Ακόμη και σε εισοδήματα στα οποία δεν επιβάλλεται φόρος εισοδήματος, επιβάλλεται εισφορά αλληλεγγύης αποτέλεσμα το εκκαθαριστικό να «φουσκώνει» και οι φορολογούμενοι να έρχονται προ εκπλήξεως, βλέποντας το εκκαθαριστικό σημείωμα.
Ο «βραχνάς» των φορολογουμένων που επιβλήθηκε ως προσωρινό μέτρο το 2011 από τον τότε υπουργό Οικονομικών Ευάγγελο Βενιζέλο, παραμένει ακόμη ενεργή, 8 χρόνια μετά και αυξάνει την συνολική φορολογική επιβάρυνση των φυσικών προσώπων. Επίσης, ως παράμετρος της φορολογικής πολιτικής, θα παραμείνει, καθώς η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι για το 2020, δεν θα καταργηθεί αλλά θα αυξηθεί το αφορολόγητο όριο στις 20.000 ευρώ, από 12.000 ευρώ, που είναι σήμερα και θα μειωθεί για τα εισοδήματα άνω των 20.000 ευρώ.
Για φέτος,, η ειδική εισφορά αλληλεγγύης επιβάλλεται στο άθροισμα όλων των πραγματικών εισοδημάτων του υπόχρεου, π.χ. μισθών συντάξεων, τόκων κ.λπ. αλλά ακόμη και εισοδημάτων που απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος. Αυτό σημαίνει ότι χιλιάδες φορολογούμενοι εισπράττουν επιδόματα ή έχουν άλλα έσοδα, για τα οποία ενώ δεν πληρώνουν φόρο εισοδήματος, εντούτοις βαρύνονται με εισφορά αλληλεγγύης.
Μια άλλη σημαντική παράμετρος είναι το γεγονός ότι η εισφορά επιβάλλεται και στο τεκμαρτό εισόδημα, εάν αυτό είναι μεγαλύτερο από τα πραγματικά εισοδήματα. Δηλαδή, αν ένας φορολογούμενος δηλώνει εισόδημα π.χ. 13.000 ευρώ και το τεκμαρτό του εισόδημα είναι 14.000 ευρώ, η εισφορά αλληλεγγύης θα υπολογιστεί επί των 14.000 ευρώ, και όχι επί των 13.000 ευρώ.
Επίσης επιβάλλεται και σε 19 εισοδήματα και επιδόματα, τα οποία ενώ απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος, εντούτοις υποβάλλονται σε εισφορά αλληλεγγύης. Από φέτος εξαιρέθηκαν τα προνοιακά επιδόματα, που καταβάλλονται σε άτομα με αναπηρία, τα οποία πλέον το δημόσιο αναγνωρίζει πως δεν αποτελούν εισοδήματα και ως εκ τούτου απαλλάσσονται όχι μόνο από τον φόρο εισοδήματος αλλά και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, καθώς επίσης και από κάθε άλλη κράτηση ή εισφορά. Η σχετική διάταξη περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο των υπουργείων Εργασίας και Οικονομικών με τις ρυθμίσεις οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία και τη φορολογική διοίκηση έως και σε 120 δόσεις.
Ωστόσο τα υπόλοιπα επιδόματα και εισοδήματα στα οποία υπολογίζεται η ειδική εισφορά αλληλεγγύης, ενώ εξαιρούνται από τον φόρο εισοδήματος είναι τα ακόλουθα:
- Το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΑΣ), το οποίο καταβάλλεται στους χαμηλοσυνταξιούχους.
- Οι πράσινες και συνδεδεμένες αγροτικές ενισχύσεις που δεν υπερβαίνουν τα 12.000 ευρώ. Οι πράσινες και συνδεδεμένες ενισχύσεις που δεν υπερβαίνουν αθροιστικά τα 12.000 ευρώ δεν λαμβάνονται υπόψη, ως ακαθάριστα έσοδα κάθε φορολογούμενου αγρότη, για τον προσδιορισμό του φορολογητέου καθαρού κέρδους του.
- Λοιπές αγροτικές εισοδηματικές ενισχύσεις. Οι υπόλοιπες κατηγορίες των εισοδηματικών αγροτικών επιδοτήσεων, πλην της βασικής ενίσχυσης και των πρασίνων και συνδεδεμένων, υπόκεινται σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
- Το εισόδημα φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής που εργάζονται σε πρεσβείες, προξενεία κ.λπ.
- Η διατροφή της συζύγου και των τέκνων.
- Οι συντάξεις αναπήρων πολέμου ή θυμάτων πολέμου ή αναπήρων που υπέστησαν βλάβη κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους.
- Τα επιδόματα αναγνωρισμένων πολιτικών προσφύγων.
- Τα επιδόματα επικίνδυνης εργασίας ορισμένων κατηγοριών στρατιωτικών, τα οποία απαλλάσσονται κατά ποσοστό 65% από το φόρο εισοδήματος.
- Τα κέρδη από την διάθεση παραγόμενης ηλεκτρικής ενεργείας μέχρι 10 KW.
- Οι τόκοι ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου ή έντοκων γραμματίων Ελληνικού Δημοσίου.
- Τα κέρδη από την πώληση μετοχών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών, εφόσον ο πωλητής έχει ποσοστό συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρίας μικρότερο του 0,5%.
- Τα κέρδη από τη μεταβίβαση εισηγμένων κινητών αξιών, οι οποίες αποκτήθηκαν πριν από την 1η/1/2009.
- Τα εισοδήματα αλλοδαπής που φορολογούνται μόνο στην αλλοδαπή βάσει Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (Σ.Α.Δ.Φ.).
- Τα αφορολόγητα κέρδη από ημεδαπά ΕΕ/ΕΟΧ/ΕΖΕΖ αμοιβαία κεφάλαια.
- Τα απαλλασσόμενα μερίσματα ημεδαπών ή αλλοδαπών ναυτιλιακών εταιριών.
- Το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης (ΚΕΑ)
- Το κέρδος από τη μεταβίβαση τίτλων φορολογικού κατοίκου χώρας με την οποία υπάρχει Σ.Α.Δ.Φ.
- Το ασφάλισμα ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων ημεδαπής προέλευσης.
- Το κέρδος από τη μεταβίβαση εταιρικών ομολόγων του ν. 3156/2003, καθώς και από εταιρικά ομόλογα εταιριών ΕΕ και ΕΟΧ/ΕΖΕΖ.
Τα 9 αυτοτελώς φορολογούμενα εισοδήματα
Παράλληλα η ειδική εισφορά αλληλεγγύης επιβάλλεται και σε εισοδήματα που φορολογούνται αυτοτελώς, όπως είναι:
- Τα μερίσματα.
- Οι τόκοι των τραπεζικών καταθέσεων.
- Οι τόκοι των repos
- Τα δικαιώματα (εισόδημα που αποκτάται ως αντάλλαγμα για τη χρήση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή σε αντάλλαγμα πληροφοριών που αφορούν βιομηχανική, εμπορική ή επιστημονική πείρα, οι πληρωμές για τη χρήση βιομηχανικού, εμπορικού ή επιστημονικού εξοπλισμού κ.λπ.)
- Τα κέρδη (οι υπεραξίες) από την μεταβίβαση μετοχών που ανήκουν σε εταιρίες μη εισηγμένες σε χρηματιστηριακή αγορά.
- Τα κέρδη από την μεταβίβαση μετοχών και άλλων κινητών αξιών εισηγμένων σε χρηματιστηριακή αγορά, εφόσον ο μεταβιβάζων συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας με ποσοστό τουλάχιστον 0,5% και εφόσον οι τίτλοι αυτοί έχουν αποκτηθεί από την 1η Ιανουαρίου 2009 και εξής.
- Τα κέρδη από την μεταβίβαση μεριδίων ή μερίδων σε προσωπικές εταιρείες.
- Τα κέρδη από την μεταβίβαση κρατικών ομολόγων και εντόκων γραμματίων ή εταιρικών ομολόγων.
- Τα κέρδη από την μεταβίβαση παραγώγων χρηματοοικονομικών προϊόντων.
Πώς υπολογίζεται
Η ειδική εισφορά αλληλεγγύης υπολογίζεται στο άθροισμα των εισοδημάτων από διάφορες πηγές ή στο τεκμαρτό εισόδημα με κλίμακα συντελεστών από 2,2% έως και 10% και συγκεκριμένα:
- 0% για τα πρώτα 12.000 ευρώ του ετησίου εισοδήματος
- 2,2% για το τμήμα ετησίου εισοδήματος από τα 12.001 έως τα 20.000 ευρώ,
- 5% για το τμήμα ετησίου εισοδήματος από 20.001 ως 30.000 ευρώ,
- 6,5% για το τμήμα ετησίου εισοδήματος από 30.001 ως 40.000 ευρώ,
- 7,5% για το τμήμα ετησίου εισοδήματος από 40.001 ως και 65.000 ευρώ,
- 9% για το τμήμα ετησίου εισοδήματος από 65.001 ως και 220.000 ευρώ και
- 10% για το τμήμα ετησίου εισοδήματος από 220.001 ευρώ και πάνω.