Πολιτική

Τα ανοιχτά μέτωπα του Ερντογάν και η αλλαγή στρατηγικής


Μετά την "Αραβική Ανοιξη" η Τουρκία έχει αναθεωρήσει σε πολλά σημεία την εξωτερική πολιτική της, λαμβάνοντας υπόψη τα νέα δεδομένα που διαμορφώθηκαν και την αλλαγή ισορροπιών στην ευρύτερη περιοχή. Οι βασικές εξελίξεις που υπαγόρευσαν αυτόν τον επανακαθορισμό στόχων και προτεραιοτήτων ήταν:

  • Η μετεξέλιξη της συριακής εξέγερσης σε εμφύλιο πόλεμο, με ενεργό συμμετοχή ξένων δυνάμεων που παρείχαν κάθε είδους στήριξη στους αντίπαλους του Ασαντ.
  • Το πραξικόπημα στην Αίγυπτο τον Ιούλιο του 2013. Και τα δύο αυτά γεγονότα έδειξαν ότι τα κύματα της αλλαγής που ξέσπαγαν στον αραβικό κόσμο θα μπορούσαν να αντιστραφούν.
  • Η άνοδος του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) στην Συρία και στο Ιράκ από το 2013-14, που ανάγκασε την διεθνή κοινότητα να δώσει προτεραιότητα στα θέματα ασφάλειας, ενώ παράλληλα ορισμένες χώρες της περιοχής (Συρία, Σαουδική Αραβία, Ιράν) αξιοποιούσαν την άνοδο του ISIS για να πολώσουν περαιτέρω τον αραβικό κόσμο.

Στην Δύση, η φιλελεύθερη εκκοσμίκευση τέθηκε ενάντια στην δημοκρατία, κάτι που με την σειρά του μείωσε την Δυτική υποστήριξη στις αραβικές εξεγέρσεις γενικά και στις ομάδες της αντιπολίτευσης της Συρίας ειδικότερα

Ο πόλεμος με το ISIS επέτρεψε σε κουρδικά κινήματα στην Συρία και στο Ιράκ να επεκτείνουν τα εδάφη που έχουν υπό τον έλεγχό τους, μετά την απόκτηση διεθνούς συμπάθειας, νομιμοποίησης και στρατιωτικής βοήθειας.

Η κουρδική απειλή

Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση για το θέμα αυτό ήρθε μετά την πολιορκία της συριακής κουρδικής πόλης Κομπανί από το ISIS, τον Σεπτέμβριο του 2014. Με βοήθεια από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις ιρακινές κουρδικές πολιτοφυλακές (πεσμεργκά), το ISIS σύντομα απωθήθηκε. Η νίκη των YPG τους προσέδωσε αναγνώριση ως μια ικανή και νομιμοποιημένη δύναμη μάχης. Η μάχη αναζωογόνησε, επίσης, τα κουρδικά εθνικιστικά αισθήματα στην περιοχή και οδήγησε στην εμφάνιση μιας περιφερειακής κουρδικής δημόσιας σφαίρας.

Αξιοποιώντας αυτή την νεοαποκτηθείσα διεθνή συμπάθεια και τη νομιμοποίηση (καθώς και τα κουρδικά εδαφικά κέρδη), το PKK έχει ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση έναντι της Τουρκίας. Με την κατάρρευση της ειρηνευτικής διαδικασίας και με το PKK να ξεκινά ένα εμπνευσμένο από την Συρία αντάρτικο πόλεων στις κουρδικής πλειοψηφίας ανατολικές και νοτιοανατολικές περιοχές της Τουρκίας, η Άγκυρα έχει θέσει ως προτεραιότητα την εθνική ασφάλεια και έχει προσαρμόσει την περιφερειακή εξωτερική πολιτική της αναλόγως.

Υπο το πρίσμα αυτό η λεκτική αντιπαράθεση της Τουρκίας με την Ελλάδα και την ΕΕ προσλαμβάνει άλλες διαστάσεις καθώς φαίνεται ότι η Άγκυρα ανοίγει συνεχώς καινούργια μετωπα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Άγκυρα υιοθετεί πλέον σκληρή στάση απέναντι στην Κύπρο, αλλά και στην Ελλάδα. Αλλά το ίδιο κάνει και απέναντι στην Γερμανία, την ΕΕ αλλά και στο ΝΑΤΟ. Με δεδομένη δε την μη προβλεψιμότητα των προθέσεων του προέδρου Ερντογάν, είναι λογικό να δημιουργείται ανησυχία.