Ακόμα και οι πιο ικανοί άνθρωποι στην επικοινωνία, όταν προσπαθούν να «διαβάσουν» τους άλλους, συχνά υποπέφτουν σε κάποια -πολύ συνηθισμένα- λάθη. Παρακάτω τα παραθέτουμε, μαζί με τους τρόπους αποφυγής του κάθε ενός από αυτά. Δείτε εάν εσείς κάνετε κάποιο ή κάποια από αυτά τα λάθη και εφόσον τα διορθώσετε, θα είστε σε θέση να «διαβάζετε» τους άλλους με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια.
1. Τι προκαλεί μια συμπεριφορά του άλλου; Οι καταστάσεις ή η προσωπικότητά του;
Όταν βλέπουμε ένα στιγμιότυπο της συμπεριφοράς κάποιου, συχνά συμπεραίνουμε άμεσα ότι αυτή η συμπεριφορά έχει να κάνει με την προσωπικότητά του. Αντιθέτως, όταν αναλογιζόμαστε τη δική μας συμπεριφορά, συνήθως τη σχετίζουμε με κάποιες καταστάσεις ως αιτίες.Για παράδειγμα, ξέρεις ότι φέρθηκες απόμακρα, γιατί ήσουν ταραγμένος ή αγχωμένος. Ωστόσο, εάν κάποιος που μόλις γνώρισες συμπεριφερθεί με τον ίδιο τρόπο, μπορεί να υποθέσεις ότι το έκανε απλώς επειδή είναι «κόπανος».
Πως θα αποφύγεις αυτό το λάθος: Υπενθύμιζε στον εαυτό σου, όταν αποτιμάς τη συμπεριφορά κάποιου, να σκέφτεσαι και τις καταστάσεις που μπορεί να αποτελούν αιτίες και τα θέματα προσωπικότητας.
2. Επιβεβαίωση προκατάληψης
Όταν έχουμε αναπτύξει μία εικόνα για τον άλλο, συνήθως μετά βλέπουμε τα πάντα γύρω από αυτόν μέσα από το φίλτρο αυτών των ήδη σχηματισμένων σκέψεων. Για παράδειγμα, εάν έχεις σχηματίσει μια εικόνα ότι το αγόρι της αδερφής σου είναι εγωιστής, παρατηρείς συμπεριφορές που είναι συνεπείς με αυτή σου την άποψη, ενώ είναι λιγότερο πιθανό να παρατηρήσεις άλλα πράγματα που κάνει, τα οποία δε συμφωνούν με την εικόνα του εγωιστή.
Οι πρώτες μας εντυπώσεις για κάποιον συχνά είναι αρκετά ακριβείς, δεν είναι όμως και αλάθητες. Ως εκ τούτου είναι σημαντικό να μπορούμε να αναθεωρούμε τις αρχικές κρίσεις μας, βασιζόμενοι σε περαιτέρω αλληλεπιδράσεις με το εκάστοτε άτομο.
Πως θα αποφύγεις αυτό το λάθος: Αναζήτησε ενεργά αποδείξεις και παραδείγματα συμπεριφοράς που αντιτίθενται στα συμπεράσματα που έχεις ήδη βγάλει για κάποιον.
3. Προκατάληψη ελκυστικότητας ή ομοιότητας
Τείνουμε να κρίνουμε τους άλλους πιο θετικά όταν είναι φυσικά ελκυστικοί. Επίσης, τείνουμε να κρίνουμε τους ανθρώπους που έχουν ομοιότητες με εμάς πιο ευνοϊκά απ’ ότι τους ανθρώπους με τους οποίους διαφέρουμε.
Πως θα αποφύγεις αυτό το λάθος: Παρατήρησε τον εαυτό σου εάν υποπέφτεις σε μία τέτοια προκατάληψη σε σημαντικές καταστάσεις, όπως π.χ εάν προσλαμβάνεις κάποιον για μία θέση εργασίας, ή όταν εισέρχεσαι σε μία νέα κατάσταση και μπορεί να κλίνεις προς άτομα που εξωτερικά εμφανίζουν ομοιότητες με εσένα.
4. Επηρεάζονται οι κρίσεις σου από το παρελθόν;
Για παράδειγμα, εάν πρόσφατα είχες μια κακή εμπειρία με έναν «άχρηστο» στην εξυπηρέτηση πελατών, ίσως είναι πιο πιθανό να συμπεράνεις ότι το επόμενο άτομο που θα συναντήσεις σε μία άλλη εξυπηρέτηση πελατών, θα είναι εξίσου «άχρηστο». Αντίστοιχα, ορισμένες φορές άνθρωποι που βρίσκουμε στο δρόμο μας, συνειδητά ή ασυνείδητα μας θυμίζουν κάποιον από το παρελθόν μας και αυτό μπορεί να επηρεάσει την κρίση μας για το νέο άτομο.
Για παράδειγμα, βγαίνεις ραντεβού με κάποια – κάποιον, που έχει κάποιο κοινό φυσικό χαρακτηριστικό ή κάποια συμπεριφορική επιτήδευση με έναν από τους γονείς σου. Ή, απεχθανόσουν ένα αγόρι που το έλεγαν Βασίλη όταν πήγαινες δημοτικό και τώρα είναι δύσκολο να συμπαθήσεις κάποιον που τον λένε Βασίλη.
Πως θα αποφύγεις αυτό το λάθος: Δώσε προσοχή, μήπως οι αντιδράσεις σου είναι δυσανάλογες στα ερεθίσματα από έναν άνθρωπο, ή εάν οδεύεις προς μία κατάσταση με αμυντική ή αρνητική διάθεση. Διερωτήσου εάν «κουβαλάς συναισθηματικό φορτίο» από το πρόσφατο ή μακρινό παρελθόν, το οποίο επηρεάζει τα συναισθήματά σου προς το νέο άτομο.
5. Υποθετική ομοιότητα
Ως γενίκευση, τείνουμε να υποθέτουμε ότι οι άλλοι άνθρωποι σκέφτονται σαν εμάς και έχουν τις ίδιες προτιμήσεις. Για παράδειγμα, εάν σου αρέσουν οι διακοπές στις παραλίες, πιθανότατα υποθέτεις ότι αρέσουν και σε όλους τους άλλους. Εάν πιστεύεις ότι οι ασκήσεις προσέγγισης και συντονισμού μιας ομάδας είναι χάσιμο χρόνου, πιθανότατα θεωρείς και οι περισσότεροι άλλοι άνθρωποι μοιράζονται την ίδια άποψη. Εάν χρειάζεσαι ένα τακτοποιημένο γραφείο για να είσαι παραγωγικός, μάλλον πιστεύεις ότι αυτό ισχύει και για όλους τους άλλους.
Πως θα αποφύγεις αυτό το λάθος: Κάνε συνήθειά σου το να παρατηρείς την ποικιλία στις προσδοκίες και τις προτιμήσεις των ανθρώπων. Δίνε στους άλλους την ευκαιρία να σου δείχνουν εάν η ζώνη άνεσής τους δεν ταιριάζει με τη δική σου. Π.χ, όταν προτείνεις δείπνο, μπορείς να προσφέρεις τη δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε ταϊλανδέζικο φαγητό και κάτι άλλο, αντί απλώς να πεις «σου αρέσει το ταϊλανδέζικο φαγητό;».