Ενώ στην Αθήνα δεν έχουν κοπάσει ακόμη οι πανηγυρισμοί για τα 32 δισ. ευρώ που εξασφαλίζει η Ελλάδα, με βάση τις προτάσεις της Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης των 32 δισ. ευρώ, στην αυριανή συνεδρίαση του Eurogroup το σχέδιο των Βρυξελλών αναμένεται να δεχθεί πολύπλευρο «σφυροκόπημα», το οποίο θέτει σε κίνδυνο το μερίδιο της χώρας από το μεγάλο ευρωπαϊκό πακέτο.
Οι τέσσερις χώρες της λιτότητας (Frugal Four: Αυστρία, Δανία, Ολλανδία, Σουηδία) έκαναν σαφές στη χθεσινή συνεδρίαση του Ecofin, όπου έγινε η πρώτη αντιπαράθεση για το Ταμείο Ανάκαμψης, ότι δεν έχουν εγκαταλείψει τις θεμελιώδεις διαφωνίες του με την αρχιτεκτονική του νέου χρηματοδοτικού εργαλείου, παρότι αρκετοί υπουργοί εξέφραζαν την ελπίδα τους ότι το σχέδιο θα υιοθετηθεί γρήγορα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δηλαδή σε μια σύνοδο πριν τα τέλη Ιουλίου και τη θερινή διακοπή των εργασιών των ευρωπαϊκών οργάνων.
Οι Τέσσερις της Λιτότητας επαναλαμβάνουν ότι το πακέτο «θα πρέπει να είναι περιορισμένο χρονικά και να χρηματοδοτείται με βάση την αρχή “δάνεια για δάνεια”, βάσει σαφούς προγράμματος αποπληρωμής», εκφράζοντας με αυτό τον τρόπο την αντίρρησή τους στην πρόταση της Κομισιόν να δοθεί το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων (500 από τα 750 δισ. ευρώ) ως επιχορήγηση.
Μάλιστα, ο υπουργός Οικονομικών της Αυστρίας, Γκέρνοτ Μπλούμελ, είπε ότι, ενώ η χώρα του υποστηρίζει την ιδέα ενός ευρωπαϊκού ταμείου ανάκαμψης για στοχευμένη υποστήριξη έκτακτης ανάγκης, δεν θα εγκρίνει το σχέδιο της Κομισιόν έως ότου το μέγεθος του Ταμείου μικρύνει και τα στοιχεία αποπληρωμής γίνουν σαφή. «Το συνολικό πακέτο δεν είναι αποδεκτό στην τρέχουσα μορφή του, τόσο όσον αφορά το μέγεθος όσο και το περιεχόμενό του», ξεκαθάρισε ο Μπλούμελ και πρόσθεσε: «Η πρόταση δεν λέει πώς θα αποπληρωθούν τα χρήματα βασίζεται πάρα πολύ σε μη επιστρεπτέες επιχορηγήσεις παρά σε δάνεια και δεν τα συνδέει επαρκώς με όρους». Ουσιαστικά, δηλαδή, το μπλοκ των τεσσάρων χωρών εξακολουθεί να υποστηρίζει την αρχική του πρόταση για δάνεια με μνημόνια.
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Όλαφ Σόλτς, προσπάθησε να υποβαθμίσει τις ενστάσεις που διατυπώνονται, δηλώνοντας μετά το Ecofin: «αν και εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές μεταξύ διαφόρων κρατών που δεν είναι μικρές, έχω την εντύπωση ότι όλοι θα καταλήξουν σε συμφωνία σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι αρχικές θέσεις είναι διαφορετικές, αλλά όπως είπα, ένα εποικοδομητικό το πνεύμα μπορεί να ανιχνευθεί από όλες τις πλευρές».
Εκτός από την αμφισβήτηση της αρχιτεκτονικής του σχεδίου, που μπορεί να καταλήξει σε μείωση των επιχορηγήσεων, προκαλώντας απώλειες κυρίως για τις τρεις που ευνοούνται περισσότερο από τις προτάσεις της Κομισιόν, δηλαδή την Ιταλία, την Ισπανία και την Ελλάδα, ένα ευρύτερο μπλοκ χωρών αμφισβητεί τη μεθοδολογία της Κομισιόν για τον υπολογισμό του μεριδίου των χωρών στο πακέτο των 750 δισ. ευρώ.
Οι Τέσσερις της Λιτότητας, όπως επίσης το Βέλγιο, η Ιρλανδία, η Λιθουανία και η Ουγγαρία, υποστηρίζουν ότι είναι λάθος να γίνονται υπολογισμοί με βάση το ΑΕΠ, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και τη μέση ανεργία της περιόδου 2015 – 2019, γιατί με αυτό τον τρόπο καταλήγουν να μην ενισχύονται οι χώρες που πραγματικά είχαν τις μεγαλύτερες επιδράσεις στην οικονομία τους από την πανδημία. Αναφέρεται, για παράδειγμα, ότι μεγάλο μερίδιο από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης θα πάρει η Πολωνία, παρότι δεν προβλέπεται να έχει μεγάλη ύφεση φέτος. Ή ότι πριμοδοτούνται με αυτή τη μεθοδολογία υπολογισμού χώρες όπως η Ελλάδα, που είχαν υψηλή ανεργία τα προηγούμενα χρόνια, χωρίς να έχει αυτό σχέση με την πανδημία και τις επιπτώσεις της.
Μετά τις διαπραγματεύσεις στο Eurogroup, που δεν αναμένεται να καταλήξουν σε συμφωνία αύριο, οι ηγέτες της Ε.Ε. θα έχουν μια πρώτη ευκαιρία να διαπραγματευθούν σε σύνοδο που θα γίνει μέσω τηλεδιάσκεψης μέσα στον Ιούνιο, ενώ το «μπαλάκι» θα επιστρέψει στους υπουργούς Οικονομικών, πριν πάρουν πάλι το λόγο οι ηγέτες, σε μια σύνοδο κορυφής που θα γίνει ως το τέλος Ιουλίου δια ζώσης και στην οποία ελπίζεται να υπάρξει μια συμφωνία, ώστε το φθινόπωρο να ολοκληρωθούν συνολικά οι διαπραγματεύσεις για τον πολυετή προϋπολογισμό και να αρχίσουν οι εκταμιεύσεις επιχορηγήσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης τον επόμενο χρόνο.
Ο μεγάλος φόβος της ελληνικής κυβέρνησης είναι ότι σε αυτές τις συζητήσεις, παρότι γενική προδιάθεση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων είναι να καταλήξουν σε μια συμφωνία, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο, μέσα από συμβιβασμούς και «καραμπόλες», να υπάρξει ένα σημαντικό «ψαλίδισμα» των πόρων που προορίζονταν για την Ελλάδα με βάση τις αρχικές προτάσεις της Κομισιόν. Υψηλό βαθμό πολιτικής δυσκολίας για την κυβέρνηση, εξάλλου, θα δημιουργούσε ενδεχόμενη αλλαγή της σύνθεσης των χρηματοδοτήσεων (περισσότερα δάνεια, λιγότερες επιχορηγήσεις) ή μια συμφωνία για πολύ αυστηρούς όρους εκταμίευσης (επιβολή μνημονίων από την… πίσω πόρτα).