμένη οκταετία.
Αντίθετα οι καλές δημοσιονομικές επιδόσεις, ανοίγουν την κουβέντα για μειώσεις φόρων, κάτι που θα επιδιώξει η κυβέρνηση στο δίμηνο που απομένει για το κλείσιμο της Δ΄ αξιολόγησης.
Ειδικότερα ο προϋπολογισμός του 2017 παρουσίασε δηλαδή συνολικό πλεόνασμα ύψους 1.454 εκατ. ευρώ ή 0,8% του ΑΕΠ, καθώς τα έσοδα ανήλθαν σε 86.776 εκατ. ευρώ, και οι δαπάνες σε 85.322 εκατ. ευρώ.
«Κέρδη» είχε εμφανίσει ο προϋπολογισμός και το 2016 τα οποία ήταν ύψους 1.094 εκατ. ευρώ, ή 0,6% του ΑΕΠ. Αντίθετα το 2015 εμφάνισε έλλειμμα ύψους 9.990 εκατ. ευρώ ή 5,7% του ΑΕΠ και το 2014 παρουσίασε επίσης έλλειμμα ύψους 6.460 εκατ. ευρώ, ή 3,6% του ΑΕΠ.
Το πρωτογενές πλεόνασμα ανήλθε σε πολλαπλάσια επίπεδα και συγκεκριμένα σε 4% του ΑΕΠ με βάση τον κανονικό ESA 2010 που χρησιμοποιεί η Eurostat και σε 4,2% του ΑΕΠ με βάση μεθοδολογία του μνημονίου. Σημειώνεται ότι ο στόχος του μνημονίου ήταν το πρωτογενές πλεόνασμα να ανέλθει σε 1,75% του ΑΕΠ και αποδείχτηκε τελικά υπερδιπλάσιο. Μάλιστα το πλεόνασμα του 2017 επιτεύχθηκε παρά τη χορήγηση κοινωνικού μερίσματος, έκτακτων επιδομάτων τις επιστροφές αναδρομικών στους συνταξιούχους και την πληρωμή ΥΚΩ στη ΔΕΗ, που απέτρεψε αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα, το συνολικό υψος των οποίων έφτασε σε 2 δισ. ευρώ. Με την προσθήκη και της δαπάνης αυτής, το πρωτογενές πλεόνασμα θα ξεπερνούσε το 5% του ΑΕΠ. Συγκεκριμένα το πρωτογενές πλεόνασμα του 2017 διαμορφώθηκε σε 7.080 εκατ. ευρώ, από 6.709 εκατ. ευρώ (3,9% του ΑΕΠ) το 2016 από έλλειμμα ύψους 3.738 εκατ. ευρώ, ή 2,1% του ΑΕΠ το 2015 και από πλεόνασμα ύψους 638 εκατ. ευρώ, ή 0,4% του ΑΕΠ το 2014.
Διευκρινίζεται ότι το ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης περιλαμβάνει το σύνολο των δαπανών του Κράτους και των φορέων Γενικής Κυβέρνησης. Το πρωτογενές ισοζύγιο δεν περιλαμβάνει τους τόκους για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους.
Το χρέος
Τα στοιχεία της Eurostat δίνουν και ένα ισχυρό επιχείρημα στην κυβέρνηση να αντικρούσει το αφήγημα της αντιπολίτευσης για το κόστος της διαπραγμάτευσης του 2015 και της υπογραφής της δανειακής σύμβασης των 86 δισ. ευρώ. Αποδεικνύεται ότι το ύψος του δημοσίου χρέους της χώρας, στο τέλος του 2017 είναι χαμηλότερο από το ύψος του χρέους στο τέλος του 2014, τόσο σε απόλυτα μεγέθη, όσο και ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Ειδικότερα, το χρέος στο τέλος του 2017 έκλεισε στο ποσό των 317.407 εκατ. ευρώ ή στο 178,6% του ΑΕΠ. Το 2016 ήταν 315.009 εκατ. ευρώ ή 180,8% του ΑΕΠ, το 2015 ήταν 311.724 εκατ. ευρώ, ή 176,8% του ΑΕΠ και το 2014 το δημόσιο χρέος ήταν 319.629 εκατ. ευρώ, ή 178,9% του ΑΕΠ.
Η μείωση του χρέους σε σχέση με το 2014, οφείλεται:
- Στο γεγονός ότι ο προϋπολογισμός με εξαίρεση το 2015 δεν είχε ελλείμματα, με συνέπεια το Κράτος να μην δανείζεται για να τα καλύψει.
- Οι δόσεις που ελάμβανε το Δημόσιο από τον Μηχανισμό Στήριξης διατίθεντο αποκλειστικά για την εξόφληση ομολόγων και δανείων που έληγαν, καθώς και για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τους ιδιώτες. Εξάλλου από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, από τα 86 δισ. ευρώ, η Ελλάδα έχει λάβει μόλις 45,9 δισ. ευρώ, και ενώ το πρόγραμμα λήγει σε λίγους μήνες στις 20 Αυγούστου. Κατά τη διαδικασία εξόδου από το μνημόνιο, αναμένεται να συμφωνηθεί η εκταμίευση ένός ποσού περίπου 9 δισ. ευρώ, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί ως "μαξιλάρι" ασφαλείας το οποίο μαζί με τα ποσά που θα αντληθούν από τις εκδόσεις ομολόγων (συνολικά εκτιμάται σε 17-20 δισ. ευρώ), θα χρησιμοποιηθεί ως ασφάλεια, για την περίπτωση που η Ελλάδα, μετά την έξοδο από το μνημόνιο την 21η Αυγούστου 2018, δεν μπορέσει να καλύψει δανειακές ανάγες από τις αγορές.
- Στην αποπληρωμή τμήματος των δανείων και των ομολόγων που έληγαν, καθώς και οφειλών προς ιδιώτες, από τα πλεονάσματα του προϋπολογισμού.