«Λύνονται τα χέρια» της Επιτροπής Ανταγωνισμού για να κινήσει έρευνας για καρτέλ και κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης σε μεγάλους κλάδους της οικονομίας, με μεγάλη βαρύτητα για τους καταναλωτές, όπως οι τηλεπικοινωνίες και η ενέργεια, καθώς με νομοθετική ρύθμιση «ξεμπλέκεται το κουβάρι» των αρμοδιοτήτων, για τις οποίες ερίζουν εδώ και χρόνια η Επιτροπή Ανταγωνισμού και οι ειδικές ρυθμιστικές αρχές (Επιτροπή Τηλεποινωνιών, Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας κ.α.).
Ύστερα από μια πολύμηνη αντιπαράθεση, δημόσια και παρασκηνιακή, ιδιαίτερα ανάμεσα στη Επ. Ανταγωνισμού και την Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών, η κυβέρνηση υιοθέτησε τελικά την άποψη που εκφραζόταν από την πλευρά της Επ. Ανταγωνισμού, σύμφωνα με την οποία το ζήτημα των επικαλυπτόμενων αρμοδιοτήτων πρέπει να λυθεί με ξεκάθαρο τρόπο, σύμφωνα με όσα αποτελούν τον κανόνα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ, δηλαδή ότι οι αντιμονοπωλιακές αρχές είναι οι μόνες αρμόδιες για τον κατασταλτικό έλεγχο για τα αδικήματα ανταγωνισμού.
Το νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση για λίγες ημέρες και θα κατατεθεί αμέσως μετά στη Βουλή είναι απολύτως σαφές ως προς το θέμα των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής Ανταγωνισμού, καθώς αναφέρει σχετικά ότι «είναι αποκλειστικά αρμόδια για την εφαρμογή του άρθρου 2Α», το οποίο αναφέρει: «Η Επιτροπή Ανταγωνισμού δδιαπιστώνει αν υφίσταται παράβαση των άρθρων 1 και 2 του παρόντος και των άρθρων 101 και 102 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και λαμβάνει τις αποφάσεις που αναφέρονται στο άρθρο 25 του παρόντος».
Δηλαδή, η Επιτροπή θα ερευνά υποθέσεις παραβίασης των δύο βασικών άρθρων της νομοθεσίας για τον ανταγωνισμό του εθνικού και ευρωπαϊκού δικαίου, που αναφέρονται σε καταχρηστικές οριζόντιες συμπράξεις (καρτέλ) και κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης (μονοπώλια) και θα λαμβάνει τα μέτρα που προβλέπονται στο άρθρο 25, δηλαδή επιβολή προστίμων, κανόνων συμπεριφοράς σε επιχειρήσεις κ.α. Σε αυτό το πεδίο υποχωρούν εντελώς οι αρμοδιότητες που είχαν -ή θεωρούσαν, με ερμηνείες του νόμου ότι είχαν- οι ειδικές ρυθμιστικές αρχές, οι οποίες περιορίζονται πλέον στη διαμόρφωση των «κανόνων του παιχνιδιού», ενώ η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα ελέγχει τις παραβάσεις.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού, Ιωάννης Λιανός έχει κινηθεί εδώ και αρκετούς μήνες ιδιαίτερα δραστήρια για τα θέματα που αφορούν τον ανταγωνισμό στις τηλεπικοινωνίες, ένα κλάδο που φαίνεται ότι θα είναι ο πρώτος που θα περάσει στο «μικροσκόπιο» της Επιτροπής για να ελεγχθούν πιθανές καταχρηστικές πρακτικές που οδηγούν στη διαμόρφωση υψηλών τιμών για τους καταναλωτές. Σε πρόσφατη συνέντευξή του (στο Αθηναϊκό Πρακτορείο) ο κ. Λιανός είχε τονίσει την ανάγκη να πάρει η Επιτροπή Ανταγωνισμού την αρμοδιότητα ελέγχων από την Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών, λέγοντας:
- «Ως οφείλαμε ανοίξαμε τη συζήτηση του καταμερισμού των αρμοδιοτήτων των αρχών, η οποία εξάλλου ανοίγει κάθε φορά που τροποποιείται ο νόμος τα τελευταία είκοσι χρόνια. Αυτή η συζήτηση όφειλε να ανοίξει, μιας και η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και μαζί με το Μεξικό μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ, όπου η Αρχή Ανταγωνισμού δεν έχει αρμοδιότητα εφαρμογής του δικαίου ανταγωνισμού στην αγορά τηλεπικοινωνιών. Πιστεύω ότι αυτή η ελληνική θεσμική πρωτοτυπία συνδράμει στο γεγονός ότι οι τιμές δεδομένων κινητής στην Ελλάδα είναι από τις πιο υψηλές στην Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως. Έγιναν, συνεπώς, προτάσεις για την αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου ώστε να συμβαδίζει με το Ευρωπαϊκό μοντέλο».
Υπενθυμίζεται ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού ήλθε σε δημόσια διένεξη με την ΕΕΤΤ και τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών όταν δημοσιεύθηκε έρευνα της φινλανδικής εταιρείας Rewheel, που έγινε κατά παραγγελία της Επιτροπής, και η οποία έδειξε ότι είναι εξαιρετικά υψηλές οι τιμές των δεδομένων κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα επειδή δεν λειτουργεί σωστά ο ανταγωνισμός στην αγορά.
Τα συμπεράσματα της μελέτης αμφισβητήθηκαν, με το επιχείρημα, μεταξύ άλλων, ότι στην Ελλάδα οι τιμές επιβαρύνονται από το τέλος κινητής τηλεφωνίας. Η Rewheel εξέτασε τις τιμές χωρίς το τέλος και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «ακόμα και αν εξαιρεθεί το τέλος κινητής τηλεφωνίας, τα συμβόλαια για ένα, δύο ή τρία gigabytes ήταν τα ακριβότερα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Για τέσσερα gigabytes οι τιμές στην Ελλάδα είναι οι ακριβότερες μεταξύ 51 ευρωπαϊκών, αμερικανικών, αφρικανικών και ασιατικών αγορών. Οι Έλληνες καταναλωτές πληρώνουν πέντε με έξι φορές περισσότερα το μήνα σε σχέση με τους Γάλλους καταναλωτές για συμβόλαια με 1, 2, 3 ή 4 gigabytes».
Μάλιστα, η Rewheel, σχολιάζοντας δηλώσεις του προέδρου της Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών, Κ. Μασσέλου, ο οποίος επισήμανε ότι θα πρέπει οι συγκρίσεις να εστιάζονται σε πακέτα δεδομένων με 2-3 GB και όχι σε πακέτα με 20 - 30 GB ή με απεριόριστα GB, ανέφερε ότι εσφαλμένα η ΕΕΤΤ θεωρεί πως είναι εποπτικό της καθήκον να εστιάζει στα μικρά πακέτα δεδομένων, προφανώς επειδή είναι πλέον ξεπερασμένα από τα σύγχρονα smartphones και τις νέες συνήθειες των χρηστών. Ακόμη και αν δεχθεί κανείς, όμως, ότι το ενδιαφέρον πρέπει να εστιάζεται στα μικρά πακέτα, τα στοιχεία της Rewheel ότι και στις τρεις κατηγορίες μικρών πακέτων (1, 2 και 3 GB), ακόμη και αν αφαιρεθεί το τέλος κινητής (12%), η Ελλάδα δεν παύει να είναι η ακριβότερη αγορά της Ευρώπης.
«Οπλισμένη» με την εξουσιοδότηση του νόμου και τα πρώτα συμπεράσματα από την έρευνα της Rewheel, η Επιτροπή Ανταγωνισμού αναμένεται πλέον να οργανώσει διεξοδικό έλεγχο στις εταιρείες του κλάδου τηλεπικοινωνιών, έναν έλεγχο που μετατρέπεται πλέον σε προσωπικό στοίχημα για τον κ. Λιανό, καθώς θα πρέπει να αποδείξει στην πράξη ότι είχε νόημα η παρέμβασή του για την αλλαγή της νομοθεσίας.
Όσον αφορά τον τομέα της ενέργειας, η κατάσταση είναι λίγο διαφορετική, καθώς οι σχέσεις ως τώρα της Επιτροπής Ανταγωνισμού με τη ΡΑΕ δεν υπήρξε ανταγωνιστική, αντίθετα οι δύο αρχές έχουν καταλήξει και σε ειδική συμφωνία για τους κανόνες που διέπουν τη συνεργασία τους -το ίδιο έχει συμβεί και με τη Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων. Στην αγορά ενέργειας υπάρχουν ενδείξεις για καταχρηστικές συμπεριφορές στη χρηματιστηριακή διαμόρφωση των τιμών στο πλαίσιο του Target Model, αλλά προς τον παρόν δεν αναμένεται να δοθεί από την Επιτροπή Ανταγωνισμού προτεραιότητα σε ελέγχους στην ενέργεια, αφού προέχει η εξέταση της αγοράς τηλεπικοινωνιών.