Οίκος αξιολόγησης για όλους τους δανειολήπτες, ο οποίος θα λειτουργεί σαν «μεγάλος αδελφός» παρακολουθώντας τις υποχρεώσεις και τις πληρωμές τους προς τράπεζες, εφορία, ΔΕΗ και των άλλων ΔΕΚΟ κλ.π. στήνεται με νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομίας.
Πρόκειται για την «Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης», η οποία θα αποτελέσει ταυτόχρονα και ένα είδος «λευκού Τειρεσία», με στόχο όσοι πληρώνουν έγκαιρα τις υποχρεώσεις τους να απολαμβάνουν χαμηλά επιτόκια ενώ όσοι καθυστερούν θα επιβαρύνονται με υψηλότερα επιτόκια ή και θα αποκλείονται από τον τραπεζικό δανεισμό.
Η συγκεκριμένη Αρχή, θα συλλέγει στοιχεία και πληροφορίες για τις οφειλές φυσικών και νομικών προσώπων, συμπεριλαμβανομένων των μη ληξιπρόθεσμων και αυτών που έχουν εξοφληθεί. Στόχος είναι ο περιορισμός των κόκκινων δανείων, αλλά και ο εντοπισμός των στρατηγικών "μπαταχτσήδων", καθώς η εικόνα όλων των φυσικών προσώπων και των επχιειρήσεων θα σχηματίζεται από την ΑΡχή, και θα είναι διαθέσιμη, με τη συναίνεση του αξιολογούμενου, σε όποιον φορέα τη ζητήσει.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του σχετικού νομοσχεδίου, θα υποχρεωθούν συγκεκριμένοι φορείς να παρέχουν στην Αρχή τα συγκεκριμένα στοιχεία ώστε να φτιάχνεται το προφίλ κάθε δανειολήπτη, είτε έχει κόκκινο δάνειο είτε όχι. Ειδικότερα, τα στοιχεία θα παρέχονται στην Αρχή από:
- Το Taxisnet για οφειλές προς το Δημόσιο.
- Το ΚΕΑΟ, και τον ΕΦΚΑ για τις οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία.
- Τις ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ).
- Τις ιδιωτικές εταιρείες ρεύματος, τηλεφωνίας και ίντερνετ.
- Τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης
- Τις Τράπεζες.
- Τις Ασφαλιστικές εταιρείες
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, στις πληροφορίες αυτές, στα δεδομένα πιστοληπτικής πληροφόρησης, περιλαμβάνονται ειδικότερα τα εξής:
1. Στοιχεία εξατομίκευσης της οφειλής, όπως ο αριθμός ταμειακής βεβαίωσης ή ο αριθμός βεβαίωσης.
2. Η φύση της οφειλής.
3. Οι βασικοί όροι της οφειλής, όπως το αρχικό ύψος της, η διάρκεια αποπληρωμής και το επιτόκιο.
4. Οι ασφάλειες της οφειλής.
5. Οι καταβολές που πραγματοποιήθηκαν, ο χρόνος των καταβολών και το τρέχον υπόλοιπο της οφειλής.
6. Ρυθμίσεις της οφειλής, καθώς και προτάσεις ενός μέρους για ρύθμιση, οι οποίες δεν έγιναν δεκτές από το άλλο μέρος.\
7. Μεταβολές των προσώπων της οφειλής λόγω καθολικής ή ειδικής διαδοχής.
8. Πληροφορίες για την πορεία της δικαστικής διεκδίκησης των οφειλών ή για την εξώδικη αμφισβήτησή τους.
9. Τα μέτρα διοικητικής ή αναγκαστικής εκτέλεσης που ελήφθησαν, καθώς και η πορεία της δικαστικής τους προσβολής.
10. Η άσκηση ποινικής δίωξης ή η ποινική καταδίκη λόγω μη καταβολής των οφειλών.
11. Η πληροφόρηση για το αν το πρόσωπο το οποίο αφορούν τα στοιχεία είναι άνεργος ή έχει πτωχεύσει ή έχει κηρυχθεί συγγνωστός και η απαλλαγή του από σχετικές κυρώσεις.
Το φακέλωμα και η αξιολόγηση
Με βάση τα στοιχεία που θα συγκεντρώνει η Αρχή, θα εξάγει τη «βαθμολογία» της πιστοληπτικής ικανότητας των φυσικών και των νομικών προσώπων, η οποία θα χορηγείται υπό προϋποθέσεις, ύστερα από αίτηση του ίδιου του ιδιώτη ή της επιχείρησης που αφορά η πιστοληπτική αξιολόγηση, προκειμένου να την προσκομίσει στην τράπεζά του ώστε να αποδείξει τον βαθμό της φερεγγυότητάς του.
Επίσης μπορεί να τη ζητήσει η τράπεζα από την οποία επιθυμεί να συνάψει δάνειο. Δηλαδή η τράπεζα θα μπορεί να ζητεί από την Αρχή την πιστοληπτική ικανότητα του υποψήφιου δανειολήπτη, αλλά υπό την προϋπόθεση ότι θα συναινέσει ο δανειολήπτης.
Ακόμη μπορεί να τη ζητήσει και ιδιώτης με τον οποίο πρόκειται να πραγματοποιήσει συναλλαγή (π.χ. εμπορική συμφωνία). Ωστόσο θα πρέπει να δώσει έγγραφη συγκατάθεση ο «εξεταζόμενος».
Πάντως η έκδοση πιστοληπτικής αξιολόγησης θα επιβαρύνει με τέλος το οποίο θα πληρώνει ο αιτών τη βεβαίωση και όχι ο αξιολογούμενος.
Πρόσβαση στις πληροφορίες για τις οφειλές θα έχουν, πέραν των ίδιων των φυσικών προσώπων ή επιχειρήσεων, οι δικαστικές και εισαγγελικές αρχές, καθώς και οι υπηρεσίες που ενεργούν υπό την άμεση εποπτεία τους στο πλαίσιο απονομής της ποινικής δικαιοσύνης, το Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, καθώς και η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, ελέγχοντας για τυχόν παραβάσεις.