Στην κρισιμότερη φάση των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ευρώπης και ΔΝΤ για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, ξέσπασε... εξέγερση βουλευτών στην Ουάσιγκτον κατά της συμμετοχής του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα, που υποχρεώνει εκ των πραγμάτων την Κριστίν Λαγκάρντ να τηρήσει πολύ σκληρή στάση έναντι της Γερμανίας, για να μην κατηγορηθεί ότι καταπάτησε τις αρχές του οργανισμού, προκειμένου να διευκολύνει τους Ευρωπαίους.
Σε ειδική ακρόαση που οργανώθηκε σε υποεπιτροπή της Επιτροπής Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών της Βουλής, λίγα 24ωρα πριν τη διαπραγμάτευση στο Eurogroup για την Ελλάδα, συζητήθηκαν τα «μαθήματα από τα προγράμματα του ΔΝΤ στην Ελλάδα» και κατέθεσαν τέσσερις ειδικοί επιστήμονες υψηλού κύρους.
Το Ταμείο δέχθηκε σφοδρότατες επικρίσεις από βουλευτές και των δύο κομμάτων για τις αστοχίες των προγραμμάτων, όλοι οι βουλευτές που πήραν το λόγο εκδήλωσαν εχθρικές διαθέσεις έναντι του ενδεχομένου να εισέλθει το ΔΝΤ σε ένα νέο πρόγραμμα, που θα παραβιάζει τις βασικές αρχές του καταστατικού του.
Μάλιστα, δεν τέθηκε μόνο το γνωστό θέμα του χρέους, δηλαδή κατά πόσο μπορεί να θεωρηθεί βιώσιμο το ελληνικό χρέος, ώστε να είναι συμβατή μια χρηματοδότηση του ΔΝΤ με τους κανόνες τους. Τέθηκε επίσης θέμα παραβίασης του καταστατικού του Ταμείου ακόμη και αν είναι βιώσιμο το χρέος, επειδή οι χρηματοδοτήσεις του πρέπει να παρέχονται για μικρές χρονικές περιόδους και για την αντιμετώπιση ελλειμμάτων στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, κάτι που δεν ισχύει στην περίπτωση της Ελλάδας.
Αίσθηση προκάλεσε η εισαγωγική τοποθέτηση του προεδρεύοντος, Άντι Μπαρ, ο οποίος τόνισε ότι προκαλεί σοκ η συζήτηση για συμμετοχή σε νέο πρόγραμμα, από τη στιγμή, μάλιστα, που υπάρχει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, ο οποίος διαθέτει περισσότερα κεφάλαια για τις 17 χώρες της ευρωζώνης από όσα έχει στη διάθεσή του το Ταμείο για όλες τις χώρες του κόσμου.
Ο βουλευτής προειδοποίησε το Ταμείο να μη συμμετάσχει σε νέο πρόγραμμα στην Ελλάδα με συμβολικό ποσό, γιατί κινδυνεύει να γίνει το ίδιο ένας... συμβολικός οργανισμός, δηλαδή να χάσει το κύρος και να ξεφύγει από την αποστολή του.
Η Λαγκάρντ υπό περιορισμό
Το κλίμα εξέγερσης στο Κογκρέσο υποχρεώνει την Κριστίν Λαγκάρντ να κινηθεί πολύ προσεκτικά στη διαπραγμάτευση με την Γερμανία, αποφεύγοντας υποχωρήσεις που θα μπορούσαν να εκληφθούν σαν «πολιτικές χάρες» στους Ευρωπαίους. Για να το κάνει αυτό, θα πρέπει να διασφαλίσει ότι θα υπάρξει μια σοβαρή συμφωνία για το χρέος, που δεν θα εγείρει αμφισβητήσεις τουλάχιστον για την τήρηση του σχετικού κανόνα του καταστατικού.
Αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ αμφίβολο αν μπορεί η διοίκηση του ΔΝΤ να δεχθεί να παρουσιάσει στο συμβούλιο ένα σχέδιο για το χρέος που θα βασίζεται μόνο σε παρατάσεις πληρωμών τόκων και επιμήκυνση διάρκειας δανείων, χωρίς να χρησιμοποιούνται ισχυρά εργαλεία για τη συγκράτηση των πληρωμών τόκων. Ούτε θα είναι εύκολο να δεχθεί τα σχέδια της Κομισιόν για υπερβολικά πλεονάσματα στην Ελλάδα (2 - 2,6%) μέχρι και το 2060.
Η πίεση στην Κρ. Λαγκάρντ να τηρήσει σκληρή στάση είναι δίκοπο μαχαίρι για την Ελλάδα: από τη μια θα μπορούσε να υποχρεώσει την Γερμανία σε νέες υποχωρήσεις, ώστε να κλείσει η συμφωνία, από την άλλη, όμως, θα μπορούσε και να προκαλέσει νέες εμπλοκές και καθυστερήσεις, ή ακόμη και να φέρει το Ταμείο στην έξοδο από την Ελλάδα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
«Κακός δαίμονας»
Πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι το Κογκρέσο δεν είναι ένας περιθωριακός «παίκτης» στα θέματα που αφορούν το ΔΝΤ, τον οποίο θα μπορούσε να αγνοήσει η διοίκηση του Ταμείου, αλλά αποτελεί τον τελικό κριτή της σχέσης του με την αμερικανική διοίκηση, αφού η χρηματοδότηση του οργανισμού απαιτεί την έγκριση των νομοθετών.
Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια το Κογκρέσο έχει εξελιχθεί σε... κακό δαίμονα της διοίκησης του Ταμείου. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις για την αύξηση των ψήφων μεγάλων αναδυόμενων οικονομιών και της χρηματοδότησης του ΔΝΤ εγκρίθηκαν το 2010 από τον πρόεδρο Ομπάμα, αλλά πήραν τη θετική ψήφο του Κογκρέσου για να τεθούν σε ισχύ μόλις τον Δεκέμβριο του 2015.
Μάλιστα, το Κογκρέσο απαίτησε και έγινε δεκτό ότι ο εκπρόσωπος των ΗΠΑ στο Ταμείο θα είναι υποχρεωμένος να δίνει εξηγήσεις στο Κογκρέσο για κάθε ψήφο του υπέρ ή κατά ενός χρηματοδοτικού προγράμματος, που θα υπερβαίνει τα όρια συμμετοχής μιας χώρας στο κεφάλαιο του Ταμείου, όπως συμβαίνει με τα ελληνικά προγράμματα.
Επίσης, το Κογκρέσο απαίτησε και έγινε δεκτό να «κλείσει το παράθυρο» στο καταστατικό του Ταμείου, που άνοιξε ειδικά για την περίπτωση της Ελλάδας, ώστε να μπορέσει να χρηματοδοτηθεί η χώρα χωρίς να είναι βιώσιμο το χρέος, επειδή τέθηκε σε κίνδυνο η διεθνής χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Το Κογκρέσο έχει αυξημένη επιρροή ειδικά αυτή την περίοδο για ένα πρόσθετο λόγο: η διοίκηση Τραμπ είναι πολιτικά εξασθενημένη από σκάνδαλα, που τελικά θα καταλήξουν στα νομοθετικά σώματα της Ουάσιγκτον για να κριθεί ακόμη και το αν θα παραπεμφθεί ο πρόεδρος σε δίκη. Ο Τραμπ δεν είναι δημοφιλής στη ρεπουμπλικανική πτέρυγα, παρότι ήταν υποψήφιος του κόμματος στις εκλογές, και εκτιμάται ότι δεν θα θελήσει να επιβάλλει στο Κογκρέσο αποφάσεις για την Ελλάδα, που θα ξεσηκώσουν μεγάλες αντιδράσεις.
