Τριγμούς στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και κλυδωνισμούς στις αγορές προκαλεί η μεγάλη αποκάλυψη απόρρητων αμερικανικών εγγράφων, που δείχνουν ότι τράπεζες παγκόσμιας εμβέλειας, όπως η κορυφαία αμερικανική, JP Morgan και η μεγαλύτερη γερμανική, Deutsche Bank λειτουργούν συστηματικά και εν γνώσει των διοικήσεων σαν «πλυντήρια» χρήματος που προέρχεται από εγκληματικές δραστηριότητες.
Οι αποκαλύψεις από το διεθνές δίκτυο δημοσιογράφων κατά της διαφθοράς ICIJ, το οποίο έγινε παγκόσμια γνωστό από τη μεγάλη του έρευνα για τα Panama Papers, είναι ένας από τους σοβαρούς παράγοντες πίσω από την ισχυρή πίεση που δέχονται σήμερα οι τραπεζικές μετοχές. Ο ευρωπαϊκός κλαδικός τραπεζικός δείκτης Stoxx έχανε μετά τις 17.00 περισσότερο από 4%, ενώ η μετοχή της Deutsche Bank, που έχει, σύμφωνα με τα έγγραφα, τη μεγαλύτερη εμπλοκή στο σκάνδαλο, υποχωρούσε περίπου κατά 8%.
Το νέο σκάνδαλο φέρνει και πάλι τις διεθνείς τράπεζες μπροστά σε διεθνή κατακραυγή για την ανοχή που δείχνουν στη διακίνηση ύποπτων κεφαλαίων, ύστερα από αλλεπάλληλες αντίστοιχες αποκαλύψεις που προηγήθηκαν για μεμονωμένες τράπεζες. Αυτό δημιουργεί έντονη πίεση στις εποπτικές αρχές να «ξεσκονίσουν» εκ νέου τα συστήματα ελέγχου του ξεπλύματος των τραπεζών και να επιβάλουν κυρώσεις.
Το βασικό νέο στοιχείο που προκύπτει από τα τραπεζικά... Panama Papers είναι στις μεγάλες τράπεζες, όπως δείχνουν έγγραφα της αμερικανικής αρχής για το ξέπλυμα, υπήρχαν συνεχείς προειδοποιήσεις από τους υπεύθυνους για τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία (compliance officers) για συναλλαγές που ήταν επικίνδυνο να υποκρύπτουν ξέπλυμα, αλλά αυτές οι συναλλαγές τελικά προχωρούσαν, κάτι που σημαίνει ότι κατά πάγια πρακτική οι διοικήσεις έδιναν υψηλότερο βαθμό προτεραιότητας στα κέρδη από αυτές τις συναλλαγές παρά στην εφαρμογή του νόμου. Ειδικότερα, σύμφωνα με το ICIJ:
- Τα απόρρητα κυβερνητικά έγγραφα των ΗΠΑ αποκαλύπτουν ότι η JPMorgan Chase, η Deutsche Bank, η HSBC και άλλες μεγάλες τράπεζες αψήφησαν τους κανόνες για την καταστολή του ξεπλύματος χρήματος και επέτρεψαν να διακινηθούν τεράστια ποσά ύποπτου χρήματος, που συνολικά φθάνουν τα 2 τρισ. δολ.
- Πέντε διεθνείς τράπεζες -JPMorgan, HSBC, Standard Chartered Bank, Deutsche Bank και Bank of New York Mellon- συνέχισαν να επωφελούνται από τις συναλλαγές με οικονομικά ισχυρούς υπόπτους για ξέπλυμα, ακόμη και αφού επιβλήθηκαν σε αυτά τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κυρώσεις από τις αμερικανικές αρχές για προηγούμενες αποτυχίες στον έλεγχο του ξεπλύματος. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι τράπεζες συνέχιζαν να μεταφέρουν παράνομα κεφάλαια, ακόμη και αφού Αμερικανοί αξιωματούχοι προειδοποίησαν ότι θα αντιμετωπίσουν ποινικές διώξεις, αν δεν σταματούσαν να συναλλάσσονται με μαφιόζους, απατεώνες ή διεφθαρμένα καθεστώτα.
- Η JPMorgan, η μεγαλύτερη τράπεζα με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες, διακίνησε χρήματα φυσικών και νομικών προσώπων που συνδέονται με τη μαζική λεηλασία κρατικού χρήματος στη Μαλαισία, τη Βενεζουέλα και την Ουκρανία, όπως αποκαλύπτεται από τα έγγραφα που διέρρευσαν. Η JPMorgan διακίνησε, επίσης, περισσότερα από 50 εκατ. δολάρια για λογαριασμό του Πολ Μάναφορτ, πρώην διευθυντή της προεκλογικής εκστρατείας του Ντόναλντ Τραμπ. Η τράπεζα μετέφερε τουλάχιστον 6,9 εκατ. δολάρια σε συναλλαγές του Μάναφορτ τους 14 μήνες μετά την παραίτησή του από την εκστρατεία του Τραμπ, εν μέσω θύελλας καταγγελιών για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος μέσω της συνεργασίας του Μάναφορτ με φιλορωσικό πολιτικό κόμμα στην Ουκρανία.
- Η HSBC, η Standard Chartered Bank, η Deutsche Bank και η Bank of New York Mellon συνέχισαν επίσης να διεκπεραιώνουν ύποπτες πληρωμές παρά τις παρόμοιες υποσχέσεις προς τις κυβερνητικές αρχές, σύμφωνα με τα μυστικά έγγραφα.
- Τα έγγραφα που διέρρευσαν από την FinCEN, την υπηρεσία του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών για την αντιμετώπιση του ξεπλύματος, περιλαμβάνουν περισσότερες από 2.100 ύποπτες αναφορές δραστηριότητας που κατατέθηκαν από τράπεζες και άλλες χρηματοπιστωτικές εταιρείες. Συνολικά, αφορούν συναλλαγές άνω των 2 τρισ. δολ. μεταξύ του 1999 και του 2017, οι οποίες επισημάνθηκαν από στελέχη των τραπεζών που είναι υπεύθυνα για τη συμμόρφωση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με τη νομοθεσία ως πιθανή νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή άλλη εγκληματική δραστηριότητα.
- Σε αυτά τα ποσά περιλαμβάνονται 514 δισ. δολ. που διακινήθηκαν μέσω της JPMorgan και 1,3 τρισ. δολ. από την Deutsche Bank. Τα 2 τρισ. δολ. των ύποπτων συναλλαγών που προκύπτουν από τα έγγραφα είναι ένα μεγάλο ποσό, αλλά αποτελεί μόνο ένα μικρό μέρος του βρώμικου χρήματος που διακινείται διεθνώς. Αναφέρεται χαρακτηριστικά από το ICIJ ότι τα αρχεία που διέρρευσαν αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 0,02% των περισσότερων από 12 εκατομμυρίων αναφορών.
