Στο χρέος το 50% εσόδων από το φυσικό αέριο

 Στο δημόσιο χρέος θα καταβάλλονται μέχρι και τα μισά μελλοντικά έσοδα από το φυσικό αέριο μέχρι αυτό να μειωθεί σε επίπεδα κοντά στο 60% του κυπριακού ΑΕΠ, σύμφωνα με κανονισμούς που κατέθεσε η κυβέρνηση στη βουλή για τη δημιουργία εθνικού ταμείου επενδύσεων.

Οι κανονισμοί σηματοδοτούν την αποπληρωμή του κυπριακού χρέους – που φθάνει το 109% του ΑΕΠ και είναι ένα από τα ψηλότερα στην Ευρώπη – ως τον σημαντικότερο στόχο του ταμείου, τουλάχιστον μέχρι τη μείωση του.

Αποτελούν συνέχεια του νομοσχεδίου που ενέκρινε στις 13 Ιουνίου το υπουργικό για τη σύσταση του ταμείου επενδύσεων.

Χθες η κυβέρνηση κράτησε αποστάσεις από δηλώσεις του υπουργού εξωτερικών Ιωάννη Κασουλίδη ότι τα έσοδα από το αέριο θα διατεθούν για κάλυψη του κόστους της λύσης – που ο πρόεδρος ανέβασε σε πρόσφατη του συνέντευξη σε €30 δισ. – χωρίς ωστόσο να τις διαψεύδει.

Συγκεκριμένα στους κανονισμούς αναφέρεται ότι οι εισροές στο ταμείο, μπορούν να αξιοποιηθούν για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους, λαμβάνοντας υπόψη τα επίπεδα επιτοκίων, προφίλ αποπληρωμών, προνοιών των δανειακών συμβάσεων και το συνολικό ύψος του δημόσιου χρέους ώστε να επιτυγχάνεται η κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα στις αποπληρωμές χρέους και τη συσσώρευση περιουσιακών στοιχείων για σκοπούς σταθεροποίησης.

Σύμφωνα με τους κανονισμούς τα έσοδα από την εκμετάλλευση κοιτασμάτων των υδρογονανθράκων περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων πληρωτέα τέλη αιτήσεων, δικαιώματα από πώληση σεισμικών και γεωφυσικών δεδομένων της Δημοκρατίας και υπογραφή συμβολαίου ή από οποιαδήποτε σύμβαση με φορέα εκμετάλλευσης, κέρδη/μερίσματα που προέρχονται από την εταιρεία υδρογονανθράκων Κύπρου (ΕΥΚ) και πρόσοδοι από τις αποδόσεις των επενδύσεων του εθνικού ταμείου επενδύσεων.

Τα έσοδα περιλαμβάνουν επίσης, καταβλητέα τέλη που καθορίζονται στα συμβόλαια/ συμβάσεις, διοικητικά πρόστιμα, φορολογικά έσοδα και τέλη που επιβάλλονται σε φορέα ή φυσικό ή νομικό πρόσωπο που δραστηριοποιείται άμεσα στον τομέα των υδρογονανθράκων. Σημειώνεται ότι εξαιρούνται φορολογικά έσοδα που σχετίζονται έμμεσα με τον τομέα των υδρογονανθράκων.

Στα έσοδα περιλαμβάνεται επίσης, μερίδιο της Δημοκρατίας από προσόδους που προκύπτουν από την εκμετάλλευση όπως καθορίζονται σε συμβόλαιο/ σύμβαση, αφαιρουμένων των ελεγμένων εξόδων που σχετίζονται με δραστηριότητες υδρογονανθράκων και προβλέπονται στο συμβόλαιο/ σύμβαση και των εξόδων της Δημοκρατίας και της ΕΥΚ που σχετίζονται με επενδυτικές δραστηριότητες για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, ούτως ώστε να καταστεί δυνατή η εμπορική εκμετάλλευση τους, καθώς και εξόδων που σχετίζονται με την εμπορία και πώληση των υδρογονανθράκων.

Η φόρμουλα για το χρέος

Όπως αναφέρει το Stockwatch, μέσα από τους προτεινόμενους κανονισμούς διασφαλίζονται οι στόχοι του εθνικού ταμείου επενδύσεων, όπως καθορίζονται στον περί της δημοσιονομικής ευθύνης και του δημοσιονομικού πλαισίου νόμου του 2014, μέσα από μια διαδικασία δύο σταδίων, όπως σημειώνεται στην εισηγητική έκθεση.

Στο πρώτο στάδιο, κύρια προτεραιότητα αποτελεί η χρήση μέρους των ετήσιων εσόδων από υδρογονάνθρακες για τη μείωση του δημόσιου χρέους σε βιώσιμα επίπεδα. Ως εκ τούτου, ως ελάχιστο επίπεδο στόχου ορίζεται η σταδιακή και επαρκής μείωση του δημόσιου χρέους στο επίπεδο του 60% του ΑΕΠ που αποτελεί την τιμή αναφοράς με βάση τη συνθήκη της ΕΕ.

Πιο συγκεκριμένα, σε περίπτωση που το επίπεδο του δημόσιου χρέους υπερβαίνει το 80% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) τότε ποσοστό έως 50% των ετήσιων εισροών χρησιμοποιείται για τη μείωση του δημόσιου χρέους, ενώ σε περίπτωση που το επίπεδο του δημόσιου χρέους κυμαίνεται μεταξύ του 60% έως 80% του ΑΕΠ, τότε ποσοστό έως 25% των ετήσιων εισροών χρησιμοποιείται για τη μείωση του δημόσιου χρέους.

Και στις δύο περιπτώσεις, το υπόλοιπο εναπομείναν ποσοστό των εισροών χρησιμοποιείται για τη δημιουργία αποθεματικού του ταμείου.

Οι αρχές αυτές, τονίζεται ότι θα εφαρμόζονται στη βάση ορθολογικής αξιολόγησης των υποχρεώσεων του κράτους, με προτεραιότητα στην αποπληρωμή των υποχρεώσεων με υψηλότερο κόστος και μικρότερη διάρκεια αποπληρωμής, λαμβανομένων υπόψη προνοιών των δανειακών συμβάσεων.

Το δεύτερο στάδιο ουσιαστικά ενεργοποιείται όταν ο στόχος μείωσης του δημόσιου χρέους στο 60% του ΑΕΠ έχει επιτευχθεί και νοουμένου ότι έχει διασφαλιστεί ένα επαρκές και ικανοποιητικό επίπεδο ταμειακού αποθεματικού για το εθνικό ταμείο επενδύσεων.

Το ικανοποιητικό επίπεδο του ταμειακού αποθεματικού καθορίζεται στο 30% του ΑΕΠ, πράγμα το οποίο υποδηλοί ότι το δημόσιο χρέος είναι μειωμένο και κατά το αποθεματικό του ταμείου δεν θα υπερβαίνει το 30% του ΑΕΠ, σημείο το οποίο χαρακτηρίζεται «χρυσός κανόνας» από το υπουργείο οικονομικών.

Από αυτό το σημείο, το εθνικό ταμείο επενδύσεων λειτουργεί ως «ταμείο χρηματοδότησης», όπου γίνεται χρήση των αποδόσεων του Ταμείου κατά ανώτατο επίπεδο έως 1% του ονομαστικού ΑΕΠ ετησίως, για αύξηση των επενδυτικών δαπανών της γενικής κυβέρνησης.

Στους κανονισμούς σημειώνεται ότι, όταν το δημόσιο χρέος ως προς το ονομαστικό ΑΕΠ δεν υπερβαίνει το 60% τότε κανέναν έσοδο δεν θα χρησιμοποιείται για τη μείωση του δημόσιου χρέους και προστίθεται ότι οποιοδήποτε εναπομείναν υπόλοιπο εισροών θα χρησιμοποιείται για τη δημιουργία αποθεματικού του ταμείου.

Αντιμετώπιση εξαιρετικών περιστάσεων

Στους κανονισμούς περιλαμβάνεται πρόνοια κατά την οποία σε περιόδους κρίσης, όπου παρατηρούνται τάσεις αποσταθεροποίησης της οικονομίας που, μεταξύ άλλων, ενδέχεται να προκύψει απώλεια πρόσβασης στις αγορές κεφαλαίων ή και ανάγκη στήριξης του χρηματοοικονομικού τομέα, μπορεί να κριθεί σκόπιμη η αξιοποίηση αποθεμάτων του ταμείου ή εισροών, για αντιμετώπιση των εν λόγω εξαιρετικών περιστάσεων.

Η πιο πάνω δυνατότητα δίνεται στη βάση απόφασης του υπουργικού συμβουλίου που βασίζεται σε σύσταση του υπουργού οικονομικών, ο οποίος λαμβάνει υπόψη συστάσεις του δημοσιονομικού συμβουλίου και της διοικήτριας της Κεντρικής Τράπεζας.

Οι κανονισμοί έτυχαν διαβούλευσης με το υπουργείο ενέργειας και νομοτεχνικού ελέγχου από τη νομική υπηρεσία και όπως σημειώνεται, επηρεάζουν τον ετήσιο προϋπολογισμό και τη χρηματοδότηση του δημοσίου.

Όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση του υπουργείου οικονομικών, σκοπός των κανονισμών είναι η εφαρμογή των προνοιών που απορρέουν από τις πρόνοιες του περί της δημοσιονομικής ευθύνης και του δημοσιονομικού πλαισίου νόμου 2014 που σχετίζονται με τις χρηματοοικονομικές ροές που προέρχονται κυρίως από την εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.

Οι προτεινόμενοι κανονισμοί κωδικοποιούν τις εισροές που προκύπτουν από την εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, καθώς και άλλα έσοδα που δύναται να προκύψουν από οποιεσδήποτε επενδύσεις και άλλες προσόδους του ετήσιου προϋπολογισμού, καθώς και τη μεθοδολογία των εκροών του εθνικού ταμείου επενδύσεων, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους, η δημιουργία αποθεματικού του ταμείου, καθώς επίσης και η διαχείριση των αποδόσεων και επενδύσεων των ταμείου.

Παράλληλα, σημειώνεται ότι μέσα από τους κανονισμούς δίδεται έμφαση στην εφαρμογή της αρχής της διαφάνειας και της βέλτιστης χρήσης των πόρων του εθνικού ταμείου επενδύσεων, διασφαλίζοντας, μεταξύ άλλων και τις μελλοντικές γενεές.