Τα συναισθήματα δεν είναι καλά ή κακά. Τη διαφορά κάνει ο τρόπος που τα βιώνουμε εμείς – έχουμε επαφή με τα συναισθήματά μας και τα διαχειριζόμαστε ή δεν έχουμε επίγνωση και μας ελέγχουν αυτά; Δεδομένου ότι τα συναισθήματα επηρεάζουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε και συμπεριφερόμαστε, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε με ποιους τρόπους η ανταπόκρισή μας σε αυτά μπορεί να μεταβάλλει την αντίληψή μας και τελικά τη συμπεριφορά μας.
Για παράδειγμα:
Θυμός: Θετική δύναμη ή πράξεις που θα μετανιώσεις
Ο θυμός μπορεί να γίνει μία θετική κινητήριος δύναμη, εάν αξιοποιηθεί. Για παράδειγμα, εάν κανένας δεν αισθανόταν θυμό για την καταπίεση, την ανισότητα και το ρατσισμό, δεν θα είχαν υπάρξει ποτέ τα κινήματα για τα πολιτικά και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Βλέπουμε όμως πολύ συχνά, ότι το ίδιο αυτό συναίσθημα μπορεί να οδηγήσει κάποιον σε σκληρά λόγια και πράξεις και βιαστικές, λανθασμένες αποφάσεις με καταστροφικά αποτελέσματα.
Αυτό που μπορούμε να κάνουμε προς αποφυγή τέτοιων δυσάρεστων καταστάσεων, είναι κατ’ αρχήν να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τις προειδοποιητικές ενδείξεις ότι ο θυμός μας μεγαλώνει και να βρούμε έναν τρόπο που θα χρησιμοποιούμε για να ηρεμούμε, πριν πούμε ή κάνουμε κάτι που αργότερα θα μετανιώσουμε.
Άγχος: Δύναμη αλλαγής ή χαμένος, δυσάρεστος χρόνος
Σίγουρα, υπάρχουν καταστάσεις που μπορούν να μας προκαλέσουν άγχος ή ανησυχία. Αλλά το να ανησυχούμε διαρκώς για πράγματα πέρα από τον έλεγχό μας, κάνοντας καταστροφικά σενάρια και σκέψεις του τύπου «εάν…τότε…», δεν είναι καλή χρήση του χρόνου μας –και βλάπτει επίσης την υγεία μας.
Οπότε, αντί να «πέφτουμε στα πατώματα», η λύση είναι να μετατρέψουμε την αντιπαραγωγική ανησυχία σε ενεργητική επίλυση προβλημάτων. Πώς γίνεται αυτό; Δεσμευόμαστε να βελτιώσουμε την κατάσταση και δρούμε ή παίρνουμε μέτρα πρόληψης μίας «καταστροφής», αντί να ανησυχούμε μένοντας άπραγοι.
Σύγχυση: Ο δρόμος προς τη διαύγεια ή την παραίτηση
Η σύγχυση μπορεί να μας οδηγήσει σε σκέψεις όπως «δε μπορώ να το κάνω αυτό» ή «είναι πολύ δύσκολο». Και το μόνο που κάνει αυτός ο τρόπος σκέψης, είναι να τροφοδοτεί περισσότερη σύγχυση. Τελικά, μπορεί να σε κάνει να αναβάλλεις, να μην προσπαθήσεις αρκετά για κάτι ή να εγκαταλείψεις την προσπάθεια.
Είναι ανάγκη κατ’ αρχήν να αναγνωρίσουμε πώς η σύγχυση επηρεάζει την απόδοσή μας και έπειτα να βρούμε το δρόμο προς τη διαύγεια. Όταν πασχίζεις να ολοκληρώσεις μία δύσκολη δουλειά, βοηθητικά είναι τα τακτικά διαλείμματα και η ανάπτυξη ενός εσωτερικού μονολόγου που ενθαρρύνει τις προσπάθειές σου.
Λύπη: Ενδοσκόπηση και πρόοδος ή απομόνωση
Η λύπη μπορεί να είναι μία πολύ καλή ευκαιρία για ενδοσκόπηση και πρόοδο, αλλά μπορεί επίσης να σε βάλει στον πειρασμό να απομονωθείς για τα καλά. Το να απομακρυνθείς όμως από τους δικούς σου ανθρώπους μπορεί να επιδεινώσει και να παρατείνει τη θλίψη σου.
Οπότε, είναι εντάξει να παίρνουμε κάποιο χρόνο για να βιώσουμε και να επεξεργαστούμε τη λύπη μας, αλλά κάποια στιγμή είναι απαραίτητο να επανέλθουμε σε επαφή και με τον «έξω κόσμο» και πρώτα απ’ όλα με ανθρώπους με τους οποίους αισθανόμαστε εγγύτητα και ασφάλεια. Αυτός είναι και ο τρόπος να μπορέσουμε να εμπεριέξουμε τη λύπη και να προχωρήσουμε.
Φόβος: Αυτοπροστασία ή εμπόδιο στη ζωή
Ο φόβος είναι άβολο και στενάχωρο συναίσθημα και είναι λογικό να προσπαθεί κάποιος με κάθε τρόπο να το αποφύγει. Ωστόσο, εάν δεν υπάρχει κάποια άμεση, ορατή απειλή μπροστά σου, με το να αποφεύγεις το κάθε τι που σε κάνει να δειλιάζεις, δεν πρόκειται να επιδιώξεις και να επιτύχεις τους στόχους σου στη ζωή.
Είτε ο φόβος της απόρριψης σε εμποδίζει να υποβάλλεις αίτηση για μία νέα δουλειά, είτε ο φόβος της αποτυχίας σε σταματά από την έναρξη μίας επιχείρησης, είτε οποιοσδήποτε άλλος νοητικός φόβος, πρέπει να τον αντιμετωπίσεις. Αυτό γίνεται μόνο με εξάσκηση, ξεκινώντας να κάνεις όλο και περισσότερα από τα πράγματα που σε φοβίζουν.
Ενθουσιασμός: Εφαλτήριο επιτυχίας ή άγνοια κινδύνων
Δε σαμποτάρουν μόνο τα «αρνητικά» συναισθήματα τις προσπάθειές μας. Ο ενθουσιασμός, για παράδειγμα, ενώ μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για την επιτυχία μας σε κάτι νέο, μπορεί επίσης να μας κάνει να υποτιμήσουμε τον κίνδυνο που αναλαμβάνουμε ή να υπερεκτιμήσουμε τις πιθανότητες επιτυχίας μας.
Ως εκ τούτου, όταν είμαστε ιδιαίτερα ενθουσιώδεις για κάτι, καλό είναι να διαθέτουμε κάποιο χρόνο για να εκτιμήσουμε καλύτερα τα υπέρ και τα κατά των αποφάσεών μας, ώστε να μην παρασυρθούμε σε δυσάρεστες καταστάσεις.
Ντροπή: Άλλο ηθική και ευγένεια, άλλο εξαφάνιση
Η ντροπή είναι ένα ισχυρό συναίσθημα, το οποίο μπορεί να σε κάνει να θέλεις να εξαφανιστείς. Συνήθως σχετίζεται με την αυτοεικόνα μας ή ηθικές πεποιθήσεις που έχουμε αφομοιώσει. Είναι όμως άλλο πράγμα να είσαι ηθικός και ευγενής και άλλο να ντρέπεσαι, είτε για κάποιο λάθος σου, είτε για το ποιος είσαι.
Οπότε, αρνήσου να κρατήσεις μυστικά που πηγάζουν από τη ντροπή. Έσω αυθεντικός και αναλάμβανε την ευθύνη της ζωής σου –ναι και για τα λάθη σου, στην τελική εάν ντρέπεσαι γι’ αυτά, σημαίνει ότι ήδη τα έχεις αναγνωρίσει. Είσαι ο άνθρωπος που είσαι!