Σ’ ό,τι αφορά στη διαχείριση κρίσεων και κυρίως στη λήψη άμεσων, ενιαίων και αποτελεσματικών μέτρων για την αντιμετώπισή τους, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν εκπλήσσει σχεδόν ποτέ. Περνάει με συστηματικό τρόπο κάτω από τη πήχη, αδυνατώντας να εκπληρώσει το «ενιαίο», να εμφανιστεί συσπειρωμένη, ενωμένη, να παρουσιάσει ένα συνολικό σχέδιο αντιμετώπισης της εκάστοτε κρίσης. Τα εθνικά συμφέροντα υπερισχύουν σχεδόν πάντα του κοινού ευρωπαϊκού καλού.
Τα παραδείγματα είναι άπειρα από το πρόσφατο παρελθόν και φυσικά δεν αφορούν αποκλειστικά ένα τομέα, όπως για παράδειγμα το προσφυγικό, αλλά ένα σύνολο δράσεων και ενεργειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αφορά την οικονομία, την εξωτερική πολιτική, την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού και εσχάτως αυτό της ενεργειακής κρίσης. Ουδεμία συμφωνία, σύμπραξη ή ταύτιση απόψεων προέκυψε από την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής και πώς άλλωστε να καταστεί αυτό εφικτό, όταν οι ευρωπαίοι ηγέτες κατέθεσαν τη δική τους ατζέντα για την αντιμετώπιση της κρίση, προτάσσοντας εκ νέου τα εθνικά -ενεργειακά αυτή τη φορά- συμφέροντα, τα οποία υπερίσχυσαν και πάλι των ευρωπαϊκών αναγκών.
Με την ενεργειακή κρίση να βρίσκεται εν εξελίξει και την ακρίβεια να σαρώνει, να «ραπίζει» αλύπητα νοικοκυριά και επιχειρήσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση λειτουργεί σαν να μη πρόκειται για κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η οποία απαιτεί τη λήψη άμεσων και δραστικών μέτρων. Δυστυχώς, ουδείς από τους μεγάλους παίκτες της Ε.Ε, όπως είναι η Γερμανία, η Γαλλία, σκοπεύει να αναθεωρήσει τη γεωενεργειακή του πολιτική, η οποία έχει μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, προς χάριν μιας κρίσης που εκτιμούν ότι θα έχει βραχύβια ζωή.
Το Παρίσι μίλησε ανοιχτά υπέρ του προσανατολισμού του προς την πυρηνική ενέργεια, η Γερμανία υιοθετεί μια άλλη πιο ήπια προσέγγιση για την απεμπλοκή από τον άνθρακα, ενώ διαφορετική «θεώρηση» έχουν κι άλλες χώρες, όπως κατά κύριο λόγο αυτές του Νότου, όπως η Ισπανία, η Ελλάδα, που επέμεναν στη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού σχεδίου για την άμεση αναχαίτιση της ενεργειακής ακρίβειας.
Υπό το πρίσμα που διεξήχθη η συγκεκριμένη συζήτηση, στο ανώτατο μάλιστα επίπεδο, για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, είναι εξαιρετικά δύσκολο να προκύψει κάποιο ολιστικό σχέδιο το προσεχές διάστημα. Η χρησιμοποίηση της εργαλειοθήκης που πρότεινε η Κομισιόν και ενέκρινε η Σύνοδος Κορυφής, είναι μια μεσοβέζικη λύση, που δεν απενοχοποιεί την ευρωπαϊκή ηγεσία, ούτε αλλάζει την ευρωπαϊκή πρακτική που ακολουθείται, δηλαδή κάθε κράτος αντιμετωπίζει με τα δικά του εργαλεία την ενεργειακή ακρίβεια.
Η Ευρώπη πιάστηκε απροετοίμαστη από την κρίση στην ενέργεια, εκτέθηκε η εξάρτησή της, κυρίως από τη Ρωσία, στην εισαγωγή φυσικού αερίου. Με το βλέμμα στο μέλλον και προκειμένου να μην επαναληφθεί η παρούσα κατάσταση, η Ε.Ε. οφείλει να επεξεργάζεται σχέδια για μια ενιαία αποθήκη στρατηγικών αποθεμάτων φυσικού αερίου, ενώ παράλληλα πρέπει να προχωρήσει σε απογραφή των αποθεμάτων που είναι διαθέσιμα σε διάφορες. Και ενδεχομένως, να συζητήσει σοβαρά το ζήτημα της μελλοντικής απεξάρτησης από το φυσικό αέριο και της στροφής προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Αυτά, βεβαίως, απαιτούν ενιαία στρατηγική και βούληση για διάλογο. Για την Ε.Ε. μιλάμε…
Νώντας Βλάχος
