Πολιτική

Σε επικίνδυνο δρόμο η Τουρκία


Η τουρκική κυβέρνηση έχει ανακτήσει πλέον τον έλεγχο και η τάξη αποκαθίσταται στη χώρα, αλλά η κατάσταση παραμένει ρευστή. Στην Αγκυρα και σε δυτικές πρωτεύουσες εκφράζονται φόβοι ότι το κύμα εκκαθαρίσεων που ξεκίνησε λίγες ώρες μετά την καταστολή του πραξικοπήματος θα προκαλέσει εσωτερικές αντιδράσεις στους κόλπους των ενόπλων δυνάμεων και του "βαθέος κεμαλικού κράτους", που φαίνεται ότι πνέει τα λοίσθια. Το καθεστώς Ερντογάν αξιοποιεί την ευκαιρία για να επιτύχει αυτό που επεδίωκε επί χρόνια: Να εξουδετερώσει τους τελευταίους θύλακες κεμαλισμού στο κράτος και παράλληλα να πλήξει το κίνημα των ακραίων ισλαμιστών που εκφράζεται από τον ιμάμη Γκιουλέν.

 Η προσπάθεια αυτή οδηγεί σε ενίσχυση του αυταρχισμού, με καταστρατήγηση συνταγματικών κανόνων και δημοκρατικών ελευθεριών.

 Η Τουρκία μπαίνει  τώρα σε μία νέα φάση πολιτικών αλλαγών και μετασχηματισμών, που θα την καταστήσουν παράγοντα αστάθειας και ανατροπής των ισορροπιών στην ευρύτερη περιοχή. Σε δοκιμασία θα τεθούν οι σχέσεις της με την ΕΕ και ενδεχομένως με τις ΗΠΑ, που ανησυχούν ότι το κοσμικό κράτος των κεμαλιστών θα μετεξελιχθεί σταδιακά σε μία ισλαμιστική εκδοχή διακυβέρνησης, με χαρακτηριστικά αυταρχισμού και αυξανόμενη επιρροή των θρησκευτικών ομάδων. 

Οι αλλαγές στην κοινωνία

Αυτή η μεταστροφή εκφράζει και τις αλλαγές που έχουν συντελεσθεί τα τελευταία χρόνια στην τουρκική κοινωνία: Παράλληλα με την άνοδο των "ευρωπαϊστών" που εκφράζονται κυρίως από τις ανώτερες κοινωνικές και οικονομικές τάξεις, στα λαϊκά στρώματα  κερδίζουν έδαφος ισλαμιστικές απόψεις και ιδέες,  που φέρνουν πολιτικά την Τουρκία πιό κοντά στη Μέση Ανατολή παρά στην Ευρώπη.

Οι μαζικές διαδηλώσεις από υποστηρικτές του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζονται, πολιτικές, εθνοτικές και θρησκευτικές διαιρέσεις αναζωπυρώνονται, οι ισλαμιστές ενισχύονται. Τα πλήθη των διαδηλωτών που κραυγάζουν "Αλλάχ ακμπάρ" - "ο Θεός είναι μεγάλος", τη γνωστή φράση των απανταχού ισλαμιστών - δείχνει ποιοί είναι οι βασικοί υποστηρικτές του Ερντογάν και προς τα πού οδεύει η Τουρκία.

Κυβερνήσεις  και διεθνείς οργανισμοί παρακολουθούν  με ενδιαφέρον – και με έκδηλη αγωνία - τις εξελίξεις,  εκτιμώντας ότι τους επόμενους μήνες θα κληθούν να διαχειριστούν προβλήματα που θα ανακύπτουν από  κινήσεις και επιλογές του «καθεστώτος Ερντογάν»

Κυπριακό και Αιγαίο

Από πολλές πλευρές εκφράζονται φόβοι ότι  οι θεσμικές αλλαγές που θα προωθήσει η Αγκυρα, θα οδηγούν την Τουρκία σε αποκλίνουσα τροχιά από τους ευρωπαϊκούς δημοκρατικούς κανόνες, δυσχεραίνοντας όχι μόνον την ενταξιακή διαδικασία, αλλά και τις προσπάθειες συνεννόησης για το προσφυγικό και  την αντιμετώπιση του συριακού προβλήματος.

Για την Αθήνα, εξίσου σημαντικό ζήτημα είναι το κατά πόσο και προς ποια κατεύθυνση θα αλλάξει η στάση της Αγκυρας στο Κυπριακό και στα θέματα του Αιγαίου. Η αναμενόμενη  εκ βάθρων αναδόμηση της τουρκικής στρατιωτικής ηγεσίας και  η απομάκρυνση των τελευταίων εκφραστών του παλιού κεμαλικού στρατιωτικού κατεστημένου, εκτιμάται ότι θα επιφέρουν αλλαγές όχι μόνον στην αμυντική στρατηγική της Τουρκίας, αλλά και στον τρόπο άσκησης της.