Η Ελληνική Αντιπροσωπεία των Γιατρών του Κόσμου βρίσκεται στο πλευρό των μετακινούμενων πληθυσμών από την αρχή της προσφυγικής κρίσης, και δρα σε 28 συνολικά σημεία σε όλη τη χώρα. Μεταξύ των δράσεων είναι και το πρόγραμμα «Πρόσβαση σε δωρεάν και ποιοτική ιατρική φροντίδα για πρόσφυγες στην Ελλάδα» - μια κοινή αποστολή 5 αντιπροσωπειών των Γιατρών του Κόσμου (Γτκ Ελλάδα, Βέλγιο, Γαλλία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο).
Το πρόγραμμα αυτό ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2016 και χρηματοδοτείται από την Ε.Ε.. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρα καθημερινά με σκοπό την πρόσβαση για κάθε πρόσφυγα και μετανάστη σε βασική υγειονομική περίθαλψη. Αυτό αφορά και τους 12 καταυλισμούς στους οποίους εργάζονται οι Γιατροί του Κόσμου (ΓτΚ). Η ψυχοκοινωνική υποστήριξη και η ψυχική υγεία αποτελούν προτεραιότητες για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στους καταυλισμούς προσφύγων.
Επτά μήνες μετά την αρχή της δράσης, οι ΓτΚ κάνουν έναν πρώτο απολογισμό του έργου και παρουσιάζουν τις παρατηρήσεις τους όσο αφορά την ψυχική, σωματική και σεξουαλική-αναπαραγωγική υγεία των προσφύγων στους καταυλισμούς.
Σχεδόν 11.000 εξετάσεις ασθενών από τον Απρίλιο του 2016
Οι ΓτΚ παρεμβαίνουν σε 12 καταυλισμούς μέσω ιατρείων και κινητών μονάδων και παρέχουν μία ολιστική κάλυψη των αναγκών των προσφύγων. Οι ομάδες αποτελούνται από ιατρούς, νοσηλευτές, μαίες, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, υπευθύνους συλλογής και διαχείρισης δεδομένων, διερμηνείς και οδηγούς. Παράλληλα, οι 2 κινητές ιατρικές μονάδες, γυναικολογική και οδοντιατρική, προσφέρουν τη φροντίδα τους σε όλους τους καταυλισμούς ενώ παιδίατροι συνοδεύουν την ομάδα αναλόγως με τις ανάγκες.
Συνολικά, 10.929 ιατρικές εξετάσεις έχουν διεξαχθεί μέχρι σήμερα. Πιο αναλυτικά: 9.332 Πρωτοβάθμιας Ιατρικής Φροντίδας Υγείας, 767 Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας, 361 Ψυχικής Υγείας καθώς και 469 οδοντιατρικές εξετάσεις. Μεταξύ των ανθρώπων που εξετάστηκαν 53% ήταν γυναίκες και 47% άνδρες, ενώ το 35% των ωφελούμενων ήταν ηλικίας κάτω των 15 ετών. Οι 3 κύριες χώρες προέλευσης ήταν το Αφγανιστάν, η Συρία και το Ιράκ.
Γενική κατάσταση υγείας των προσφύγων-μεταναστών
Σε γενικές γραμμές, η κατάσταση υγείας των ανθρώπων που εξετάστηκαν είναι καλή. Επισημαίνεται ότι τα περισσότερα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν συνδέονται είτε με το με το ταξίδι που πραγματοποίησαν για να φτάσουν στην Ελλάδα, είτε με τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης στους καταυλισμούς: διαμονή, υγιεινή, κλπ.
Οι πιο κοινές παθήσεις που καταγράφτηκαν είναι οι λοιμώξεις του αναπνευστικού (25%), τα ορθοπεδικά (13%) και τα δερματολογικά προβλήματα (13%). Παράλληλα, παρατηρούνται μεμονωμένα περιστατικά χρόνιων παθήσεων (υψηλή πίεση, διαβήτης, επιληψία, σοβαρή αναπηρία...) τα οποία παραπέμπονται στα κοντινότερα νοσοκομεία, ενώ οι ομάδες των ΓτΚ καλύπτουν τις ανάγκες μεταφοράς και διερμηνείας.
Η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία στην καρδιά της δράσης
Άλλος βασικός άξονας του προγράμματος είναι η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία. Κατά τη διάρκεια των πρώτων 6 μηνών, τα πεδία δράσης των μαιών και της γυναικολόγου περιλάμβαναν προγεννητικό και μεταγεννητικό έλεγχο, υποστήριξη για τον θηλασμό, θεραπεία κολπικών μολύνσεων, παραπομπές περίπλοκων περιπτώσεων εγκυμοσύνης σε νοσοκομεία, κλπ.
Για το δεύτερο εξάμηνο, οι ΓτΚ θα συνεχίσουν να παρέχουν αυτές τις υπηρεσίες, ενώ θα διευρύνουν το πεδίο δράσης τους και σε τομείς όπως ο οικογενειακός προγραμματισμός, η προώθηση της αντισύλληψης, η πρόληψη σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, η υποστήριξη σε περίπτωση ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης ή καρκίνου τραχήλου της μήτρας /μαστού, κλπ.
Αυξανόμενα προβλήματα ψυχικής υγείας στους καταυλισμούς
Οι ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην ψυχική υγεία των προσφύγων και παρέχουν ψυχοκοινωνική υποστήριξη με ατομικές ή ομαδικές συνεδρίες. Καταγράφονται όλο και περισσότερα περιστατικά με συμπτώματα κατάθλιψης, άγχους, ψυχολογικού τραύματος ή και τάσης αυτοτραυματισμού που οφείλονται στην παρατεταμένη παραμονή σε καταυλισμούς, στην απώλεια παραδοσιακών ρόλων μέσα σε μια κοινότητα και στην έλλειψη δραστηριοτήτων. Προκειμένου να βελτιωθεί η ψυχική κατάσταση προσφύγων-μεταναστών, η συμμετοχή τους στην καθημερινή ζωή στους καταυλισμούς κρίνεται ως αναγκαία.
Οι ΓτΚ θα συνεχίσουν να βρίσκονται στο πλευρό των προσφύγων με ψυχοκοινωνικές συνεδρίες ενώ παράλληλα θα εργαστούν προς μια πιο ολιστική προσέγγιση, υποστηρίζοντας κοινοτικές πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την ψυχολογική, και κατ’ επέκταση τη σωματική υγεία του πληθυσμού στους καταυλισμούς της χώρας.