Στις κατασκευές και στις κατοικίες διοχετεύεται το μεγαλύτερο κομμάτι του επενδυτικού χρήματος στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Οι επενδύσεις βρίσκονται σε διαρκή άνοδο την τελευταία τετραετία (7 δισ. το β΄τρίμηνο του 2023 σε σχέση με 5 δισ. το αντίστοιχο διάστημα του 2019), όμως αυτό δεν οφείλεται σε μια ευρεία βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος και των παραγωγικών δυνάμεων της οικονομίας.
Τα δύο τρία της συνολικής αύξησης των επενδύσεων (το 1,4 δισ από τα 2,1 δις), οφείλεται στις κατοικίες και τις άλλες κατασκευές, με τις πρώτες να έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί στη διάρκεια της τετραετίας. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα που καταλήγει η νέα έκθεση του Focus ENA | Oικονομία του Κύκλου Οικονομικής & Κοινωνικής Ανάλυσης του Ινστιτούτου ΕΝΑ.
Η κατάσταση, ως προς τη σύνθεση των επενδύσεων, επιδεινώθηκε κατά το τελευταίο έτος, αφού το σύνολο της αύξησης των επενδύσεων προέρχεται από αυτές τις δύο κατηγορίες (κατοικίες και άλλες κατασκευές) με τις κατοικίες στην πρώτη θέση.
Ανάλυση επενδύσεων τετραετίας
Με βάση τα παραπάνω, απεικονίζεται η εξέλιξη των επενδύσεων με το παρακάτω διάγραμμα. Τα στοιχεία είναι σε σταθερές τιμές, τριμηνιαία με εποχική διόρθωση και προέρχονται από την ΕΛΣΤΑΤ.
Διάγραμμα 1. Σύνθεση επενδύσεων, Β τρίμηνο 2019 – Β τρίμηνο 2023 (εκατ. ευρώ)
Οι δύο γκρίζες μπάρες είναι το σύνολο των επενδύσεων στο Β τρίμηνο του 2019 (αριστερά) και στο Β τρίμηνο του 2023 (δεξιά). Όπως φαίνεται, στην τετραετία αναφοράς οι συνολικές επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 2.098 εκατ. (από 4.957 εκατ. σε 7.056 εκατ.). Οι ενδιάμεσες μπάρες δείχνουν τη μεταβολή κάθε επιμέρους κατηγορίας επενδύσεων (breakdown) που αθροίζουν τη συνολική αύξηση. Βλέπουμε ότι η μεγαλύτερη αύξηση προέρχεται από τις Άλλες κατασκευές (739 εκατ.) και ακολουθούν από κοντά οι κατοικίες (641 εκατ.). Και οι δύο κατηγορίες μαζί αθροίζουν αύξηση 1.380 εκατ. δηλαδή τα δύο τρίτα (65,8%) της συνολικής αύξησης των επενδύσεων.
Η τρίτη μεγαλύτερη αύξηση είναι στην κατηγορία Μηχανολογικός εξοπλισμός και οπλικά συστήματα (425 εκατ.) και ακολουθούν, αρκετά πιο χαμηλά, τα Άλλα προϊόντα (αύξηση 187 εκατ.), ο Μεταφορικός εξοπλισμός (αύξηση 112 εκατ.), ο Εξοπλισμός τεχνολογίας πληροφορικής και επικοινωνίας (αύξηση 5 εκατ.) και τα Αγροτικά προϊόντα (μείωση 6 εκατ.).
Ανάλυση επενδύσεων τελευταίου έτους
Αυτή η πρωτοκαθεδρία των δύο κατηγοριών, κατοικιών και άλλων κατασκευών, ενισχύεται ακόμα περισσότερο στη διάρκεια του τελευταίου έτους, δηλαδή από το Β τρίμηνο του 2022 μέχρι το Β τρίμηνο του 2023, όπως δείχνει το επόμενο διάγραμμα.
Διάγραμμα 2. Σύνθεση επενδύσεων, Β τρίμηνο 2022 – Β τρίμηνο 2022 (εκατ. ευρώ)
Το διάγραμμα είναι παρόμοιο με το προηγούμενο, ωστόσο τώρα η γκρίζα μπάρα στα αριστερά δείχνει το σύνολο των επενδύσεων στο Β τρίμηνο του 2022, ενώ η γκρίζα μπάρα στα δεξιά δείχνει ξανά το σύνολο των επενδύσεων στο Β τρίμηνο του 2023. Η συνολική ετήσια αύξηση είναι 517 εκατ. όμως οι κατοικίες αυξήθηκαν κατά 323 εκατ. και οι άλλες κατασκευές κατά 248 εκατ. Η αθροιστική αύξηση και των δύο προηγούμενων κατηγοριών, 571 εκατ., υπερβαίνει τη συνολική αύξηση των επενδύσεων καθώς υπήρξαν σημαντικές μειώσεις στις κατηγορίες Εξοπλισμός τεχνολογίας πληροφορικής και επικοινωνίας (-140 εκατ.) και Μηχανολογικός εξοπλισμός και οπλικά συστήματα (-113 εκατ.) ενώ αυξήθηκαν οι κατηγορίες Μεταφορικός εξοπλισμός (81 εκατ.) και Άλλα προϊόντα (44 εκατ.). Οι κατασκευές, λοιπόν, και ιδιαίτερα οι κατοικίες, κυριαρχούν πλήρως στη σύνθεση των επενδύσεων.
Αυτό μπορεί να μην είναι ακόμα ανησυχητικό –άλλωστε τα μεγέθη είναι μικρά σε σχέση με το παρελθόν, αν και σε άλλα μεγέθη αντίστοιχη εικόνα υπήρχε και τη δεκαετία 2000-10 που κατέληξε με τη χρεοκοπία– δεν είναι όμως καθόλου ενθαρρυντικό από τη σκοπιά της οικονομικής βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας και οπωσδήποτε δεν υποστηρίζει το αφήγημα περί βελτίωσης του επιχειρηματικού κλίματος.