Την ώρα που η Αθήνα βλέπει την ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση σαν τελευταία σανίδα σωτηρίας από το ναυάγιο μιας ατελούς ρύθμισης για το χρέος, η πανίσχυρη γερμανική Bundesbank κινείται με μεγάλη ταχύτητα σε αντίθετη κατεύθυνση και μόνο ελάχιστα συγκαλύπτει τη φιλοδοξία της να «θάψει» τις ελληνικές φιλοδοξίες για αγορές ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Ο επικεφαλής της Bundesbank, Γιενς Βάιντμαν, που σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα του “Spiegel” θα προταθεί από την Α. Μέρκελ σε δυόμιση χρόνια ως διάδοχος του Μάριο Ντράγκι στην ΕΚΤ, επιδιώκει να «κάψει» όποια σχέδια συζητούνται στο παρασκήνιο για άμεση ένταξη της Ελλάδας στο QE, μέσω μιας πολιτικής απόφασης της ΕΚΤ, που θα ληφθεί χωρίς να πληρούνται απολύτως οι προϋποθέσεις που έχει θέσει (έγκριση χρηματοδοτικού προγράμματος από το ΔΝΤ, που προϋποθέτει θετική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους).
Η Bundesbank φαίνεται ότι εντάσσει τον αποκλεισμό της Ελλάδας από το QE στο ευρύτερο σχέδιό της για γρήγορο τερματισμό αυτού του ανορθόδοξου προγράμματος νομισματικής πολιτικής, με το οποίο εξαρχής διαφωνούσε η γερμανική κεντρική τράπεζα, αλλά προωθήθηκε με ισχυρή βούληση του Μάριο Ντράγκι και της πλειοψηφίας των τραπεζιτών στο συμβούλιο της ΕΚΤ.
Οι Γερμανοί κεντρικοί τραπεζίτες φοβούνται ότι μια ένταξη της πιο προβληματικής οικονομίας της ευρωζώνης και της μοναδικής που παραμένει στον «αναπνευστήρα» του ESM επτά χρόνια μετά το πρώτο μνημόνιο θα δημιουργούσε ένα ακόμη κακό προηγούμενο «ανίερης σχέσης» της νομισματικής και της δημοσιονομικής πολιτικής, θα «ξεχείλωνε» ακόμη περισσότερο τα όρια της αποστολής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και θα χαλάρωνε την πειθαρχία που μπορούν να επιβάλουν οι αγορές στις κυβερνήσεις, επειδή θα έστελνε το μήνυμα ότι η ΕΚΤ βρίσκεται στο πλευρό ακόμη και των πιο προβληματικών χωρών.
Η Bundesbank κινείται κυκλωτικά τις τελευταίες ημέρες, στέλνοντας σαφή μηνύματα κατά του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, αλλά και εναντίον οποιασδήποτε ρύθμισης του ελληνικού χρέους, που συνδυαστικά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι θα αντισταθεί σθεναρά το προσεχές διάστημα όχι μόνο στη λήψη τελικής απόφασης με πολιτικά κριτήρια υπέρ της Ελλάδας, αλλά ακόμη και στο ενδεχόμενο να συζητηθεί στο συμβούλιο της ΕΚΤ μια τέτοια πρόταση.
Άλλωστε, οι Γερμανοί τραπεζίτες γνωρίζουν καλά ότι, εάν φθάσει το θέμα σε ψηφοφορία είναι πολύ πιθανό να την χάσουν, όπως έχει συμβεί σε πολλές περιπτώσεις στο πρόσφατο παρελθόν (από τη στήριξη των ελληνικών τραπεζών μέσω ELA το α’ εξάμηνο του 2015, ως την ίδια την απόφαση για το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης).
Διπλό μήνυμα
Τα μηνύματα που εκπέμπει το γερμανικό τραπεζικό ιερατείο είναι πολύ σαφή:
- Σε μια μακροσκελή διάλεξή του σε γερμανικό Πανεπιστήμιο, την επομένη του τελευταίου αποτυχημένου Eurogroup, ο Γιενς Βάιντμαν «ξεσπάθωσε» κατά του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης και περιέγραψε ως σφάλμα όλες τις πρωτοβουλίες της ΕΚΤ για αγορές κρατικών ομολόγων, που εκδηλώθηκαν για πρώτη φορά το 2010 για τη στήριξη των ομολόγων της Ελλάδας. Ο μεγάλος κίνδυνος, όπως τον περιέγραψε ο Βάιντμαν, είναι να εκδηλωθεί πολιτική πίεση προς το συμβούλιο της ΕΚΤ για την αναβολή του τερματισμού της ποσοτικής χαλάρωσης, λόγω ανησυχιών για τα δημόσια οικονομικά. Δηλαδή, η Bundesbank φοβάται ότι από ορισμένες κυβερνήσεις, με πρώτη την ιταλική, θα αρχίσει να ασκείται πίεση για να συνεχισθούν οι αγορές ομολόγων, όχι ως ένα μέτρο νομισματικής πολιτικής για την ενίσχυση του πληθωρισμού, αλλά για να βρίσκουν φθηνό δανεισμό οι κυβερνήσεις που έχουν προβλήματα. Προφανώς, σε αυτό το πλαίσιο, το να εντασσόταν και η Ελλάδα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, θα ενίσχυε τη θέση όσων θα ήθελαν να πιέσουν για την παράταση του QE.
- Σε μια προσπάθεια να ασκήσει τη μέγιστη πίεση, προκειμένου να μην υπάρξει η παραμικρή παραχώρηση στην Ελλάδα για το χρέος, ώστε να μην είναι δυνατή και η ανάλυση βιωσιμότητας από την ΕΚΤ, άρα να είναι τυπικά αδύνατη και η συζήτηση του θέματος στο συμβούλιό της, η Bundesbank περιέλαβε εκτενή αναφορά στη μηνιαία έκθεση του Μαΐου στο ελληνικό θέμα. Σε αυτή την αναφορά της, η γερμανική ομοσπονδιακή τράπεζα υποστηρίζει ότι η Ελλάδα μπορεί να εξυπηρετήσει χωρίς προβλήματα το χρέος της, επειδή έχει εφαρμόσει τόσο εκτεταμένες και βαθιές μεταρρυθμίσεις, που επιτρέπουν στη χώρα να εμφανίζει υψηλά πλεονάσματα για πολύ μεγάλη χρονική περίοδο. Μάλιστα, η Bundesbank μνημονεύει τα παραδείγματα άλλων χωρών που πέτυχαν στο παρελθόν τέτοιες δημοσιονομικές επιδόσεις, για να δώσει τη δική της απάντηση στους αντίθετους ισχυρισμούς του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
