Στις ελληνικές καλένδες εγγράφονται πλέον τα σχέδια της κυβέρνησης να θέσει στους δανειστές ζήτημα αλλαγής του νόμου για το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ώστε να έχει κυρίαρχη θέση στα διοικητικά συμβούλια της Εθνικής και της Πειραιώς, όπου το ΤΧΣ διατηρεί υψηλά ποσοστά συμμετοχής.
Η κυβέρνηση ως τώρα, παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει, δεν έχει καταφέρει να ενισχύσει το ρόλο της στη διακυβέρνηση του τραπεζικού συστήματος, ενώ το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας κατ’ επανάληψη ταπεινώθηκε το τελευταίο διάστημα, καθώς αποδείχθηκε σε δύο σοβαρές περιπτώσεις (Εθνική, Πειραιώς) ότι δεν ήταν σε θέση να επιβάλει τα κορυφαία στελέχη που είχε επιλέξει.
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Γιάννης Δραγασάκης, που έχει και την ευθύνη της παρακολούθησης των θεμάτων της τραπεζικής διακυβέρνησης, έχει εκφράσει δύο φορές το τελευταίο διάστημα την έντονη δυσφορία του για το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, υπογραμμίζοντας ότι «είναι προβληματικό και πρέπει να τροποποιηθεί».
Σε άλλη τοποθέτησή του, στα μέσα Δεκεμβρίου, ο κ. Δραγασάκης είχε τονίσει: «έχει διαμορφωθεί ένα πολύ ιδιόμορφο σύστημα όπου ο καθένας μπορεί να έχει ρόλο στις τράπεζες εκτός από την κυβέρνηση. Η εποπτική αρχή, ένας μικρομέτοχος κλπ. Η κυβέρνηση εκπροσωπείται από το ΤΧΣ με έναν εκπρόσωπο. Ελπίζω το σύστημα να αξιολογηθεί ξανά γιατί μπορεί να υπάρξουν κίνδυνοι. Και να δούμε αν παράγεται η σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος».
Ο προβληματισμός που έχει αναπτυχθεί στους κόλπους της κυβέρνησης και της διοίκησης του ΤΧΣ αφορά κυρίως το άρθρο 10 του ιδρυτικού νόμου του ΤΧΣ (ν. 3864/2010, όπως ισχύει σήμερα, ύστερα από πολλές τροποποιήσεις). Αυτό περιορίζει τη συμμετοχή του ΤΧΣ στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών που έχουν λάβει κεφαλαιακή ενίσχυση σε έναν μόνο εκπρόσωπο, ακόμη και αν το Ταμείο ελέγχει μεγάλα ποσοστά στο μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών, όπως συμβαίνει με την Εθνική (περίπου 40) και την Πειραιώς (περίπου 26%).
Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργούνται σοβαρές στρεβλώσεις, στις οποίες εμμέσως πλην σαφώς αναφέρθηκε και ο κ. Δραγασάκης: για παράδειγμα, ένας ιδιώτης μέτοχος με ποσοστό της τάξεως του 10%, όπως ο Τζον Πόλσον στην Πειραιώς, έχει έναν εκπρόσωπο στο διοικητικό συμβούλιο, όπως έχει και το ΤΧΣ, που διατηρεί υπερδιπλάσιο ποσοστό συμμετοχής.
Η κυβέρνηση σχεδίαζε να προτείνει στους δανειστές αλλαγή αυτού του άρθρου, ώστε το ΤΧΣ να ορίζει εκπροσώπους στα διοικητικά συμβούλια ανάλογα με το ποσοστό της συμμετοχής του, όπως δηλαδή θα συνέβαινε εάν επρόκειτο για έναν απλό ιδιώτη μέτοχο. Με αυτό τον τρόπο, το ΤΧΣ θα μπορούσε να εκπροσωπηθεί με τρία μέλη στο δ.σ. της Πειραιώς και με τέσσερα σε αυτό της Εθνικής.
Όμως, με δεδομένα τα σοβαρά προβλήματα, τις εμπλοκές και καθυστερήσεις στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, φαίνεται πλέον ότι θα ήταν παρακινδυνευμένο να ανοίξει ένα ακόμη θέμα στις συζητήσεις, που σίγουρα δεν θα ήταν εύκολο να διευθετηθεί, αφού οι δανειστές επιδίωξαν εξαρχής να είναι περιορισμένος ο ρόλος του ΤΧΣ στη διοίκηση των τραπεζών και είναι ιδιαίτερα καχύποπτοι σε όσες προτάσεις θεωρούν ότι μπορεί να υποκρύπτουν προσπάθεια πολιτικής παρέμβασης στις τράπεζες.
Σε αυτή την φάση, μάλιστα, υπάρχει άλλη μια σοβαρή εκκρεμότητα που αφορά το ΤΧΣ και θα πρέπει να διευθετηθεί στις διαπραγματεύσεις για την αξιολόγηση: ως γνωστόν, το Ταμείο είναι ένας από τους οργανισμούς που θα περάσουν στην «ομπρέλα» του νέου υπερταμείου για τη διαχείριση της δημόσιας περιουσίας και θα πρέπει να ξεκαθαρισθεί σε ποιο βαθμό η νέα εταιρεία holding θα παρεμβαίνει στη διοίκησή του.
Σε κάθε περίπτωση, μέσω του νέου υπερταμείου, στο οποίο οι δανειστές θα ασκούν ισχυρή εποπτεία, περιορίζεται ακόμη περισσότερο η δυνατότητα της κυβέρνησης να παρεμβαίνει στο τραπεζικό σύστημα μέσω του ΤΧΣ. Έτσι, ακόμη και αν το ΤΧΣ αποκτήσει αργότερα ενισχυμένη επιρροή στις διοικήσεις των τραπεζών είναι πολύ αμφίβολο αν η κυβέρνηση θα μπορεί να το χρησιμοποιήσει σαν ιμάντα μεταβίβασης της πολιτικής της.
