Πολύ λίγα ήταν τα δάνεια με ελκυστικούς όρους προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που εκταμίευσαν το πρώτο δίμηνο του έτους οι τράπεζες και τα οποία παρέχονται μέσω ευρωπαϊκών και εθνικών προγραμμάτων χρηματοδότησης. Ωστόσο, το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται νέα επιτάχυνση σε αυτές τις εκταμιεύσεις δανείων, καθώς είναι θέμα ημερών η ενεργοποίηση του Ταμείου Επιχειρηματικότητας ΙΙΙ, μέσω του οποίου θα χορηγηθούν πιστώσεις έως και 2,2 δισ. ευρώ.
Όπως αναφέρει η Τράπεζα της Ελλάδος στο τελευταίο της σημείωμα για τις εξελίξεις στην ελληνική οικονομία,
- Χρηματοδοτικοί πόροι, εν μέρει με τη μεσολάβηση τοπικών τραπεζών, εξακολουθούν να κατευθύνονται στην οικονομία μέσω χρηματοδοτικών μέσων που προσφέρονται στο πλαίσιο διαφόρων ευρωπαϊκών και εθνικών πρωτοβουλιών. Συγκεκριμένα, η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (HDB), η ΕΤΕπ και το ΕΤαΕ συγχρηματοδοτούν ή εγγυώνται δάνεια που χορηγούν εμπορικές τράπεζες, κυρίως σε μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και δευτερευόντως σε νοικοκυριά. Η ΕΤΕπ και η ETAA παρέχουν επίσης άμεση χρηματοδότηση σε επιχειρήσεις και εγγυήσεις εξαγωγών σε MME.
- Κατά τη διάρκεια του 2023, οι εκταμιεύσεις τραπεζικών δανείων προς τις ΜΧΕ, υποστηριζόμενες από τα προαναφερθέντα χρηματοδοτικά μέσα, ανήλθαν σε 2,0 δισ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 11% των νέων τραπεζικών δανείων προς ΜΧΕ και ατομικές επιχειρήσεις (2022: 4,2 δισ. ευρώ, περίπου 20%) και απευθυνόμενες κυρίως σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Τους πρώτους δύο μήνες του 2024, οι εκταμιεύσεις τραπεζικών δανείων που υποστηρίχθηκαν από αυτά τα χρηματοδοτικά μέσα ανήλθαν σε σχεδόν 0,16 δισ. ευρώ (περίπου 9% των νέων επιχειρηματικών δανείων).
Με άλλα λόγια, οι ρυθμοί εκταμίευσης δανείων αυτής της κατηγορίας το πρώτο δίμηνο του έτους, αν συνεχίζονταν χωρίς μεταβολή όλη τη χρονιά, θα οδηγούσαν σε συνολικές εκταμιεύσεις που δεν θα ξεπερνούσαν τα 1 δισ. ευρώ, από 2 δισ. το 2023 και 4,2 δισ. το 2022. Η υποτονική αυτή κινητικότητα οφείλεται σε αρκετούς παράγοντες που επηρεάζουν την προσφορά και τη ζήτηση των δανείων. Μέσα στο 2023 παρατηρήθηκε ότι πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις προσανατολίστηκαν σε δάνεια από τα προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης, αντί των άλλων ευρωπαϊκών και εθνικών προγραμμάτων και αυτός ήταν ένας βασικός λόγος για τη μείωση των εκταμιεύσεων.
Ωστόσο, όλα δείχνουν ότι το δεύτερο εξάμηνο του έτους θα είναι και το καλύτερο σε αυτή την κατηγορία χρηματοδοτήσεων, καθώς είναι πλέον θέμα ημερών να ενεργοποιηθεί από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα το Ταμείο Επιχειρηματικότητας ΙΙΙ, που θα έχει διπλή λειτουργία, προσφέροντας εγγυήσεις και επιδοτήσεις επιτοκίου στις ωφελούμενες επιχειρήσεις και με κεφάλαια 500 εκατ. ευρώ μπορεί να κινητοποιήσει συνολικές χρηματοδοτήσεις 2,2 δισ. ευρώ.
Η διευθύνουσα σύμβουλος της HDB, Ισμήνη Παπακυρίλλου, μιλώντας πρόσφατα στο Φόρουμ των Δελφών, τόνισε: «Η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα εργάζεται εντατικά, ώστε μετά το Πάσχα να βγει το ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ, ένα πολύ σημαντικό εργαλείο που θα διοχετεύσει πόρους 2,2 δισ. ευρώ στην αγορά». Εξήγησε ότι το πρόγραμμα είναι «ένα ταμείο- ομπρέλα: Ταμείο Δανείων και Ταμείο Εγγυήσεων και παρέχει τη δυνατότητα λήψης είτε επενδυτικού δανείου είτε δανείου κεφαλαίου κίνησης».
Μάλιστα ιδιαίτερα σημαντική αναμένεται ότι θα είναι η συμβολή του ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ στη χρηματοδότηση νεοσύστατων (μέχρι πέντε έτη λειτουργίας) πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων με δάνεια ειδικού σκοπού, οι οποίες πρακτικά είναι αδύνατο να βρουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα.
«Σε μια περίοδο υψηλών επιτοκίων, οι ευνοϊκοί όροι των χρηματοδοτικών εργαλείων της HDB δίνουν την ευκαιρία στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να μπουν στον κύκλο χρηματοδότησης. Στην HDB ακούμε την αγορά και παρέχουμε χρηματοδοτικά εργαλεία που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους», υπογράμμισε η διευθύνουσα σύμβουλος της Αναπτυξιακής Τράπεζας.
Σε μια προσπάθεια να μειώσουν τα κόστη χρηματοδότησης, σε μια εποχή πολύ υψηλών επιτοκίων, το Δημόσιο και η HDB έχουν προβλέψει για πρώτη φορά ότι οι εγγυήσεις για τα δάνεια θα παρέχονται χωρίς τις προμήθειες υπέρ του κράτους, που προβλέπονταν ως τώρα στους δύο πρώτους κύκλους του ΤΕΠΙΧ. Όπως έχει δηλώσει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, Γεώργιος Ζαββός, «για πρώτη φορά συνδυάζεται η εγγύηση των δανείων χωρίς προμήθεια εγγυοδοσίας και η σημαντική επιδότηση επιτοκίου στα χορηγούμενα δάνεια».
Η προμήθεια στο Δημόσιο για το κόστος παροχής εγγύησης στα δάνεια αποτελούσε ως τώρα έναν παράγοντα σημαντικής επιβάρυνσης του κόστους δανεισμού της επιχείρησης, το οποίο μάλιστα αυξανόταν με την πάροδο του χρόνου, ώστε να δίνεται κίνητρο στις επιχειρήσεις να εξοφλούν γρήγορα τα δάνεια.
Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι σε αυτή τη φάση των προγραμμάτων φθηνού δανεισμού για ΜμΕ ισχύουν και ευνοϊκότεροι ευρωπαϊκοί κανόνες, καθώς έχει επιτραπεί η αύξηση των επιχορηγήσεων βάσει του καθεστώτος de minimis (μικρές επιχορηγήσεις) από τα 200.000 ευρώ στα 300.000 ευρώ κατ' ανώτατο όριο, κάτι που σημαίνει ότι θα μπορέσουν να ζητήσουν νέα δάνεια και επιχειρήσεις που ήδη είχαν εξαντλήσει το όριο επιδότησης.
Το ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ είναι ταμείο χαρτοφυλακίου, στο οποίο θα λειτουργήσουν το Ταμείο Εγγυοδοσίας (ύψους 300 εκατ. ευρώ) και το Ταμείο Συγχρηματοδότησης (ύψους 200 εκατ. ευρώ), ενώ το ΤΕΠΙΧ ΙΙ ήταν μόνο ταμείο παροχής συγχρηματοδοτούμενων δανείων. Το ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ θα παρέχει δάνεια με διετή επιδότηση επιτοκίου, τόσο για κεφάλαια κίνησης όσο και για επενδυτικά σχέδια. Το ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ, εντάσσεται στο πλαίσιο υλοποίησης του Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» του ΕΣΠΑ 2021-2027 και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ).
