Κάνοντας λόγο για τέλος στην ανομία 27 ετών η κυβέρνηση παραθέτει 16 βασικά σημεία ενόψει του επικείμενου διαγωνισμού για τις τηλεοπτικές άδειες, διευκρινίζοντας για μια ακόμη φορά πως πρόκειται για 4 άδειες πανελλαδικής εμβέλειας. Μεταξύ άλλων, κάνει λόγο για τις δεσμευτικές προσφορές, την επιτροπή και την διαδικασία, την μετάβαση στο νέο τοπίο και τα επόμενα βήματα. Στηλιτεύει τέλος τις διάφορες αντιδράσεις της αντιπολίτευσης και τα "κακώς κείμενα" του παρελθόντος.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ:
1. ΝΔ-ΠΑΣΟΚ δεν έκαναν ποτέ διαγωνισμό για τα κανάλια, αλλά έδωσαν 15 παρατάσεις «προσωρινά νόμιμης λειτουργίας». Το 1989 καταργήθηκε με νόμο το κρατικό μονοπώλιο τηλεόρασης. Ο πρώτος νόμος που προέβλεπε αδειοδότηση των ιδιωτικών καναλιών με διαγωνισμό ψηφίστηκε το 1995. Η πρώτη παράταση δόθηκε το 1998. Το 2002 κατάργησαν τη διαγωνιστική διαδικασία και έδωσαν δεύτερη παράταση. Το 2006 έδωσαν –τρίτη- παράταση στην προκήρυξη. Μέχρι 30/6/2006. Το 2007 έδωσαν δύο παρατάσεις. Πρώτα μέχρι 30/6/2007. Και μετά μέχρι 31/10/2007. Ακολούθησαν άλλες έξι παρατάσεις μέχρι 31/12/2008, 30/6/2009, 31/12/2009, 31/12/2010, 31/12/2011 και 31/12/2012. Το 2012 αναγνώρισαν πάλι ως προσωρινά νόμιμη τη λειτουργία των σταθμών, δίνοντας τη 12η παράταση. Το 2013 έδωσαν παράταση μέχρι τις 30/6/2014. Το 2014 έδωσαν δύο νέες παρατάσεις. Μέχρι τις 31/12/2014 και τις 31/12/2015.
2. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ βάζει τέλος σε 27 χρόνια ανομίας. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που διαθέτει το ντροπιαστικό «προνόμιο» να μην έχει ποτέ διενεργήσει διαγωνισμό για την αδειοδότηση των καναλιών. Η κυβέρνηση προχώρησε καταθέτοντας σε δημόσια διαβούλευση (από 22/7/15 έως 8/9/15) το νομοσχέδιο για τις τηλεοπτικές άδειες. Στις 24/10/15 υπερψηφίστηκε με πλειοψηφία πολύ ευρύτερη της κυβερνητικής στις βασικές του διατάξεις. Τρεις φορές (19/1/16, 1/2/16 και 9/2/16) απέβη άκαρπη η προσπάθεια συγκρότησης του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ), που προβλεπόταν να διενεργήσει το διαγωνισμό, αφού δεν συναίνεσε η ΝΔ. Στις 10/2/16 η Βουλή ψήφισε τη μεταφορά της αρμοδιότητας διενέργειας του διαγωνισμού –μόνο για την πρώτη φορά- στον υπουργό Επικρατείας και στις 12/2/16 η Βουλή αποφάσισε τη δημοπράτηση τεσσάρων αδειών. Στις 20/5/16 δημοσιεύτηκε η προκήρυξη του διαγωνισμού. Ο διαγωνισμός διασφαλίζει τη διαφάνεια, τους ίσους όρους για τους συμμετέχοντες, την οικονομική βιωσιμότητα των σχημάτων που θα αδειοδοτηθούν, τις θέσεις εργασίας, την υψηλή ποιότητα του εκπεμπόμενου προγράμματος, τη μεγιστοποίηση του τιμήματος για το ελληνικό Δημόσιο, το ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς και το πόθεν έσχες των κεφαλαίων που θα επενδυθούν. Στις 4/7/16 ολοκληρώθηκε η διαδικασία κατάθεσης υποψηφιοτήτων. Εμφανίστηκαν 11 υποψήφιοι. Στις 11/7/16 η ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) απέρριψε τις αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων των τηλεοπτικών σταθμών. Στις 10/8/16 ολοκληρώθηκε η προεπιλογή 9 υποψηφίων, οι οποίοι θα συμμετάσχουν στη δημοπρασία της 30ης Αυγούστου.
3. Οριστικά τέσσερις οι δημοπρατούμενες άδειες. Οι άδειες για κανάλια εθνικής εμβέλειας που δημοπρατούνται είναι οριστικά τέσσερις. Τόσες «σηκώνει» η αγορά, δεδομένου ότι η σχετική διαφημιστική δαπάνη στην Ελλάδα έχει καταρρεύσει κατά τα μνημονιακά χρόνια από 600 στα 180 εκατ. ευρώ. Κατά συνέπεια, σήμερα λειτουργούν τηλεοπτικοί σταθμοί ζημιογόνοι, που επιβίωναν χάρη στο τρίγωνο της διαπλοκής «κανάλια – τράπεζες – πολιτικοί», ανταλλάσσοντας την πολιτική στήριξη σε ΝΔ και ΠΑΣΟΚ με θαλασσοδάνεια. Καμία συζήτηση, λοιπόν, για επιπλέον άδειες, με βάση τα σημερινά δεδομένα.
4. Στόχος της δημοπρασίας η μεγιστοποίηση του τιμήματος για το ελληνικό Δημόσιο. Σε συνεργασία με επιστήμονες εξειδικευμένους στη θεωρία των δημοπρασιών, πραγματοποιήθηκε συνδυασμένη μελέτη του αριθμού των αδειών και του πιθανού αριθμού συμμετεχόντων και καταρτίσθηκε η διαδικασία δημοπράτησης με στόχο τη μεγιστοποίηση του τιμήματος.
5. Πρώτα μιλά η Επιτροπή, μετά μιλούν οι υποψήφιοι. Η δημοπράτηση της κάθε μίας άδειας ξεχωριστά διεξάγεται σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση, η 5μελής Επιτροπή Διενέργειας του διαγωνισμού (που απαρτίζεται από καθηγητές πανεπιστημίου, διδάκτορες και ανώτερα στελέχη της δημόσιας διοίκησης), αρχίζοντας από την τιμή εκκίνησης των 3 εκατ. ευρώ, αυξάνει το τίμημα κατά 500.000 ευρώ. Οι συμμετέχοντες έχουν τη δυνατότητα είτε να αποδεχθούν τη νέα τιμή, είτε να παραμείνουν αδρανείς (αποσυρόμενοι από τη διεκδίκηση της συγκεκριμένης άδειας και διατηρώντας την ευχέρεια να διεκδικήσουν την επόμενη). Στη συνέχεια, η επιτροπή αυξάνει το τίμημα κατά «βήματα» (κατά την κρίση της και με ανώτατο όριο τις 500.000 ευρώ) και η διαδικασία αποδοχής/αδράνειας επαναλαμβάνεται. Όταν έχουν αποχωρήσει οι υπόλοιποι συμμετέχοντες και έχουν απομείνει μόνο δύο, η δημοπράτηση της άδειας περνά στη δεύτερη φάση. Τώρα, πλέον, μιλούν οι δύο υποψήφιοι, που καλούνται να καταθέσουν την τελική τους προσφορά σε κλειστό φάκελο. Σε περίπτωση ισόποσων προσφορών, επαναλαμβάνεται η διαδικασία των κλειστών φακέλων. Η άδεια απονέμεται στον πλειοδότη.
6. Δεσμευτικές οι προσφορές. Σημαντικό στοιχείο της διαδικασίας, το οποίο επίσης λειτουργεί υπέρ της μεγιστοποίησης του τιμήματος που θα εισπράξει το ελληνικό Δημόσιο, είναι το γεγονός ότι οι προσφορές είναι δεσμευτικές. Αυτό σημαίνει ότι ένας υποψήφιος που θα προσφέρει «Χ» ποσό διεκδικώντας άδεια στην οποία δεν θα ανακηρυχθεί πλειοδότης, δεν μπορεί να ανακηρυχθεί πλειοδότης άλλης άδεια με προσφορά μικρότερη από «Χ». Θα υποχρεωθεί να καταβάλει ως τίμημα την υψηλότερη προσφορά που κατέθεσε σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας.
7. Καμία σύγκριση με το διαγωνισμό-σκάνδαλο της DIGEA. Η σύγκριση των δύο διαδικασιών μιλά από μόνη της. Αντίθετα με τις πλήρεις προβλέψεις που έχουν ληφθεί στο διαγωνισμό για τα ιδιωτικά κανάλια, στο διαγωνισμό για την παραχώρηση του φάσματος συχνοτήτων, προβλεπόταν ότι σε περίπτωση που εμφανιζόταν μόνον ένας υποψήφιος, αυτός θα ανακηρυσσόταν σε πλειοδότη με τίμημα την τιμή εκκίνησης. Έτσι –και αφού η κυβέρνηση της ΝΔ είχε ρίξει «μαύρο» στην ΕΡΤ- το φάσμα συχνοτήτων κατέληξε στην κοινοπραξία των καναλαρχών DIGEA έναντι μόλις 18,5 εκατ. ευρώ (και, μάλιστα, με τμηματική καταβολή) για 15 χρόνια. Με άλλα λόγια, η DIGEA που διαχειρίζεται το φάσμα συχνοτήτων ανήκει στους πελάτες της (καναλάρχες).
8. Καμία δυνατότητα διαρροής πληροφοριών. Από τη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας (ΓΓΕΕ) έχουν ληφθεί όλες οι απαραίτητες προβλέψεις ώστε να αποκλειστεί κάθε ενδεχόμενο διαρροής εμπιστευτικών πληροφοριών, κακόβουλης χρήσης του ηλεκτρονικού συστήματος υποβολής προσφορών ή τυχόν επικοινωνίας μεταξύ των συμμετεχόντων, με στόχο το συντονισμό των προσφορών (δημιουργία καρτέλ) και τη νόθευση του ανταγωνισμού. Πέραν του απολύτως ασφαλούς ηλεκτρονικού συστήματος, το έντυπο υλικό που θα επιβεβαιώνει τις προσφορές θα μεταφέρεται μεταξύ Επιτροπής (η οποία θα είναι εγκαταστημένη στη μεγάλη κεντρική αίθουσα) και υποψηφίων (τα 5μελή επιτελεία των οποίων θα βρίσκονται σε ξεχωριστά δωμάτια και δεν θα επικοινωνούν μεταξύ τους) με καθορισμένους κλητήρες. Κατά την ημέρα της δημοπρασίας απαγορεύεται η χρήση οποιασδήποτε ενσύρματης ή ασύρματης συσκευής επικοινωνίας από τους εκπροσώπους των συμμετεχόντων. Σε περίπτωση που οποιοσδήποτε από τους συμμετέχοντες συλληφθεί να επιχειρεί παραβίαση των όρων του διαγωνισμού αποκλείεται και η εγγυητική επιστολή των 3 εκατ. ευρώ που θα έχει καταθέσει καταπίπτει υπέρ του Δημοσίου. [Οι υποψήφιοι υποχρεούνται να καταθέσουν την εγγυητική επιστολή μέχρι τη Δευτέρα 29 Αυγούστου, ώστε να τους επιτραπεί η συμμετοχή στη δημοπρασία που αρχίζει την Τρίτη 30 Αυγούστου].
9. Απολύτως αξιόπιστο το ηλεκτρονικό σύστημα. Η «κατασκευή» του πληροφοριακού συστήματος της δημοπρασίας ανατέθηκε, μετά από σχετική προκήρυξη της ΓΓΕΕ, στην εταιρεία παραγωγής πληροφοριακών συστημάτων, Singular Logic. Πρόκειται για την εταιρεία η οποία παράγει τα πληροφοριακά συστήματα βάσει των οποίων διενεργούνται όλες οι εκλογικές διαδικασίες στην Ελλάδα. Σημειωτέον ότι η Singular Logic δεν διενεργεί τον διαγωνισμό, όπως δεν διεξάγει και τις εκλογές. Παράγει τα πληροφοριακά συστήματα τα οποία στηρίζουν τις διαδικασίες.
10. Προσομοίωση της δημοπρασίας. Την Πέμπτη 25 Αυγούστου, οι εκπρόσωποι των υποψηφίων έχουν κληθεί να συμμετάσχουν σε προσομοίωση της διαδικασίας στα γραφεία της ΓΓΕΕ, ώστε να «εκπαιδευτούν» πλήρως και να μην αντιμετωπίσουν κανένα πρόβλημα κατά τη διεξαγωγή της δημοπρασίας.
11. Έχουν ήδη απορριφθεί όλες οι ενστάσεις και οι προσφυγές που εκδικάστηκαν. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ΣτΕ απέρριψε τα ασφαλιστικά μέτρα που κατέθεσαν έξι κανάλια (Alpha, Star, Epsilon, Antenna, ΣΚΑΪ, Mega). Μάλιστα, έκρινε ότι υπάρχουν επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος να ολοκληρωθεί άμεσα ο διαγωνισμός για τις τηλεοπτικές άδειες, καθώς και ότι τα κανάλια δεν υφίστανται βλάβη από το διαγωνισμό, τονίζοντας την αυθαίρετη και χωρίς άδεια λειτουργία πολλών τηλεοπτικών σταθμών στην Ελλάδα από το 1989.
12. Κομισιόν: Δεν ανακατευόμαστε με τις άδειες. Αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με επανειλημμένες τοποθετήσεις του Επιτρόπου Ετινγκερ, ξεκαθάρισε ότι θεωρεί την αδειοδότηση ζήτημα εθνικής πολιτικής το οποίο ρυθμίζει αποκλειστικά η κυβέρνηση, αφού δεν είναι εναρμονισμένο σε κοινοτικό επίπεδο.
13. Η κυβέρνηση δεν ρίχνει «μαύρο» σε κανένα κανάλι. Ήταν η κυβέρνηση Σαμαρά που έριξε «μαύρο» στην ΕΡΤ. Με τη διαδικασία αδειοδότησης των ιδιωτικών σταθμών εθνικής εμβέλειας δεν πέφτει «μαύρο» σε κανένα νόμιμο κανάλι, για τον απλό λόγο ότι τα κανάλια που εκπέμπουν σήμερα λειτουργούν χωρίς άδεια. Οι κυβερνήσεις ΝΔ-ΠΑΣΟΚ είχαν ψηφίσει 15 φορές τα τελευταία 27 χρόνια τροπολογίες με τις οποίες έδιναν «παρατάσεις νόμιμης λειτουργίας» στα κανάλια που πειρατικά «καβάλησαν» το δημόσιο αγαθό των τηλεοπτικών συχνοτήτων. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αρνήθηκε να παρατείνει την ανομία με κάποια τροπολογία που θα κατέθετε λίγο πριν τα μεσάνυχτα της 31ης Δεκεμβρίου 2015, όπως συνήθιζαν οι προκάτοχοί της. Άρα, η σημερινή κυβέρνηση ανοίγει κανάλια που είχαν άδεια (ΕΡΤ) και δεν κλείνει κανένα (αφού τα ιδιωτικά κανάλια λειτουργούν πειρατικά).
14. «Κροκοδείλια» τα δάκρυα για τους εργαζόμενους. Σήμερα, τα ιδιωτικά κανάλια εθνικής εμβέλειας που λειτουργούν χωρίς άδεια απασχολούν 2.600 εργαζομένους (εκ των οποίων οι 540 απασχολούνται στο Mega), σε συνθήκες διαρκών μειώσεων προσωπικού και απολύσεων, ατομικών συμβάσεων, απανωτών περικοπών και διαρκών καθυστερήσεων καταβολής των αμοιβών, καταστρατήγησης των ωραρίων εργασίας, αντικατάστασης των μισθολογίων με κατ’ επίφαση ελεύθερους επαγγελματίες (μπλοκάκια) κοκ. Δεδομένου, μάλιστα, ότι πρόκειται για ξεκάθαρα μη βιώσιμες επιχειρήσεις οι οποίες μέχρι πρότινος επιβίωναν με τα θαλασσοδάνεια που τους εξασφάλιζε το «τρίγωνο της διαπλοκής», οι εργασιακές συνθήκες στα κανάλια γίνονται ολοένα και αθλιότερες. Ο διαγωνισμός αδειοδότησης, που διασφαλίζει τη νομιμότητα στο συγκεκριμένο χώρο μετά από 27 χρόνια, ορίζει ότι κάθε κανάλι που θα λάβει άδεια υποχρεούται να απασχολήσει τουλάχιστον 400 εργαζομένους. Άρα, διασφαλίζονται τουλάχιστον 1.600 θέσεις εργασίας σε υγιείς –πλέον- επιχειρήσεις, ενώ είναι απολύτως εύλογο να αναμένει κανείς ότι οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις δεν θα περιοριστούν στον minimum αριθμό εργαζομένων, προσεγγίζοντας τελικά τον σημερινό τους αριθμό.
15. Πώς θα γίνει η μετάβαση στο νέο τοπίο. Μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος και την ανάδειξη των κατόχων των τεσσάρων αδειών, θα ακολουθήσει επανέλεγχος των πόθεν έσχες και χρόνος για έκδοση αποφάσεων επί τυχόν προσφυγών με μορφή ασφαλιστικών μέτρων. Η πρώτη από τις τρεις ισόποσες δόσεις του τιμήματος θα καταβληθεί εντός 15 ημερών από την ανακήρυξη (οι άλλες δύο εντός 12 και 24 μηνών). Οι άδειες χορηγούνται εντός 90 ημερών από την ανακήρυξη. Από τη στιγμή που θα υπάρξουν νόμιμα αδειοδοτημένα ιδιωτικά κανάλια, η DIGEA είναι εκ του νόμου υποχρεωμένη να μεταφέρει το σήμα αυτών και κανενός άλλου.
16. Τα επόμενα βήματα. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση του διαγωνισμού για τις τέσσερις άδειες ιδιωτικών καναλιών εθνικής εμβέλειας, θα ακολουθήσει με ταχύτατο ρυθμό ανάλογη διαδικασία για την αδειοδότηση και των περιφερειακών τηλεοπτικών σταθμών.
