Σημαντική υστέρηση στον ψηφιακό μετασχηματισμό των αλυσίδων εφοδιασμού παρουσιάζει η χώρα μας. Μόνο 5 στις 10 επιχειρήσεις έχουν επενδύσει στον ψηφιακό μετασχηματισμό της "εσωτερικής» εφοδιαστικής αλυσίδας, παρότι το 80% των δραστηριοτήτων εφοδιαστικής διενεργείται εντός των εμπορικών και μεταποιητικών επιχειρήσεων (έναντι 25% στην ΕΕ).
Αυτά σημειώνονται σε ειδική ανάλυση του ΣΕΒ, με θέμα: «Το ψηφιακό μέλλον της εφοδιαστικής αλυσίδας», που κυκλοφόρησε σήμερα ενώ υπενθυμίζεται ότι θα πραγματοποιηθεί εργαστήριο για τις ψηφιακές εφοδιαστικές αλυσίδες, την Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου 2021 στις 16:30.
Το ψηφιακό μέλλον της εφοδιαστικής αλυσίδας
Τα βασικά ευρήματα στην ανάλυση είναι τα εξής:
- Η εφοδιαστική αλυσίδα στην πανδημία, διατήρησε υψηλή αποτελεσματικότητα σε κρίσιμους κλάδους (όπως φάρμακα, τρόφιμα, κοκ) αλλά βρέθηκε αντιμέτωπη με ελλείψεις σε υποδομές, τεχνολογίες και μέσα μεταφοράς που μείωσαν την απόδοση σε άλλα προϊόντα (ηλεκτρονικά, καταναλωτικά προϊόντα, κοκ.)
- Στην 4η βιομηχανική επανάσταση, η ψηφιοποίηση του δικτύου εφοδιασμού ξεκινά πρωτίστως από τις βιομηχανικές και εμπορικές επιχειρήσεις και δευτερευόντως από τις εταιρίες 3PL (third party logistics). Βελτιώνει την παραγωγικότητα, μειώνει το κόστος με ταχεία ανταπόκριση στις απαιτήσεις παραγωγής και παράδοσης.
- Στην Ελλάδα παρατηρείται υστέρηση στον ψηφιακό μετασχηματισμό με μόνο τις μισές επιχειρήσεις να επενδύουν στην «εσωτερική» εφοδιαστική αλυσίδα τους. Το νούμερο αυτό συμβαδίζει με ευρήματα του Παρατηρητηρίου Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ όπου 9 στις 10 επιχειρήσεις αναγνωρίζουν την προτεραιότητα του ψηφιακού μετασχηματισμού, αλλά μόνο το 48% διαθέτει σαφές σχέδιο υλοποίησης.
- Στα οφέλη της ψηφιακής εφοδιαστικής αλυσίδας περιλαμβάνονται η μείωση του χρόνου ανταπόκρισης, η καλύτερη διαχείριση αποθεμάτων, οι πολυκαναλικές παραδόσεις, η βέλτιστη αξιοποίηση στόλων οχημάτων, κ.α.
- Η ψηφιοποίηση της εφοδιαστικής ωφελεί και το Δημόσιο όπως φαίνεται από την ευρωπαϊκή εμπειρία. Με ψηφιοποιημένα παραστατικά διακίνησης περιορίζεται η φοροδιαφυγής και το λαθρεμπόριο. Ενδεικτικά, η ψηφιοποίηση των εμπορευματικών μετακινήσεων στην Ουγγαρία, μείωσε τις απώλειες ΦΠΑ από το 18% σε 13% και αύξησε τα συνολικά φορολογικά έσοδα κατά Euro1,7 δισ. τον πρώτο χρόνο εφαρμογής.
Στην Ελλάδα
Βασικός ανασταλτικός παράγοντας γι' αυτή την υστέρηση που παρουσιάζει η Ελλάδα, όπως σημειώνει ο ΣΕΒ, είναι ότι πολλές βιομηχανικές και εμπορικές επιχειρήσεις συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν την εφοδιαστική αλυσίδα ως μια υποστηρικτική εργασία χαμηλής προστιθέμενης αξίας. Έτσι, σπάνια προσελκύει επενδύσεις σε τεχνολογίες αιχμής και το χαμηλό κόστος παραμένει κυρίαρχος παράγοντας.
Στο εμπόριο και στη βιομηχανία, η αξιοποίηση τεχνολογιών ανάλυσης μεγάλου όγκου δεδομένων παραμένει περιστασιακή. Το 53% των επιχειρήσεων βασίζεται ακόμη σε υπολογιστικά φύλλα Excel για τη διαχείριση αποθηκευτικών χώρων και μόλις το 36% χρησιμοποιεί εξειδικευμένες εφαρμογές Warehouse Management Systems (WMS). Το 41% δεν διαθέτει σύστημα διαχείριση στόλου οχημάτων, μόλις το 20% έχει προμηθευτεί εξειδικευμένη εφαρμογή, ενώ το υπόλοιπο χρησιμοποιεί απλές εφαρμογές γραφείου.
Σε αντίθεση, 8 στις 10 εταιρείες 3PL και 4PL επενδύουν σε συστήματα διαχείρισης αποθηκών και στόλου οχημάτων, αλλά οι τεχνολογίες 4ης βιομηχανικής επανάστασης παραμένουν περιορισμένες. Ειδικότερα, η διαχείριση αποθηκευτικών χώρων γίνεται κυρίως με συστήματα WMS (61% των επιχειρήσεων), η χρήση συστημάτων διαχείρισης στόλου είναι διαδεδομένη (52%), ενώ οι ψηφιακοί αισθητήρες τύπου RFID για την παρακολούθηση των οχημάτων αυξάνεται σταδιακά (26%). Τέλος, το 68% του κλάδου εστιάζει σε λύσεις Digital Procurement.
Όπως υπογραμμίζεται, έρευνα του Παρατηρητηρίου Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ επιβεβαιώνει τα ευρήματα. Αν και 9 στις 10 επιχειρήσεις αναγνωρίζουν την ανάγκη ψηφιακού μετασχηματισμού, μόνο το 48% διαθέτει σχέδιο υλοποίησης.
Ο οδικός χάρτης μετασχηματισμού των δικτύων εφοδιασμού
Το Παρατηρητήριο Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ, με τη συνεργασία της Deloitte, προτείνει έναν οδικό χάρτη για τη ψηφιακή μετάβαση της αλυσίδας εφοδιασμού, μέσα από 8 κρίσιμες ερωτήσεις:
1. Όραμα: Ποιο είναι το όραμα για τη ψηφιακή μετάβαση του εφοδιαστικού δικτύου;
2. Προβλήματα και ευκαιρίες: Ποια είναι τα προβλήματα της αλυσίδας εφοδιασμού που θέλει να λύσει η επιχείρηση μέσω της ψηφιοποίησης; Τι ευκαιρίες βελτίωσης προκύπτουν;
3. Τεχνολογίες: Ποιες ευκαιρίες προκύπτουν από τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες; Ποιες οι πιθανές επιπτώσεις στην επιχείρηση και στην εφοδιαστική της αλυσίδα;
4. Συνθήκες: Ποια είναι η ωριμότητα και ετοιμότητα των υφιστάμενων συστημάτων, εγκαταστάσεων και λειτουργιών της επιχείρησης για μετάβαση σε σύγχρονες τεχνολογίες; Ποια η απόσταση από την επιθυμητή ψηφιοποίηση και ποιοι παράγοντες προκαλούν την απόκλιση αυτή;
5. Λύσεις: Ποιες είναι οι κατάλληλες τεχνολογικές λύσεις που μπορούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που έχουν εντοπιστεί; Πως θα αλλάξουν οι διαδικασίες μετά την ψηφιοποίηση?
6. Κόστος / όφελος: Ποιες ωφέλειες μπορούν να επιτευχθούν; Ποιο το κόστος των επενδύσεων;
7. Μέτρηση απόδοσης: Πότε και πως αξιολογούνται τα αποτελέσματα και η απόδοση της επένδυσης;
Οι επιπτώσεις της πανδημίας
Οι επιπτώσεις από την πανδημία έγιναν ιδιαίτερα αισθητές στον κλάδο της εφοδιαστικής αλυσίδας. Επιλέγοντας ορισμένα από τα ευρήματα πρόσφατων ερευνών ο ΣΕΒ παρατηρεί τα εξής:
- Το 81% των επιχειρήσεων δήλωσαν ότι η λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας επηρεάστηκε από την πανδημία σε σημαντικό βαθμό
- Tα δύο τρίτα των συμμετεχόντων (68%) εκτίμησαν ότι η κάμψη θα ξεπεράσει το 20%. Από αυτούς, το 15% προέβλεψαν απώλειες μεγαλύτερες του 40%
- Το 66% θεωρεί ότι η πανδημία θα επιβαρύνει μακροπρόθεσμα το συνολικό κόστος λειτουργίας. Επίσης το lockdown άλλαξε άρδην τη στρατηγική προμηθειών, με τις επιχειρήσεις να αναπροσαρμόζουν δραστικά το πλάνο παραγγελιών.
Η πανδημία επίσης ανέδειξε επίσης με σαφήνεια την ανάγκη υψηλότερης τεχνολογικής και ψηφιακής ωριμότητας του κλάδου. Η αξιοποίηση σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων αναδείχθηκε ως μονόδρομος για την αποδοτική συνεργασία όλων των κρίκων που συνθέτουν την αλυσίδα αξίας. Προσδίδει ευελιξία στις ανάγκες των πελατών, ανθεκτικότητα και αποτελεσματική διαχείριση κινδύνων.
Πολλά όμως από τα προβλήματα προσαρμογής των εμπορικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων στις έκτακτες συνθήκες παραγωγής / ζήτησης συνδέονται με τη χαμηλή ωριμότητα των διαδικασιών εφοδιασμού τους. Αναδείχθηκαν οι αδυναμίες των επιχειρήσεων αυτών να ανταποκριθούν αποτελεσματικά σε συνθήκες αυξημένης ζήτησης και απομακρυσμένης λειτουργίας, λόγω:
- Απουσίας σύγχρονων ψηφιακών υποδομών προγραμματισμού παραγωγής και διεκπεραίωση των εργασιών εφοδιασμού κατά βάση με έγγραφα (χαρτί).
- Κυριαρχίας ενός παραδοσιακού μοντέλου λειτουργίας που βασίζεται σε οργάνωση της εφοδιαστικής στο εσωτερικό της επιχείρησης με ελάχιστη αλληλεπίδραση με εξωτερικούς συνεργάτες, προμηθευτές, πελάτες, διανομείς, κλπ.
