Στην αξιολόγηση 7 χαρακτηριστικών των επιχειρήσεων εστιάζει το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Εισφορών (ΚΕΑΟ) προκειμένου να εντοπίσει όσες συστήνονται, αποκλειστικά για να «φεσώσουν» Ασφαλιστικά Ταμεία και το Δημόσιο.
Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις χρησιμοποιούν πέντε πατέντες, με τις οποίες αποφεύγουν την καταβολή των εισφορών, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, «αυτοφωράκηδες», Έλληνες ή αλλοδαπούς. Στο πλαίσιο αυτό, όσες εταιρείες έχουν έστω ένα, από τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά τίθενται υπό παρακολούθηση και το ΚΕΑΟ επεμβαίνει για να προλάβει τα χειρότερα, ήτοι τη διόγκωση των οφειλών από απλήρωτες εισφορές και φόρους.
Τα χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία παρουσίασαν στο τελευταίο τρίμηνο του 2018 αύξηση κατά 756 εκ ευρώ με αποτέλεσμα να φτάσουν στο ποσό των 31,39 δις. ευρώ.
Από την ανάλυση των στοιχείων των οφειλετών του ΚΕΑΟ προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:
• υπάρχει συγκέντρωση πλήθους οφειλετών στις χαμηλότερες κλίμακες οφειλών με 834.282 οφειλέτες (69,26% των οφειλετών) να έχουν οφειλή έως 15.000 ευρώ ο καθένας
• το 80% των οφειλετών (969.636 οφειλέτες) έχουν οφειλή έως 30.000 ευρώ ο καθένας
• μεγάλο μέρος του υπολοίπου οφειλών αφορά 89.546 οφειλέτες που έχουν οφειλή από 50.000 - 100.000 ευρώ (περίπου 20% του τρέχοντος υπολοίπου)
• το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών αφορά λίγους μεγαλοοφειλέτες με οφειλές άνω του 1εκ. ευρώ (1.698 οφειλέτες συγκεντρώνουν το 21,65% του υπόλοιπου οφειλών).
Τα κρίσιμα τεστ
Το ΚΕΑΟ εντείνει τους ελέγχους αφερεγγυότητας των Κοινών Επιχειρήσεων που είναι οφειλέτες Κ.Ε.Α.Ο. Ο δείκτης αφερεγγυότητας μιας κοινής επιχείρησης οφειλέτη Κ.Ε.Α.Ο., προκύπτει από στοιχεία που αφορούν:
1. στην υποβολή ΑΠΔ χωρίς την καταβολή εισφορών
2. στην δραστηριότητα της επιχείρησης (επιχειρήσεις καθαριότητας, φύλαξης, εκπαιδευτικοί όμιλοι, κέντρα αισθητικής)
3. στο αν πρόκειται για επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας
4. στα χαρακτηριστικά των υπευθύνων (π.χ. υπέργηροι, αλλοδαποί, απασχολούμενοι των επιχειρήσεων ως υπεύθυνοι)
5. στη νομική μορφή των επιχειρήσεων (μονοπρόσωπες, ΕΠΕ, ΙΚΕ)
6. στο αν οι ειδικότητες των απασχολουμένων στην επιχείρηση είναι άσχετες με τις δραστηριότητες της επιχείρησης (ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση επιχείρησης με δραστηριότητα «καθαρισμοί» με απασχολούμενους μάγειρες, νοσοκόμους και νηπιαγωγούς)
7. στην όλη συμπεριφορά της επιχείρησης
Οι 5 πατέντες που χρησιμοποιούν
Οι πατέντες που χρησιμοποιούν οι επιτήδειοι προκειμένου να «κλέψουν» τα ασφαλιστικά ταμεία και να αποφύγουν την καταβολή εισφορών, όπως τις έχει κωδικοποιήσει το ΚΕΑΟ, είναι:
1. Δημιουργία οφειλών από επιχειρήσεις με σημαντικό κύκλο εργασιών που ανήκουν σε επιχειρηματίες χωρίς προσωπική περιουσία, τα δε περιουσιακά στοιχεία που αυτοί ή άλλες επιχειρήσεις τους διέθεταν στο παρελθόν έχουν διοχετευθεί σε τρίτους.
2. Δημιουργία οφειλών από εταιρείες χωρίς περιουσιακά στοιχεία με εικονικούς υπεύθυνους, που δηλώνουν σαν έδρα κάποιο λογιστικό ή δικηγορικό γραφείο, εμφανίζουν πολλά παραρτήματα, ασφαλίζουν προσωπικό άλλων επιχειρήσεων και στο τέλος πτωχεύουν.
3. Δημιουργία οφειλών από εταιρείες με διαχειριστές, μέλη ή Διευθύνοντες Σύμβουλους πρόσωπα χωρίς περιουσιακά στοιχεία ή πρόσωπα κατά των οποίων δεν έχει νόημα η λήψη αναγκαστικών μέτρων είσπραξης. Τέτοια πρόσωπα είναι συνήθως:
α) Υπερήλικοι, συνηθέστερα γονείς ή στενοί συγγενείς του επιχειρηματία, καθώς και άτομα πολύ νεαρής ηλικίας,
β) Οικονομικοί μετανάστες/αλλοδαποί, με κατοικία την έδρα της εταιρείας,
γ) Κάτοικοι εξωτερικού χωρίς περιουσία στην Ελλάδα,
δ) Υπάλληλοι της επιχείρησης, των οποίων η εμπειρία/ προϋπηρεσία δεν δικαιολογεί την τοποθέτησή τους σε θέσεις ευθύνης.
4. Δημιουργία νέας επιχείρησης με την ίδια έδρα, το ίδιο αντικείμενο εργασιών και τον ίδιο διακριτικό τίτλο με επιχείρηση που δημιούργησε οφειλές και κατόπιν έπαψε να υποβάλλει ΑΠΔ. Στη νέα αυτή επιχείρηση ασφαλίζεται και το προσωπικό της παλιάς.
5. Δημιουργία οφειλών μεγάλου ύψους από επιχειρήσεις (συνηθέστερα εταιρείες φύλαξης ή καθαριότητας), που αναλαμβάνουν έργα σαν υπεργολάβοι και παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση στον αριθμό των εργαζομένων. Πολλές φορές στις εταιρείες αυτές ασφαλίζεται και το προσωπικό του πραγματικού ανάδοχου του έργου.
Οι παραπάνω «πατέντες» εισφοροδιαφυγής έχουν χρησιμοποιηθεί από δεκάδες επιχειρήσεις που μέχρι σήμερα έχει εντοπίσει το Κ.Ε.Α.Ο. Οι εταιρείες που έχουν εντοπιστεί δραστηριοποιούνται στους τομείς τουρισμού, εστίασης, ψυχαγωγίας-κέντρα διασκέδασης, παροχής υπηρεσιών φύλαξης και καθαριότητας κλπ. και οι σχετικές οφειλές τους ξεπερνούν τα 200 εκατ. ευρώ.
Για την αντιμετώπιση των παραπάνω περιπτώσεων, άμεσης προτεραιότητας ζήτημα είναι ο ασφαλής εντοπισμός των εικονικών υπευθύνων για τον καταλογισμό των εισφορών στους πράγματι ωφελούμενους από την παράνομη δραστηριότητα. Τα πρόσωπα αυτά είναι που έχουν την υποχρέωση αλλά και την οικονομική δυνατότητα να αποκαταστήσουν τη ζημία των ασφαλιστικών οργανισμών που προκλήθηκε από τη δραστηριότητά τους, αναφέρει το ΚΕΑΟ, αλλά μάλλον είναι δύσκολο να εντοπιστούν και να υποχρεωθούν να πληρώσουν τις εισφορές που απέφυγαν.