Τα 21 βήματα και οι παγίδες μέχρι το ταμείο για το κοινωνικό μέρισμα

Τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν οι δικαιούχοι του κοινωνικού μερίσματος ώστε να εισπράξουν χωρίς προβλήματα το κοινωνικό μέρισμα του 2018, κωδικοποίησε το Σin.

Πρόκειται για 21 σημεία τα οποία οφείλουν να προσέξουν οι ενδιαφερόμενοι κατά την υποβολή των αιτήσεων, που αφορούν τόσο στα τυπικά όσο και στις προϋποθέσεις, που περιγράφει η απόφαση, των υπουργών Οικονομικών Ευ. Τσακαλώτου, Εργασίας Ε. Αχτσιόγλου, του αναπληρωτή ΥΠΟΙΚ Γ. Χουλιαράκη και της υφυπουργού Οικονομικών Κ. Παπανάτσιου.  

Σήμερα ή το αργότερο αύριο ανοίγει η εφαρμογή www.koinonikomerisma.gr, η οποία θα δέχεται τις αιτήσεις ενώ παράλληλα θα ανακοινωθεί και η ημερομηνία πληρωμής του επιδόματος, με πιθανότερη την 14η Δεκεμβρίου.

Το μέρισμα ανέρχεται από 200 έως 1.200 ευρώ (πίνακας στο τέλος του κειμένου) ανάλογα με το εισόδημα την περιουσία και την οικογενειακή κατάσταση και οι δικαιούχοι υπολογίζονται σε 1.300.000 νοικοκυριά ή περίπου 3.500.000 ωφελούμενους. Πάντως, τα ποσά του επιδόματος είναι μειωμένα κατά 50 έως 150 ευρώ σε σύγκριση με το μέρισμα που είχε καταβληθεί πέρυσι, ενώ αναπροσαρμόστηκαν τα όρια της αξίας της ακίνητης περιουσίας, λόγω της αύξησης των αντικειμενικών αξιών.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η απόφαση προβλέπει και κυρώσεις για όσους υποβάλουν ψευδή στοιχεία, αλλά και τη διαδικασία επιστροφής του μερίσματος από όσους το λάβουν αλλά δεν το επιθυμούν.

Το Υπουργείο Οικονομικών διευκρινίζει ότι η υπέρβαση του δημοσιονομικού στόχου για το τρέχον έτος επιτρέπει τη διανομή κοινωνικού μερίσματος στα οικονομικά ασθενέστερα νοικοκυριά στη βάση αυστηρών και καλά στοχευμένων κριτηρίων. Όπως προβλέπεται στη σχετική νομοθετική διάταξη που ψηφίστηκε στις 28 Νοεμβρίου, το ποσό που διατίθεται ανέρχεται σε 710 εκατ. ευρώ, το οποίο είναι ίσο με το ποσό που διατέθηκε το 2017, σημειώνει το ΥΠΟΙΚ.

Ο συνολικός αριθμός των δικαιούχων θα είναι αυξημένος σε σχέση με το προηγούμενο έτος λόγω αλλαγών στα περιουσιακά κριτήρια και, συγκεκριμένα, λόγω της αύξησης των ανώτατων ορίων της αξίας ακίνητης περιουσίας.

Επίσης αναφέρει πως η ακριβής ημέρα και ώρα έναρξης και λήξης λειτουργίας της εφαρμογής θα ανακοινωθούν με νεότερο δελτίο Τύπου.

Τα 21 βήματα πριν το… ταμείο

Η υποβολή της αίτησης γίνεται από τον ή την υπόχρεο ή τον/τη σύζυγο του υπόχρεου υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος της ωφελούμενης μονάδας, ενώ ολοκληρώνεται στα ακόλουθα στάδια:

1. Ο δικαιούχος μπαίνει στην εφαρμογή www.koinonikomerisma.gr χρησιμοποιώντας τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης του πληροφοριακού συστήματος TAXISnet της ΑΑΔΕ.
2. Κατόπιν συμπληρώνει την αίτηση, η οποία επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης του ν. 1599/1986 (Α' 75) ως προς τα δηλούμενα στοιχεία, ενώ ταυτόχρονα συναινεί για τη λήψη φορολογικών δεδομένων που τηρούνται στην Α.Α.Δ.Ε..
3. Στη συνέχεια υποβάλλει την αίτηση.
4.  από τον/ την υπόχρεο ή τον/τη σύζυγο του υπόχρεου υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος της ωφελούμενης μονάδας μέσω του διαδικτυακού τόπου του προγράμματος (www.koinonikomerisma.gr), χρησιμοποιώντας τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης του πληροφοριακού συστήματος TAXISnet της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.).
5. Σε περίπτωση ωφελούμενης μονάδας που απαρτίζεται και από φιλοξενούμενα μέλη, η αίτηση υποβάλλεται αποκλειστικά από τον/την υπόχρεο ή τον/τη σύζυγο του υπόχρεου υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος της φιλοξενούσας μονάδας, για το σύνολο των μελών της ωφελούμενης μονάδας.
6. Κατά την επεξεργασία της αίτησης, θα ζητηθεί η συναίνεση των φιλοξενούμενων ατόμων μέσω των κωδικών τους TAXISnet για τη λήψη από την ΗΔΙΚΑ Α.Ε. των στοιχείων τους που τηρούνται στην Α.Α.Δ.Ε.
7. Η συναίνεση όλων των φιλοξενούμενων ενηλίκων εντός της προθεσμίας υποβολής της αίτησης είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ολοκλήρωσή της. Επίσης, στα νοικοκυριά, στα οποία όλα τα μέλη φιλοξενούνται από ανήλικο, η αίτηση υποβάλλεται υποχρεωτικά από τον πρώτο ενήλικο φιλοξενούμενο.
8. Όλα τα δεδομένα των μελών της ωφελούμενης μονάδας που αφορούν σε στοιχεία ταυτοποίησης, στη σύνθεση του νοικοκυριού, σε φορολογικά, οικονομικά και περιουσιακά στοιχεία, στοιχεία εγγραφής στον ΕΦΚΑ και στοιχεία ανεργίας, τα οποία είναι κατά περίπτωση αναγκαία και πρόσφορα για τον έλεγχο πλήρωσης των κριτηρίων λήψης του κοινωνικού μερίσματος, προκύπτουν από διασυνδέσεις ή διασταυρώσεις ιδίως με τις βάσεις δεδομένων της ΑΑΔΕ, του ΕΦΚΑ, της ΕΑΠ και του ΟΑΕΔ, προσυμπληρώνονται αυτόματα και συγκεντρώνονται από την Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε..
9. Απαραίτητη είναι η συμπλήρωση αριθμού λογαριασμού ΙΒΑΝ. 
10. Ο αιτών φέρει την ευθύνη για τη συμπλήρωση αριθμού λογαριασμού, ο οποίος είναι έγκυρος και ενεργός και στον οποίο είναι υποχρεωτικά είτε αποκλειστικός δικαιούχος είτε συνδικαιούχος. 
11. Εάν ο ενδιαφερόμενος δεν είναι αποκλειστικά δικαιούχος ή συνδικαιούχος στον δηλωμένο αριθμό λογαριασμού, δεν κρίνεται δικαιούχος του κοινωνικού μερίσματος και δεν πραγματοποιείται η σχετική πληρωμή, ακόμα και αν πληρούνται τα κριτήρια χορήγησής του. 
12. Σε περίπτωση που κάποιος ΙΒΑΝ δεν είναι ενεργός, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η πίστωση του λογαριασμού, στον οποίο ο ενδιαφερόμενος είναι αποκλειστικά δικαιούχος ή συνδικαιούχος, θα πρέπει αυτός να μεταβεί στο οικείο πιστωτικό ίδρυμα και να διευθετήσει το εν λόγω ζήτημα μέχρι τη λήξη της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων.
13. Εάν ο ίδιος ΙΒΑΝ εμφανίζεται δηλωμένος τρεις ή περισσότερες φορές για διαφορετικούς αιτούντες, τότε η αίτηση ακυρώνεται αυτόματα.
14. Κατά την επεξεργασία της αίτησης, ο αιτών δύναται να αλλάξει τη σύνθεση της ωφελούμενης μονάδας, όπως αυτή προκύπτει από τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους 2017, με την προσθήκη τέκνου που έχει γεννηθεί μετά την 31.12.2017, εισάγοντας τον Α.Μ.Κ.Α. του.
15. Σε περίπτωση που προκύψει ασυμφωνία στοιχείων μεταξύ ΑΦΜ και ΑΜΚΑ, ο αιτών ή τα μέλη του νοικοκυριού (ανάλογα με το μέλος στου οποίου τα στοιχεία υπάρχει ασυμφωνία) θα πρέπει εντός της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων να αιτηθεί την αλλαγή στοιχείων του ΑΜΚΑ του στα ΚΕΠ. Στη συνέχεια, θα πρέπει να προχωρήσει στην ολοκλήρωση της διαδικασίας υποβολής της αίτησης.
16. Σε περίπτωση που προκύψει ασυμφωνία των στοιχείων ΑΜΚΑ, ΑΦΜ ή του ελάχιστου χρόνου ασφάλισης, όπως αυτά προκύπτουν από το Μητρώο του ΕΦΚΑ, ο αιτών θα πρέπει εντός της προθεσμίας υποβολής αίτησης να επικαιροποιήσει τα στοιχεία του στον ΕΦΚΑ.
17. Μετά την οριστική υποβολή της αίτησης, ο αιτών ενημερώνεται αυτόματα για την έγκριση ή την απόρριψή της, καθώς και για το ύψος της παροχής.
18. Η αίτηση δύναται να ακυρωθεί από τον αιτούντα εντός της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων ανεξάρτητα του αν έχει υποβληθεί οριστικά ή όχι και να υποβληθεί νέα.
19. Άτομα που έχουν δηλώσει στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους 2017 ότι φιλοξενούνται από φυσικά πρόσωπα, δεν είναι χωριστά δικαιούχοι κοινωνικού μερίσματος.
20. Ο δικαιούχος του μερίσματος πρέπει να έχει υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2017, καθώς και όλα τα ενήλικα μέλη του νοικοκυριού εφόσον έχουν υποχρέωση.
21. Ο δικαιούχος οφείλει να είναι ασφαλισμένος τουλάχιστον μία φορά σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης και για χρόνο ασφάλισης μεγαλύτερο του ενός (1) μήνα μέχρι και 31.10.2018, όπως αυτό προκύπτει από το Μητρώο Άμεσα Ασφαλισμένων και Συνταξιούχων του ΕΦΚΑ είτε να είναι συνταξιούχος εξ ιδίου δικαιώματος ή εκ μεταβιβάσεως είτε να λαμβάνει το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερηλίκων.

Ποιοί θα λάβουν το μέρισμα χωρίς αίτηση

Κατ' εξαίρεση, είναι δυνατή η οίκοθεν καταβολή του κοινωνικού μερίσματος σε δικαιούχους, εφόσον πληρούνται σωρευτικά τα ακόλουθα κριτήρια:

• Ο υπόχρεος ή συνυπόχρεος είναι είτε συνταξιούχος είτε λαμβάνει το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερηλίκων του άρθρου 93 του ν. 4387/2016.
• Ο υπόχρεος ή συνυπόχρεος είναι ηλικίας εβδομήντα (70) ετών και άνω.
• Δεν υπάρχουν στην ωφελούμενη μονάδα εξαρτώμενα μέλη ούτε φιλοξενούμενοι.
• Έχει δηλωθεί κύρια κατοικία (πίνακας αριθμ. 5 στο έντυπο Ε1) και όχι φιλοξενία σε άλλο φυσικό πρόσωπο.
• Είναι ενημερωμένο το πεδίο του Α.Φ.Μ. στη βάση του Α.Μ.Κ.Α. για τον υπόχρεο και συνυπόχρεο εφόσον
• υπάρχει.

Χρόνος υποβολής αιτήσεων και πληρωμών

Η καταβολή του κοινωνικού μερίσματος γίνεται εφάπαξ με πίστωση σε τραπεζικό λογαριασμό του δικαιούχου, ο οποίος υποδεικνύεται στην κατά τα ανωτέρω υποβαλλόμενη αίτησή του.

Η Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε. συντάσσει αναλυτική κατάσταση δικαιούχων, η οποία περιλαμβάνει τα πλήρη στοιχεία των δικαιούχων, τον αριθμό τραπεζικού λογαριασμού σε μορφή ΙΒΑΝ, το πιστωτικό ίδρυμα στο οποίο τηρείται ο λογαριασμός και το ποσό κοινωνικού μερίσματος που αντιστοιχεί σε κάθε δικαιούχο.

Η ηλεκτρονική μορφή της κατάστασης αυτής είναι επεξεργάσιμη από την εταιρία «Διατραπεζικά συστήματα Α.Ε.» (ΔΙΑΣ Α.Ε.) προς την οποία και διαβιβάζεται. Επίσης, διαβιβάζεται συγκεντρωτική κατάσταση δικαιούχων σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή που περιλαμβάνει το συνολικό ποσό κοινωνικού μερίσματος, ολογράφως και αριθμητικώς, ανά τράπεζα ή πιστωτικό ίδρυμα. Οι ανωτέρω καταστάσεις εγκρίνονται από τον αρμόδιο διατάκτη του Υπουργείου Οικονομικών.

Κυρώσεις για σκόπιμα ή μη λάθη

Στην απόφαση διευκρινίζονται και τα ακόλουθα για τις περιπτώσεις που διαπιστωθούν παρατυπίες και δήλωση ψευδών στοιχείων. Ειδικότερα: 

1. Με την επιφύλαξη τυχόν προστίμων που προβλέπονται από άλλες διατάξεις, στα φυσικά πρόσωπα που δηλώνουν ψευδή στοιχεία στην αίτησή τους, επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία σε περίπτωση υποβολής ψευδούς δηλώσεως.
2. Τυχόν αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά καταλογίζονται σε βάρος του ανοικείως λαβόντος, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών ή του νομίμως εξουσιοδοτημένου από αυτόν οργάνου και εισπράττονται κατά τις διατάξεις του ΚΕΔΕ.
3. Είναι δυνατή η για οποιονδήποτε λόγο οικειοθελής επιστροφή από τον λαβόντα του πιστωθέντος στον τραπεζικό του λογαριασμό ποσού κοινωνικού μερίσματος, με την κατάθεσή του στον λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου που τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος [No 200211 (GR71 0100 0230 0000 0000 0200 211)]. Ως αιτιολογία θα πρέπει να αναγράφεται «επιστροφή κοινωνικού μερίσματος».
4. Με τη διαδικασία της προηγούμενης παραγράφου είναι επίσης δυνατή η επιστροφή ποσών που πιστώθηκαν κατά τη διαδικασία διανομής κοινωνικού μερίσματος έτους 2017. 

Τα κριτήρια για τη λήψη του μερίσματος

Η ωφελούμενη μονάδα δικαιούται το κοινωνικό μέρισμα εφόσον πληρούνται σωρευτικά τα ακόλουθα κριτήρια εισοδήματος, περιουσίας, διαμονής, και συγκκεκριμένα:
1. Εισοδηματικά κριτήρια
Για την καταβολή της εισοδηματικής ενίσχυσης, το ισοδύναμο εισόδημα της ωφελούμενης μονάδας, όπως ορίζεται στο άρθρο 1, δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των 9.000 ευρώ. Η ωφελούμενη μονάδα εντάσσεται στην 1η κατηγορία δικαιούχων, εάν το ισοδύναμο εισόδημά της δεν υπερβαίνει το ποσό των 5.000 ευρώ, στη 2η κατηγορία δικαιούχων, εάν το ισοδύναμο εισόδημά της δεν υπερβαίνει το ποσό των 7.000 ευρώ και στην 3η κατηγορία δικαιούχων, εάν το ισοδύναμο εισόδημά της δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.000 ευρώ (βλ. Παράρτημα Α).
2. Περιουσιακά κριτήρια

α. Ακίνητη περιουσία: Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας όλων των μελών της ωφελούμενης μονάδας, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, όπως αυτή προσδιορίζεται για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού ΕΝ.Φ.Ι.Α. με τις διατάξεις του ν. 4223/2013  (Α' 287) και προκύπτει από την τελευταία εκδοθείσα μέχρι 31.10.2018 πράξη προσδιορισμού φόρου, δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της το ποσό των 125.000 ευρώ για μονομελή ωφελούμενη μονάδα, προσαυξανόμενη κατά 20.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως του ποσού των 185.000 ευρώ.

β. Κινητή περιουσία: Το συνολικό ύψος των καταθέσεων όλων των μελών της ωφελούμενης μονάδας σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού, ή/και η τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κ.τ.λ., όπως προκύπτουν από τις ηλεκτρονικές διασταυρώσεις δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 9.000 ευρώ για μονομελή ωφελούμενη μονάδα, πολλαπλασιαζόμενο με την αντίστοιχη κλίμακα ισοδυναμίας της ωφελούμενης μονάδας ανάλογα με τη σύνθεση αυτής.
Το συνολικό ποσό από τόκους καταθέσεων των μελών της ωφελούμενης μονάδας σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού, όπως έχουν δηλωθεί στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος (Ε1) του φορολογικού έτους 2017, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό που προκύπτει από τον κατωτέρω μαθηματικό τύπο:
Ετήσιος τόκος = 9.000*κλίμακα ισοδυναμίας ωφελούμενης μονάδας * μέσο ετήσιο καταθετικό επιτόκιο 2017/100.
γ. Περιουσιακά τεκμήρια: Εξαιρούνται από τη χορήγηση και δεν κρίνονται δικαιούχοι του κοινωνικού μερίσματος νοικοκυριά, τα μέλη των οποίων, βάσει της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους 2017:

• εμπίπτουν στον φόρο πολυτελούς διαβίωσης.
• δηλώνουν δαπάνες για αμοιβές πληρωμάτων σκαφών αναψυχής, όπως αυτές προσδιορίζονται στους κωδικούς 731, 732 του εντύπου Ε1.
• δηλώνουν δαπάνες άνω των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ για δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία, όπως αυτές προσδιορίζονται στον κωδικό 769 του εντύπου Ε1.
• δηλώνουν δαπάνες για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό,όπως αυτές προσδιορίζονται στον κωδικό 770 του εντύπου 
• Ε1. Επιπλέον, εξαιρούνται από τη χορήγηση και δεν κρίνονται δικαιούχοι του κοινωνικού μερίσματος φορολογικοί κάτοικοι αλλοδαπής, οι οποίοι υποχρεούνται να υποβάλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα, καθώς και ο/η σύζυγος αυτών.

3. Κριτήριο διαμονής και λοιπά κριτήρια (ασφάλισης, υποβολής φορολογικής δήλωσης κ.λπ.)

• Ο δικαιούχος του κοινωνικού μερίσματος πρέπει να διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια για τα τελευταία πέντε (5) έτη, όπως αυτό προκύπτει από την υποβολή δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος κατά την τελευταία πενταετία.
• Ο δικαιούχος οφείλει να είναι ασφαλισμένος τουλάχιστον μία φορά σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης και για χρόνο ασφάλισης μεγαλύτερο του ενός (1) μήνα μέχρι και 31.10.2018, όπως αυτό προκύπτει από το Μητρώο Άμεσα Ασφαλισμένων και Συνταξιούχων του ΕΦΚΑ είτε να είναι συνταξιούχος εξ ιδίου δικαιώματος ή εκ μεταβιβάσεως είτε να λαμβάνει το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερηλίκων του άρθρου 93 του ν. 4387/2016 (Α' 85).
• Το κριτήριο της υποχρεωτικής ασφάλισης τουλάχιστον μία φορά σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης και για χρόνο ασφάλισης μεγαλύτερο του ενός (1) μήνα μέχρι 31.10.2018 δεν ισχύει για τις εξής περιπτώσεις: α) για δικαιούχους 67 ετών και άνω, β) για νοικοκυριά στα οποία ο δικαιούχος ή ο συνυπόχρεος, εφόσον υπάρχει, είναι πρόσωπα με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, γ) για μονογονεϊκά νοικοκυριά στα οποία ένα τουλάχιστον μέλος είναι πρόσωπο με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω (κωδικοί εντύπου Ε1: 001, 002, 005, 006, 905, 906, 913 και 914).
• Ο δικαιούχος του μερίσματος πρέπει να έχει υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2017, καθώς και όλα τα ενήλικα μέλη του νοικοκυριού εφόσον έχουν υποχρέωση.

Πόσο μέρισμα αναλογεί