«Τοξικό κοκτέιλ» για τους Έλληνες καταναλωτές δημιουργούν οι έκτακτες συνθήκες στην αγορά ενέργειας λόγω του καύσωνα, σε συνδυασμό με τις σοβαρές στρεβλώσεις της ελληνικής ενεργειακής αγοράς, που έχουν προκαλέσει όχι μόνο «εκρηκτική» αύξηση των τιμών χονδρικής, αλλά σε ποσοστά πολύ υψηλότερα σε σχέση με τις αυξήσεις που παρατηρούνται σε γειτονικές χώρες, οι οποίες επηρεάζονται από τα ίδια καιρικά φαινόμενα.
Τα νεότερα στοιχεία δείχνουν ότι έχει κάθε έλεγχος στις τιμές του ρεύματος και οι καθημερινές αυξήσεις στη χονδρική είναι τόσο μεγάλες, που δημιουργούν υπόνοιες για αθέμιτες πρακτικές από τους συντελεστές της ενεργειακής αγοράς:
- Όπως έγραψε το Σin, η χρηματιστηριακή τιμή διαμορφώθηκε προχθές στα 154 ευρώ/MWh και, για πρώτη φορά, ήταν η υψηλότερη σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, ξεπερνώντας την τιμή στη Βουλγαρία (149,82 ευρώ), στη Ρουμανία (136,73), στη Σερβία (128,13) και στην Ιταλία (112,28).
- Χθες η κατάσταση επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο, καθώς η τιμή στην ελληνική αγορά για την αυριανή ημέρα εκτινάχθηκε στα 185,59 ευρώ, δηλαδή περίπου κατά 20% μέσα σε ένα 24ωρο. Αυξήσεις φυσικά παρατηρήθηκαν και σε άλλες χώρες, αλλά μόνο στην Ελλάδα ήταν τόσο μεγάλη. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Βουλγαρία η τιμή χονδρικής αυξήθηκε κατά 12% περίπου. Στην Ιταλία, η τιμή έμεινε ουσιαστικά σταθερή, στα 113,76 ευρώ.
- Σημειώνεται ότι αυτές οι αυξήσεις μεταφέρονται πλέον σχεδόν αυτούσιες στους καταναλωτές, καθώς στα περισσότερα συμβόλαια προμήθειας έχουν πλέον ενταχθεί σχετικές ρήτρες, που όταν αυξάνει η τιμή χονδρικής πέρα από κάποιο προκαθορισμένο όριο «φουσκώνει» η τιμή της κιλοβατώρας για τον καταναλωτή. Λίγοι είναι οι πλέον οι καταναλωτές που έχουν συμβόλαια με σταθερή χρέωση και οι εταιρείες κάνουν εκστρατεία με εντυπωσιακές διαφημίσεις εκπτώσεων για να τους μεταφέρουν σε συμβόλαια με ρήτρα χονδρικής.
- Οι καταναλωτές αρχίζουν τώρα να βλέπουν διαφορές στους λογαριασμούς τους, καθώς ενεργοποιούνται οι ρήτρες. Τους πρώτους πέντες μήνες του έτους, η τιμή της μεγαβατώρας διαμορφώθηκε στα 57,8 ευρώ, κατά μέσο όρο, δηλαδή κάτω από το όριο ενεργοποίησης των ρητρών στα περισσότερα συμβόλαια. Όμως, τον Ιούνιο, οπότε σημειώθηκε και πρώτος μεγάλος καύσωνας, εκτινάχθηκε στα 79,33 ευρώ και άρχισαν να ενεργοποιούνται ρήτρες, ενώ η κούρσα συνεχίσθηκε τον Ιούλιο, με τη μέση τιμή να εκτιμάται ότι έφθασε περίπου στα 100 ευρώ, με μια αύξηση της τάξεως του 26% σχέση με τον Ιούνιο. Ο Αύγουστος θα είναι ακόμη πιο δύσκολος, όπως όλα δείχνουν, αφού η τιμή έπιασε ρεκόρ στα 185 ευρώ.
Οι τιμές χονδρικής στο ρεύμα για τις 4 Αυγούστου (Πηγή: EnergyLive)
«Παιδικές ασθένειες»;
Η χρηματιστηριακή αγορά ενέργειας που λειτουργεί με βάση το ευρωπαϊκό Target Model από τον περασμένο Νοέμβριο όχι μόνο δεν φαίνεται να έχει ξεπεράσει τις «παιδικές ασθένειες» των πρώτων μηνών, για τις οποίες μιλούσε ο τότε υπουργός, Κωστής Χατζηδάκης, αλλά εξακολουθεί να λειτουργεί με στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό, οι οποίες φέρνουν διογκωμένες αυξήσεις εις βάρος των καταναλωτών.
Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έχει κάνει αλλεπάλληλες παρεμβάσεις, χωρίς ως τώρα να καταφέρει να αποκαταστήσει την υγιή λειτουργία της αγοράς, παρότι έφθασε ακόμη και στο ακραίο σημείο της επιβολής προστίμου 5 εκατ. ευρώ στον ΑΔΜΗΕ για την καθυστέρηση στο Δυτικό Διάδρομο της Πελοποννήσου, η οποία είχε επιδράσεις και στη λειτουργία του ανταγωνισμού στην αγορά ενέργειας.Το πρόστιμο επιβλήθηκε επειδή δεν ενημερώθηκε έγκαιρα η ΡΑΕ για την εμπλοκή στον Δυτικό Διάδρομο.
Νωρίτερα, τον Φεβρουάριο, με αφορμή τις σοβαρές στρεβλώσεις στην αγορά εξισορρόπησης, η ΡΑΕ έλαβε μέτρα για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και την προώθηση του αποτελεσματικού ανταγωνισμού. Η Αρχή σημείωνε τότε ότι ότι «το σύνολο των Συμμετεχόντων αναγνώρισε το δομικό πρόβλημα της Πελοποννήσου και τη σκοπιμότητα εφαρμογής ειδικών ρυθμίσεων μέχρι την τεχνική επίλυσή του, μέσω της θέσης σε λειτουργία της ΓΜ 400 kV Μεγαλόπολη-Σύστημα. Στο πλαίσιο αυτό, τόσο Προμηθευτές (ΕΣΠΕΝ), όσο και Παραγωγοί ΑΠΕ (ΕΛΕΤΑΕΝ), αλλά και Θερμικοί Παραγωγοί (ELPEDISON) θεώρησαν αναγκαίο να ληφθεί μέριμνα για αποφυγή κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης».
Η ΡΑΕ είχε τονίσει τότε ότι προώθησε μέτρα που «συγκεράζουν τον διττό στόχο, αφενός της κατά το δυνατόν ελάχιστης παρέμβασης ως προς τον καθορισμό των τιμών, ώστε να διατηρείται ουσιωδώς ελεύθερη η αγορά να λειτουργήσει, αφετέρου της αποκατάστασης συνθηκών εύρυθμης λειτουργίας και ανταγωνισμού. Ειδικότερα, η θέσπιση των εν λόγω μέτρων ενισχύει το πλαίσιο λειτουργίας της Αγοράς Εξισορρόπησης, αποθαρρύνοντας την εμφάνιση καταχρηστικών συμπεριφορών και αποτρέποντας την καταστρατήγηση των τυπικών κανόνων προκειμένου για την αποκόμιση οφέλους, εις βάρος της οικονομικότητας του Συστήματος, του υγιούς ανταγωνισμού, των λοιπών Συμμετεχόντων και των καταναλωτών».
Παρά τις παρεμβάσεις αυτές, ο τρόπος λειτουργίας της αγοράς, ειδικά σε συνθήκες κρίσης, όπως αυτή που διανύουμε τώρα, δείχνει ότι ενδεχομένως να χρειασθούν και άλλες κινήσεις στο άμεσο μέλλον από τη ρυθμιστική αρχή, προκειμένου να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός στην ενεργειακή αγορά.
