«Το καλύτερο πράγμα για την ασφάλεια της Σουηδίας και του σουηδικού λαού είναι να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ», δήλωσε πρόσφατα η πρωθυπουργός της Σουηδίας Μαγκνταλένα Άντερσον, καθώς επιβεβαίωσε επίσημα την πρόθεση της Στοκχόλμης να ενταχθεί στη μεγαλύτερη στρατιωτική συμμαχία στον κόσμο αυτή την εβδομάδα. Η ανακοίνωσή της προαναγγέλλει το τέλος των 200 χρόνων στρατιωτικής ουδετερότητας της Σουηδίας.
Και ενώ η πλειοψηφία των Σουηδών έχει εκφράσει την υποστήριξή της στην ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία, ορισμένοι νέοι κατέβηκαν στους δρόμους της Στοκχόλμης μετά την σχετική ανακοίνωση της πρωθυπουργού και καταδίκασαν την απώλεια στρατιωτικής ουδετερότητας ως απόφαση που θα μπορούσε να προκαλέσει περισσότερη βία στον κόσμο.
Ουδετερότητα, ταυτότητα της Σουηδίας
«Με την ένταξη στο ΝΑΤΟ θα χυθεί περισσότερο αίμα, γιατί το ΝΑΤΟ είναι ένας οργανισμός πολέμου και όχι ένας οργανισμός που εργάζεται για την ειρήνη. Είναι μια στρατιωτική συμμαχία που δημιουργεί περισσότερους πολέμους και επιθυμούμε να διατηρήσουμε την ειρήνη στη Σουηδία», είπε στη DW η Άβα Ρούντμπεργκ, 22 ετών, η πρόεδρος του Κόμματος των Νεαράς Αριστεράς (Young Left) στη Σουηδία, η οποία συμμετείχε στη διαδήλωση. Η Λίντα ΄Εκεστρεμ επικεφαλής του τμήματος αφοπλισμού στη Σουηδικής Εταιρείας Ειρήνη και Διαιτησίας, είπε στη DW ότι πολλοί άνθρωποι είναι θυμωμένοι επειδή η ουδετερότητα σε στρατιωτικές συγκρούσεις συνδέεται στενά με τη σουηδική ταυτότητα. «Νομίζω ότι για πολλούς ανθρώπους, αυτή η απόφαση είναι μια μεγάλη αλλαγή, γιατί όλα αυτά τα χρόνια, πολλοί Σουηδοί βλέπουν τους εαυτούς τους ως φωνές ειρήνης σε όλο τον κόσμο. Αλλά αυτήν τη στιγμή, πιστεύω ότι πολλοί θεωρούν ότι η απόφαση ένταξης στο ΝΑΤΟ είναι μια βιαστική απόφαση που βασίζεται στον φόβο», είπε. «Βασικά, η λήψη μιας τόσο μεγάλης απόφασης σε μια πολύ τεταμένη κατάσταση και σε μεγάλο βαθμό με βάση τον φόβο είναι σαν να πηγαίνεις στο σούπερ μάρκετ όταν πεινάς, και όλοι γνωρίζουμε ότι δεν είναι μια κατάσταση όπου κάνεις καλές επιλογές. Δεν έγινε αρκετός διάλογος με τις δύο πλευρές για να νομιμοποιηθεί μια τόσο μεγάλη απόφαση».
Σύμφωνα με το ΝΑΤΟ, η Σουηδία διακήρυξε επίσημα την ουδετερότητά της σε στρατιωτικές συγκρούσεις υπό τη βασιλεία του βασιλιά Γουσταύου του XIV το 1834. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πόλεμο, ενώ η χώρα επέτρεψε κυρίως στις γερμανικές δυνάμεις να διέρχονται από το έδαφός της, συνέχισε να διατηρεί ουδέτερη στάση. Ενώ η Σουηδία διαδραμάτισε ρόλο στο Αφγανιστάν αναπτύσσοντας στρατεύματα στη χώρα ως μέρος της αποστολής του ΝΑΤΟ μέχρι τα τέλη Μαΐου 2021, η Αλίνα ΄Ενγκστρεμ, αναλύτρια πολιτικής ασφαλείας στη Σουηδική Υπηρεσία Αμυντικής Έρευνας (FOI), είπε στη DW ότι από τη δεκαετία του 1990 η χώρα εντείνει τη συνεργασία με το ΝΑΤΟ. Αυτό σημαίνει ότι τηρεί ήδη τα πρότυπα του ΝΑΤΟ. Η ανακοίνωση ένταξης τώρα στη συμμαχία σημαίνει «ένα μικρό βήμα σε στρατιωτικό και επιχειρησιακό επίπεδο». Πρόσθεσε δε ότι «τα πλεονεκτήματα της εγκατάλειψης της ουδετερότητας έχουν να κάνουν με το ότι η Σουηδία μπορεί τώρα να είναι μέρος του αμυντικού σχεδιασμού του ΝΑΤΟ και να απολαμβάνει εγγυήσεις ασφαλείας. Αλλά τα μειονεκτήματα της ένταξης στη συμμαχία είναι ότι η Σουηδία πρέπει να είναι πιο ευέλικτη για να προσαρμόσει την πολιτική ασφαλείας και να χάσει κάποιο περιθώριο ελιγμών στην εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας».
"Ζούμε μια άγνωστη κατάσταση"
Η Λίζα Νάμπο, 27 χρόνων, πρόεδρος της Ένωσης Νεολαίας του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος υποστηρίζει ότι παρά την προηγούμενη συνεργασία με το ΝΑΤΟ, η επίσημη απώλεια της ουδετερότητας είναι ένα ζήτημα με το οποίο παλεύουν πολλοί νέοι Σουηδοί. "Η γενιά μου, είμαστε γυρω στα είκοσί μας τώρα" λέει στη DW. "Δεν θυμόμαστε έναν πόλεμο στην Ευρώπη. Επομένως, αυτή η κατάσταση, στην οποία βρισκόμαστε τώρα, είναι πολύ άγνωστη σε εμάς, δεν έχουμε την ίδια ιστορία με τον πόλεμο, όπως πολλοί από τους γείτονές μας, χώρες που συμμετείχαν στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ή στον πολέμο στη Γιουγκοσλαβία. Ως νέοι Σοσιαλδημοκράτες παλεύουμε λίγο με την εικόνα του εαυτού μας αυτή τη στιγμή, γιατί πολλοί από εμάς ξεκινήσαμε την πολιτική μας καριέρα με την ιδέα ότι ήμασταν μια ειρηνική οργάνωση που αγωνίζεται για να σταματήσει τη στρατιωτικοποίηση.
Είναι δύσκολο να το συνδυάσουμε με ένταξη στο ΝΑΤΟ, αλλά φυσικά, σεβόμαστε την απόφαση του κόμματός μας που ήταν δημοκρατική και ομόφωνη. Τώρα ο στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι μπορούμε ακόμα να είμαστε μια σημαντική φωνή για την ειρήνη στον κόσμο». Αλλά δεν είναι ότι όλοι οι νέοι Σουηδοί ενάντια στην ένταξη στο ΝΑΤΟ. Υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν ότι υπό το πρίσμα των όσων συμβαίνουν στην Ουκρανία, είναι η σωστή απόφαση και γίνεται την κατάλληλη στιγμή. «Είμαι χαρούμενος για την ανακοίνωση της κυβέρνησης», ανέφερε στην DW ο Μάρτιν Άμπεργκ, ένας νεαρός Σουηδός που ζει στη Στοκχόλμη. "Με την ένταξη της Φινλανδίας θα ήταν περίεργο να ήμασταν η μόνη σκανδιναβική χώρα που δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Τότε η Ρωσία μπορεί να θεωρήσει την εισβολή στο μεγαλύτερο νησί της Σουηδίας, Γκότλαντ, ως ωραία επιλογή. Αλλά μόνο η Ουκρανία δεν είναι στο ΝΑΤΟ".
Ο Λιν Σόντερλαντς, 29 ετών, ανώτερος σύμβουλος πολιτικής από τη Σουηδία με έδρα τις Βρυξέλλες, επανέλαβε την ίδια άποψη, προσθέτοντας ότι Σουηδία και Φινλανδία όντας μέλη στο ΝΑΤΟ οχυρώνουν τώρα και την περιοχή της Βαλτικής ενάντια στις ρωσικές απειλές. "Η ένταξη στην τρέχουσα κατάσταση ασφαλείας είναι η σωστή απόφαση. Θα μπορούσαμε να έχουμε ήδη ενταχθεί το 2014, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία" υποστήριξε. Την ίδια ώρα η Σάρα Άντερσον Άγνακ, νεαρή καλλιτέχνης που ζει σε ένα μικρό χωριό στο βόρειο τμήμα της χώρας και ανήκει στον αυτόχθονα αρχαίο λαό των Σαάμι, ανησυχεί επίσης για το πώς αυτή η απόφαση θα μπορούσε να επηρεάσει τα δικαιώματά του.
«Αισθάνομαι ότι είναι προβληματικό για τη Σουηδία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, ειδικά για μένα ως ιθαγενή στον βορρά. Αισθάνομαι ότι υπάρχει ήδη διαμάχη για τη γη στη χώρα και πιστεύω ότι το ΝΑΤΟ μπορεί να δει το βόρειο τμήμα της Σουηδίας, το οποίο είναι έδαφος των ιθαγενών, ως μια τεράστια στρατιωτική περιοχή για να πραγματοποιήσει τις ασκήσεις του. Οπότε το βλέπω απλώς ως μια άλλη μορφή αποικισμού», είπε στη DW. «Ακόμη και σήμερα επηρεαζόμαστε από τη δραστηριότητα της αεροπορίας στα χωράφια μας που επηρεάζουν επίσης τον πληθυσμό των ταράνδων. Τέτοιες δραστηριότητες είναι πλέον βέβαιο ότι θα αυξηθούν και φοβάμαι πως αυτή η απόφαση θα επηρεάσει τα δικαιώματά μας και το περιβάλλον», πρόσθεσε. Ωστόσο, η πρωθυπουργός της χώρας τόνισε ότι ενώ η ένταξη στη στρατιωτική συμμαχία θα εξασφάλιζε τη Σουηδία στο σημερινό περιβάλλον ασφάλειας της Ευρώπης, η Σουηδία δεν πρόκειται να δεχθεί πυρηνικά όπλα και τις μόνιμες βάσεις του ΝΑΤΟ στο έδαφός της.
"Η συλλογική ασφάλεια δεν σταματά τις συγκρούσεις"
Ενώ η απόφαση ένταξης στο ΝΑΤΟ και η απώλεια της ουδετερότητας έχουν πλέον οριστικοποιηθεί, η υπάλληλος Ίντα Γιάνσον, 30 ετών, από τη Σουηδία που εργάζεται επί του παρόντος στις Βρυξέλλες, είπε στη DW ότι πολλοί από τους συνομηλίκους της στη Σουηδία επιθυμούν να έχουν περισσότερο διάλογο σε εθνικό επίπεδο. Να κατανοήσουν τι κάνει το ΝΑΤΟ και τι σημαίνει αυτό για τη νέα στρατιωτική ταυτότητα της Σουηδίας. «Προσωπικά, για πρακτικούς λόγους, αντιλαμβάνομαι τον λόγο που πρέπει να γίνουμε μέλος του ΝΑΤΟ στις παρούσες συνθήκες.
Αλλά η ιστορία μάς έχει διδάξει ότι η συλλογική ασφάλεια δεν σταματά τις συγκρούσεις. Γι αυτό πολλοί νέοι φοβούνται ότι η απώλεια της ουδετερότητας σε αυτό το πλαίσιο δεν θα οδηγήσει σε θετική ειρήνη. Πρέπει λοιπόν να κάνουμε τακτικές συζητήσεις και σε εθνικό επίπεδο σχετικά με τις δραστηριότητές μας ως μέλη του ΝΑΤΟ, καθώς αρχίζουμε να αποδεχόμαστε τη νέα στρατιωτική μας ταυτότητα», πρόσθεσε.
Η Αλίνα ΄Ενγκστρεμ, από τη Σουηδική Υπηρεσία Αμυντικής Έρευνας, πρόσθεσε ότι η Σουηδία ως νέο μέλος του ΝΑΤΟ θα πρέπει παράλληλα να μην εγκαταλείψει τον αφοπλισμό. "Ως οργάνωση ειρήνης έχουμε ήδη κοινοποιήσει τη λίστα με τα αιτήματά μας σχετικά με το τι πιστεύουμε ότι πρέπει να κάνει η Σουηδία αυτή τη στιγμή, για να μπορέσει να εξασφαλίσει κάποιες θέσεις υπέρ του αφοπλισμού στον κόσμο. Ένα από αυτά είναι να υπάρξει νόμος κατά της εγκατάστασης πυρηνικών όπλων σε σουηδικό έδαφος και επίσης ένταξη στη Συνθήκη του ΟΗΕ για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων το συντομότερο δυνατό.
Αυτά είναι δύο από τα πιο σημαντικά βήματα που πρέπει να ληφθούν αυτή τη στιγμή», είπε στη DW. «Είναι επίσης σημαντικό να διατηρήσουμε τη στάση μας σε σχέση με την Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, και τα αιτήματά της προς τη Σουηδία να αρχίσει και πάλι τις εξαγωγές όπλων σε αυτήν. Το να υποκύψουν σε τέτοιες πιέσεις για να εγκριθεί η ένταξή μας στο ΝΑΤΟ δεν θα είναι επωφελές για την ειρήνη».
Πηγή DW