"Το Καταφύγιο Θαλάσσιας Ζωής Αιγαίου προσπαθεί να λύσει ένα παγκόσμιο πρόβλημα, δεδομένου ότι για δεκαετίες γίνονται ανά τον πλανήτη συζητήσεις που ξεκίνησαν από τη δεκαετία του '60 και αφορούν το πώς θα δώσουμε τέλος στην αιχμαλωσία των ζώων" τόνισε μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό "Πρακτορείο 104,9 FM" η Αναστασία Μήλιου, διευθύντρια Έρευνας του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας "Αρχιπέλαγος".
"Έχουν δαπανηθεί πολλά χρήματα, χρόνος και μελάνι επί του θέματος και δεν έχει γίνει κάτι μέχρι στιγμής. Συνεπώς αποφασίσαμε τη δημιουργία του καταφυγίου, μια διαδικασία που ξεκίνησε πριν από έξι χρόνια, ενώ χρειάστηκε να αναγνωριστεί το κατάλληλο σημείο. Πλέον προχωράμε δυναμικά στο νησί των Λειψών, εδώ και δύο χρόνια, τις κατασκευές και αν όλα πάνε καλά στις αρχές του χρόνου θα έχει ολοκληρωθεί ένα κτηνιατρείο και μια υποδομή και αδειοδότηση, για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε στη φιλοξενία δελφινιών που ελευθερώνονται από την αιχμαλωσία" εξήγησε η κα Μήλιου κι εξήγησε το σκεπτικό πίσω από τη δημιουργία του συγκεκριμένου κέντρου.
Η επιλογή των Λειψών
Σύμφωνα με τη διευθύντρια Έρευνας του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας "Αρχιπέλαγος", για να βρεθεί το κατάλληλο σημείο, χρειάστηκαν περίπου έξι χρόνια αναζήτησης "σε κάθε γωνιά του Αιγαίου". "Οι Λειψοί έχουν έναν μεγάλο κόλπο σαν φιόρδ με πολύ εύκολα ρεύματα, καλά βάθη κι εξαιρετική βιοποικιλότητα, ενώ το σημαντικό είναι ότι έχουν και μια εξαιρετική τοπική κοινωνία, η οποία πίστεψε σε αυτή την προσπάθεια, είναι υπέρ της, κάτι που αποτελεί βασική προϋπόθεση για οποιαδήποτε παρέμβαση στο περιβάλλον, πόσο μάλλον για ένα τόσο καινοτόμο έργο. Συνεπώς και περιβαλλοντικά και κοινωνικά έχουμε την εξαιρετική περιοχή, η οποία ανήκει στο Δημόσιο με αποτέλεσμα να μην έχουμε το ρίσκο να χτιστούν κατασκευές όπως ξενοδοχεία, μπαράκια κ.ο.κ στην περιοχή, κάτι που είναι πολύ σημαντικό" εξήγησε η ειδική επιστήμονας, ενώ απαντώντας σε ερώτημα σχετικά με τη στελέχωση του Καταφυγίου σημείωσε πως πρόκειται για εγχείρημα πρωτοποριακό μεν, απαιτητικό δε.
"Περίπου 20 θα είναι οι επιστήμονες και οι ερευνητές. Παράλληλα με το κομμάτι της περίθαλψης που θα προσφέρουμε στα τραυματισμένα δελφίνια, θηλαστικά ή χελώνες που βρίσκουμε στην περιοχή, κάτι που επίσης δεν υπάρχει στην Ελλάδα, το πιο σημαντικό είναι να υπάρχει και ένα (σ.σ τέτοιου τύπου) ερευνητικό κέντρο" επισήμανε η κα Μήλιου και γνωστοποίησε πως ανάγκη για καταφύγια εξειδικευμένα, όπως το υπό δημιουργία στους Λειψούς, υπάρχει και σε άλλες χώρες.
"Βλέπουμε πως και σε άλλα καταφύγια που μελετούν να δημιουργήσουν σε όλο τον κόσμο, ζητούν να μελετήσουν τα πρότυπα μας. Η έρευνα καλείται να δείξει πώς δημιουργείται ένα καταφύγιο, παράλληλα μελετάμε παράκτια οικοσυστήματα, πώς αλλάζουν με την παρουσία των ζώων και αυτή η έρευνα, η οποία θα στηρίξει τη λειτουργία του καταφυγίου, θα αποτελέσει ένα πρωτόκολλο που στοχεύουμε να πολλαπλασιαστεί και να μεταφερθεί σε πολλές περιοχές του κόσμου" τόνισε. "Αυτό είναι σημαντικό και για εμάς ως Ελλάδα, μια χώρα στην οποία για πρώτη φορά στον κόσμο θεσμοθετήσαμε την προστασία των δελφινιών πριν από 2500 χρόνια, είναι σημαντικό να τιμήσουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά και να δημιουργήσουμε στην Ελλάδα το πρώτο καταφύγιο θαλάσσιας ζωής στο Αιγαίο" ανέφερε χαρακτηριστικά.
Τι συμβαίνει παγκοσμίως με τα αιχμάλωτα θαλάσσια θηλαστικά
"Είναι γεγονός ότι χρόνο με τον χρόνο ο κόσμος σταματά να πηγαίνει σε δελφινάρια καθώς συνειδητοποιούμε ότι αυτή η μορφή κακοποίησης των ζώων δεν είναι κάτι το εκπαιδευτικό όπως το ονομάζουν οι ζωολογικοί κήποι, κάτι που ισχύει και για την κακοποίηση των δελφινιών για ένα σόου" εξήγησε η κα Μήλιου που προσέθεσε πως και στην Ελλάδα απαγορεύεται μια τέτοια δραστηριότητα, όπως και στην Ευρώπη και τόνισε πως θα έπρεπε να έχει αλλάξει αυτή η πολιτική.
Το πρόβλημα που έχει προκύψει με το συγκεκριμένο θηλαστικό βέβαια ξεπερνά κατά πολύ την Ελλάδα, όπως και τη Μεσόγειο, καθώς ακόμη και όταν λόγω μειωμένης προσέλευσης επισκεπτών τα δελφίνια "φεύγουν" από τους ζωολογικούς κήπους, αυτό δεν σημαίνει το τέλος της αιχμαλωσίας τους, όσο δεν υπάρχουν καταφύγια:
"Καθώς μειώνεται η προσέλευση του κόσμου, δεν υπάρχουν λύσεις. Στη Φινλανδία για παράδειγμα ο ζωολογικός κήπος και το δελφινάριο και δεν είχαν πού να πάνε τα ζώα, με αποτέλεσμα να μεταφερθούν σε ειδικό πάρκο και να συνεχίσουν τις παραστάσεις τους. Εάν λοιπόν δεν δημιουργηθούν καταφύγια δεν μπορούμε να μιλάμε για τέλος αιχμαλωσίας και για λύση αυτού του μεγάλου προβλήματος".
Η κα Μήλιου συμπλήρωσε ακόμη πως οι αριθμοί είναι σημαντικοί και καθιστούν το πρόβλημα δυσεπίλυτο. "Στην Ευρώπη έχουμε περίπου 300 δελφίνια σε αιχμαλωσία και σε όλο τον κόσμο κάτι λιγότερο από 3000, τα οποία δυστυχώς σε χώρες όπως η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ βλέπουμε να αυξάνονται" σημειώνει η διευθύντρια Έρευνας του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας "Αρχιπέλαγος".
Κατά την κα Μήλιου, το ελπιδοφόρο είναι ότι "ο κόσμος σιγά-σιγά, αρχίζει να σταματάει να πηγαίνει σε δελφινάρια με την προσέλευση να μειώνεται". Έτσι, ανέφερε, "αυτό που βλέπαμε παλαιότερα, π.χ. και με τις αρκούδες να χορεύουν ή με τα λιοντάρια να βρίσκονται σε τσιμεντένια φωλιά, αλλάζει, είναι κάτι από το οποίο ο κόσμος βλέπουμε να "στρίβει". Αλλάζει αυτό που θεωρεί αποδεκτό, δεν το θεωρούν διασκεδαστικό να πηγαίνουν τα παιδιά τους σε ένα δελφινάριο και να βλέπουν εξαναγκασμένες παραστάσεις".
Γιατί δεν μπορούν να απελευθερωθούν άμεσα στη φύση τα δελφίνια
Σχολιάζοντας το ενδεχόμενο να υπάρχει η εναλλακτική απελευθέρωσης των δελφινιών στο φυσικό τους περιβάλλον, η κα Μήλιου ανέφερε πως αυτό είναι πρακτικά ανέφικτο. "Θα ήταν ιδανικό και η καλύτερη λύση να τα αφήναμε ελεύθερα, αλλά είναι ένα ζώο το οποίο βρίσκεται σε άμεση εξάρτηση από τον άνθρωπο, δεν έχει τραφεί μόνο του, έχει βρεθεί σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση μετά από είκοσι χρόνια εγκλεισμού σε μια μικρή πισίνα, ενώ μάλιστα σε πολλές χώρες τα δελφίνια ήταν και σε εσωτερικούς χώρους, δεν βλέπουν καν τον ουρανό και το περιβάλλον" εξήγησε.
Άλλωστε, τα δελφίνια δεν είναι από τα ζώα, "τα οποία μπορεί κάποιος απλά να ανοίξει και να φύγουν". Μόνη λύση είναι η φροντίδα τους με επιστημονικό τρόπο. "Είναι πολύ πιθανό πολλά από αυτά να μην μπορούν να ζήσουν στο ανοιχτό πέλαγος και χρειάζεται ημιελεύθερο περιβάλλον, που να μοιάζει με το φυσικό, στο οποίο να παρέχεται και τροφή χωρίς να υπάρχει η συνεχής ανθρώπινη αλληλεπίδραση, με την παρουσία να είναι διακριτική και εξ αποστάσεως ενώ όπου απαιτείται να υπάρχει και συμβολή του κτηνιάτρου", σημείωσε η κα Μήλιου και κατέληξε: "έτσι τα ζώα αυτά θα μπορέσουν να ζήσουν σε μια κατάσταση που θα είναι κάτι σαν... συνταξιοδότηση για όσο ακόμη θα μπορέσουν να ζήσουν".