«Λευκός καπνός» στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες μετά από μαραθώνια συνεδρίαση κατέληξαν σε συμφωνία τα ξημερώματα της Παρασκευής σχετικά με το κείμενο θέσεων για το προσφυγικό, το οποίο θα παρουσιάσει το πρωί ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ στον Τούρκο πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου. Το θέμα, τώρα, είναι τι θα κάνει η Τουρκία. Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα, λένε Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και υπογραμμίζουν με νόημα ότι το πρόγευμα, όπου θα παρουσιαστεί στον Τούρκο πρωθυπουργό η κοινή συμφωνία, ίσως μετατραπεί σε γεύμα - θα εξελιχθεί δηλαδή σε πολύωρη επίπονη συζήτηση/διαπραγμάτευση. Ωστόσο, δηλώνουν ότι δεν θα μετατραπεί σε δείπνο, χωρίς βεβαία να αποκλείουν και αυτό το ενδεχόμενο.
Το κείμενο θέσεων που κατέληξαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι πολύ κοντά στο προσχέδιο που είχε παρουσιάσει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η συμφωνία είναι σύννομη με το διεθνές δίκαιο. Στο αρχικό κείμενο προστέθηκε ο όρος ότι κάθε αίτηση ασύλου θα εξετάζεται ατομικά, όσο δύσκολο κι αν ακούγεται αυτό.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι έτοιμοι για το μεγάλο παζάρι που θα ξεκινήσει η Τουρκία στη σημερινή συνεδρίαση της Συνόδου και «οπλισμένοι» για τις διαφωνίες που αναμένεται να εκφράσει ο κ. Νταβούτογλου.
Το πρώτο και πιο σημαντικό, είναι οι έντονες πιέσεις προς τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να παρακαμφθούν οι αντιρρήσεις της Κύπρου και να ανοίξουν νέα κεφάλαια στις διαπραγματεύσεις για την ένταξη τής Τουρκίας στην ΕΕ. Ο Τούρκος πρωθυπουργός που έφτασε στις Βρυξέλλες αργά χθες, δεν είχε δει ακόμα το τελικό κείμενο συμφωνίας που ενέκριναν χθες οι χώρες της Ε.Ε.
Οι σημερινές συνομιλίες αποβλέπουν πρωτίστως μια συμφωνία μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας για τον έλεγχο των μετανστευτικών ροών στην Ελλάδα.
«Η Ε.Ε. πρέπει να δει τη συνολική εικόνα», είπε ο αξιωματούχος για την διαδικασία ένταξης, η οποία έχει καθυστερήσει λόγω του Κυπριακού. «Υπάρχουν αρκετές συμφωνίες για την διαδικασία πλήρους ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε.. Έχουμε ήδη εκπληρώσει τα αρχικά κριτήρια για πολλά κεφάλαια, οπότε πιστεύουμε ότι υπάρχουν πολλά βήματα που (χρειάζονται) να γίνουν για να ανοίξουν αυτά τα κεφάλαια και αυτή παραμένει η προσδοκία μας», είπε.
Με την επίτευξη συμφωνίας στο επίπεδο των 28, οι διαπραγματεύσεις με την Τουρκία θα ξεκινήσουν νωρίς το πρωί, με πρώτη τη συνάντηση του πρόεδρου του Ντόναλντ Τουσκ και του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ με τον Αχμέτ Νταβούτογλου, στις 8:00.
Εάν ο Νταβούτογλου έχει αντιρρήσεις, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συνεδριάσουν εκ νέου προκειμένου να λάβουν αποφάσεις.
Το στίγμα γι αυτά που θα ακολουθήσουν σήμερα έδωσε ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι ο οποίος εξερχόμενος είπε στους δημοσιογράφους ότι η σημερινή ημέρα θα είναι δύσκολη σε σχέση με την διαπραγμάτευση με τον Τούρκο πρωθυπουργό. Την ίδια ώρα ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης ερωτηθείς από δημοσιογράφους αν προτίθεται να θέσει βέτο είπε πως « αν χρειαστεί, ναι»
Τα κύρια σημεία του προσχεδίου συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας
Το κείμενο θέσεων που κατέληξαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι πολύ κοντά στο προσχέδιο που είχε παρουσιάσει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Υπενθυμίζεται ότι, τα κύρια σημεία του προσχεδίου συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας:
1. Όλοι οι νέοι παράνομοι μετανάστες που έρχονται από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά θα επιστρέφονται στην Τουρκία. Όλοι οι μετανάστες που έρχονται στα νησιά θα καταγράφονται και όσοι δεν κάνουν αίτηση ασύλου ή εκείνοι των οποίων η αίτηση ασύλου απορρίπτεται θα επιστρέφονται στην Τουρκία.
Η Τουρκία και η Ελλάδα, με την συνδρομή των θεσμών και οργάνων της ΕΕ, θα λάβουν τα απαραίτητα μέτρα και θα συμφωνήσουν διμερώς σε κάθε αναγκαία ρύθμιση, συμπεριλαμβανόμενης και της παρουσίας Τούρκων αξιωματούχων στα ελληνικά νησιά, για να διασφαλιστεί η συνεργασία και η ομαλή λειτουργία των ρυθμίσεων αυτών. Τα έξοδα θα καλυφθούν από την ΕΕ.
Οι μετανάστες που βρίσκονται ήδη στα ελληνικά νησιά θα μεταφερθούν σε κέντρα υποδοχής στην ηπειρωτική Ελλάδα.
2. Για κάθε Σύρο που θα επιστρέφεται από τα ελληνικά νησιά στην Τουρκία, άλλος Σύρος θα επανεγκαθίσταται από την Τουρκία στην ΕΕ. Προτεραιότητα θα δίνεται σε μετανάστες που δεν έχουν προσπαθήσει να μπουν παράνομα ή δεν έχουν μπει στο παρελθόν παράνομα στην ΕΕ. Σε περίπτωση που καλυφθούν οι θέσεις προσφύγων που έχουν προβλεφθεί, θα αναθεωρηθεί ο μηχανισμός.
3. Η Τουρκία θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα να εμποδίσει τη δημιουργία νέων θαλάσσιων ή χερσαίων μεταναστευτικών οδών από την Τουρκία στην ΕΕ και θα συνεργαστεί με γειτονικές χώρες και την ΕΕ για το σκοπό αυτό.
4. Όταν έχουν σταματήσει ή τουλάχιστον μειωθεί σημαντικά οι παράνομοι είσοδοι είσοδοι μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ, θα ενεργοποιηθεί το Εθελοντικό Σχέδιο Ανθρωπιστικής Εισόδου και τα μέλη της ΕΕ θα συνδράμουν σε εθελοντική βάση στο σχέδιο αυτό.
5. Θα επιταχυνθεί η διαδικασία κατάργησης της βίζας για Τούρκους υπηκόους που ταξιδεύουν στην ΕΕ το αργότερο μέχρι το τέλος του Ιουνίου του 2016.
6. Η ΕΕ, σε συνεργασία με την Τουρκία, θα επιταχύνει την καταβολή της αρχικής χορήγησης των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ για τους πρόσφυγες στην Τουρκία και θα διασφαλίσει χρηματοδότηση για άτομα που βρίσκονται υπό προσωρινή προστασία στην Τουρκία, πριν το τέλος Μαρτίου. Το ανώτατο όριο που μπορεί να δοθεί στην Τουρκία από την ΕΕ για τους πρόσφυγες είναι άλλα 3 δις ευρώ, μέχρι το τέλος του 2018.
7. Η ΕΕ, σε συνεργασία με την Τουρκία, θα προετοιμαστεί για την απόφαση του ανοίγματος νέων κεφαλαίων στις διαπραγματεύσεις για ένταξη στην ΕΕ το συντομότερο δυνατόν, βάσει των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του περασμένου Οκτωβρίου. (Το Κεφάλαιο 17 άνοιξε τον περασμένο Δεκέμβριο.)
8. Η ΕΕ και τα μέλη της θα συνεργαστούν με την Τουρκία σε κάθε κοινή προσπάθεια για την βελτίωση των ανθρωπιστικών συνθηκών μέσα στη Συρία η οποία θα επιτρέψει στον πληθυσμό της χώρας και τους πρόσφυγες να ζήσουν σε περιοχές που είναι περισσότερο ασφαλείς.