Σαφάρι του ΕΦΚΑ για ακίνητα και καταθέσεις των οφειλετών και των συγγενών τους

Ανελέητο κυνηγητό εξαπολύει ο ΕΦΚΑ, εναντίον όσων έχουν χρονίζουσες ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία.

Οι έρευνες γίνονται μέσω του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών, του ΚΕΑΟ, οι υπηρεσίες του οποίου καλούνται να αναζητήσουν και να εντοπίσουν τους οφειλέτες, τυχόν περιουσιακά τους στοιχεία τόσο των ιδίων όσο και συγγενών τους και συνυπόχρεων προσώπων.

Μεταξύ των φορέων που θα πραγματοποιηθούν οι έρευνες περιλαμβάνονται οι τράπεζες, οι οργανισμοί συλλογικών επενδύσεων, τα επιμελητήρια, οι συμβολαιογράφοι, οι υποθηκοφύλακες, οι προϊστάμενοι των κτηματολογικών γραφείων, οι οικονομικοί ή κοινωνικοί ή επαγγελματικοί φορείς ή οργανώσεις.

Σύμφωνα με εγκύκλιο του ΕΦΚΑ, τα ερωτήματα, που αποστέλλονται έγγραφα ή ηλεκτρονικά, πρέπει να απαντηθούν από τους υπόχρεους σε παροχή πληροφοριών εντός δέκα (10) ημερών από την παραλαβή τους, ενώ σε εξαιρετικά σύνθετες υποθέσεις, η προθεσμία μπορεί να παραταθεί για είκοσι (20) επιπλέον ημέρες.

Για τη διευκόλυνση των υπηρεσιών επισυνάπτεται και το υπόδειγμα του εγγράφου που θα αποσταλεί στην εταιρεία ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε. για την αναζήτηση αντιγράφου κτηματολογικών φύλλων για τους οφειλέτες του ΕΦΚΑ και των ασφαλιστικών ταμείων. Κατά τον ίδιο τρόπο μπορεί να αναζητούνται πληροφορίες και από λοιπούς φορείς.

Χορός δισεκατομμυρίων

Από την πρόσφατη έκθεση του ΚΕΑΟ προκύπτει ότι από τις οφειλές ύψους 31.869.976.751 ευρώ, στον τέλος Μαρτίου 2018,  το 21,77% (ή ποσό 6.937.537.528 ευρώ) του συνολικού χρέους δημιουργήθηκε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν οφειλές για πρώτη φορά από το 2010 και μετά, ενώ το 78,23% (ποσό 24.932.439.224 ευρώ) δημιουργήθηκε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να παράγουν οφειλές για πρώτη φορά το 2009 ή παλαιότερα. Διευκρινίζεται ότι οι συγκεκριμένοι οφειλέτες ξεκίνησαν να δημιουργούν ληξιπρόθεσμα χρέη προς τα ταμεία από το 2009 και σήμερα χρωστούν συνολικά 24,9 δις. ευρώ.

Τα χρέη προς τα Ταμεία, έως και το 2009 ήταν σχεδόν τα μισά, ήτοι 15,4 δις. ευρώ, επί συνόλου 31,9 δισ. ευρώ. Ως προς τη διάρθρωση των οφειλών από την έκθεση του ΚΕΑΟ προκύπτουν επίσης τα ακόλουθα συμπεράσματα:

• Το σύνολο των οφειλετών προς τα Ταμεία ανέρχεται σε 1.216.873 οι οποίοι χρωστούν συνολικά 31,9 δισ. ευρώ.
• Από το σύνολο των οφειλετών, οι 839.891 οφειλέτες ( ή το 69%) χρωστούν ποσά έως 15.000 ευρώ ο καθένας. Ωστόσο, το άθροισμα των χρεών των συγκεκριμένων οφειλετών ανέρχεται σε μόλις στο 10,6% του συνόλου των οφειλών ή 3,36 δισ. ευρώ.
• Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών αφορά λίγους μεγαλοοφειλέτες με χρέη άνω του 1εκ. ευρώ. Πρόκειται για 1.733 οφειλέτες, οι οποίοι οφείλουν 6,9 δισ. ευρώ ή το 21,67% του συνόλου των οφειλών.

Οι χαμένες οφειλές

Όλη η διαδικασία αυτή στοχεύει να ξεκαθαρίσει ποιες από τις οφειλές είναι «ανεπίδεκτες είσπραξης» δηλαδή δεν μπορούν να εισπραχθούν, επειδή δεν έχει περιουσιακά στοιχεία ο οφειλέτης ή η εταιρεία δεν υφίσταται. 
Όμως, ο χαρακτηρισμός μια οφειλής ως ανεπίδεκτης είσπραξης, επεκτείνει για μία ακόμη δεκαετία την περίοδο μη παραγραφής της, με στόχο, μήπως στο διάστημα αυτό βρεθούν περιουσιακά στοιχεία. Αν η δεκαετία αποβεί άκαρπη, τότε η οφειλή διαγράφεται.
Για να χαρακτηριστεί μια οφειλή ως ανεπίδεκτη είσπραξης πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:

• Να έχουν ολοκληρωθεί οι έρευνες και να μην διαπιστώθηκε η ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη ή των υπευθύνων της επιχείρησης, ή να διαπιστώθηκε η με οποιονδήποτε τρόπο εκποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων που δεν υπόκειται σε ακύρωση ή σε διάρρηξη, ο έλεγχος της πτωχευτικής και μεταπτωχευτικής περιουσίας, εφόσον πρόκειται για πτωχό ή ολοκλήρωση της διαδικασίας εκκαθάρισης, εφόσον πρόκειται για οφειλέτη υπό καθεστώς εκκαθάρισης.
• Να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης
• Να έχει ασκηθεί ποινική δίωξη σε βάρος των υπεύθυνων φυσικών προσώπων κατά τις ισχύουσες διατάξεις, ή να μην είναι δυνατή η άσκησή της.

Στην έκθεση αποτυπώνονται τα αποτελέσματα των ελάχιστων αναγκαίων ελέγχων εισπραξιμότητας που είναι οι εξής:

• Ο έλεγχος ταυτοποίησης του οφειλέτη και των συνυπεύθυνων προσώπων.
• Ο έλεγχος εντοπισμού περιουσιακών στοιχείων.
• Ο έλεγχος της εξάντλησης των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης επί κινητών, ακινήτων ή απαιτήσεων
• Ο έλεγχος εφαρμογής της ποινικής διαδικασίας.

Ταυτοποίηση οφειλέτη

Ο έλεγχος θεωρείται ολοκληρωμένος εφόσον επιβεβαιώθηκε η ορθότητα των στοιχείων ταυτοποίησης που έχουν καταχωριστεί στο Μητρώο Οφειλετών του ΚΕΑΟ. Εκτείνεται στα στοιχεία του οφειλέτη φυσικού ή νομικού προσώπου, των συνυπεύθυνων με αυτόν, τυχόν κληρονόμων, καθώς και στην κατάσταση της επιχείρησης του οφειλέτη. Ειδικότερα:

• Για οφειλέτη φυσικό πρόσωπο ή συνυπεύθυνο νομικού προσώπου, γίνεται διασταύρωση με τα στοιχεία του αρχείου ταυτοτήτων της Ελληνικής Αστυνομίας που υπάρχει διαθέσιμο μέσω της διασύνδεσης με το ΟΠΣ
• Για οφειλέτη νομικό πρόσωπο, γίνεται διασταύρωση των στοιχείων που έχουν καταχωριστεί στο Μητρώο Οφειλετών του ΚΕΑΟ με τα διαθέσιμα στην υπηρεσία στοιχεία του καταστατικού του νομικού προσώπου και των σχετικών δημοσιεύσεων στο ΓΕΜΗ. ή του οικείου κατά περίπτωση Μητρώου ή βιβλίου.
• Για οφειλέτη φυσικό πρόσωπο που απεβίωσε πρέπει να προσδιοριστούν οι κληρονόμοι του. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση θανάτου του συνυπεύθυνου φυσικού προσώπου, όταν ο οφειλέτης είναι νομικό πρόσωπο. Οι σχετικές πληροφορίες λαμβάνονται μέσω αλληλογραφίας με το πρωτοδικείο περί δημοσίευσης (ή μη) διαθήκης και περί αποποιήσεως (ή μη) κληρονομίας και με τον οικείο Δήμο για την αναζήτηση πιστοποιητικού εγγυτέρων συγγενών ή οικογενειακής κατάστασης
• Οι πληροφορίες για την κατάσταση της επιχείρησης (λειτουργία, μη λειτουργία διακοπή δραστηριότητας, πτώχευση, εκκαθάριση κλπ) λαμβάνονται είτε μέσω των διαθέσιμων στην υπηρεσία στοιχείων - είτε μέσω αλληλογραφίας με τρίτους φορείς
• Ειδικά η διακοπή δραστηριότητας μιας επιχείρησης μπορεί να προκύπτει από τα στοιχεία της διασύνδεσης με τη φορολογική διοίκηση, και να επιβεβαιώνεται από το γεγονός της μη υποβολής ΑΠΔ μετά τη διακοπή.
• Η πτώχευση διαπιστώνεται με κάθε πρόσφορο μέσο, πχ κοινοποίηση δικαστικής απόφασης λήψη πιστοποιητικού από το αρμόδιο πτωχευτικό δικαστήριο σχετικά με την πτώχευση και την πορεία της.

Πώς ελέγχεται η ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων

Στην έκθεση πρέπει να πιστοποιείται ότι διενεργήθηκε έρευνα για τον εντοπισμό περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη, μέσω των διαθέσιμων στην υπηρεσία στοιχείων ή μέσω αλληλογραφίας με τρίτους φορείς.
Ενδεικτικά, από την έρευνα στα διαθέσιμα στην υπηρεσία στοιχεία μπορεί να πιστοποιείται ότι:

• έχουν επιστραφεί βεβαιωμένες λόγω μη εξεύρεσης περιουσιακών στοιχείων οι παραγγελίες κατάσχεσης που εκδόθηκαν
• από τα στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος του ΕΦΚΑ δεν προέκυψε η έκδοση αποδεικτικών ασφαλιστικής ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου την τελευταία πενταετία.

Από τις πληροφορίες που λήφθηκαν από τρίτους φορείς μπορεί να πιστοποιείται ότι:

• από τα στοιχεία του περιουσιολογίου που τηρείται στην ΑΑΔΕ δεν προέκυψε διαμορφωμένη περιουσιακή κατάσταση ή διαπιστώθηκε η εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη που δεν υπόκειται σε ακύρωση ή σε διάρρηξη κατά τα άρθρα 939 επ. Α.Κ.,
• από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ δεν προέκυψαν καταχωρίσεις στο ΑΦΜ του οφειλέτη για μισθωτήρια, ούτε προέκυψε η ύπαρξη οχημάτων ή σκαφών.
• από τα στοιχεία της εταιρείας «Κτηματολόγιο ΑΕ» δεν προέκυψε ακίνητη περιουσία του οφειλέτη και των συνυπεύθυνων προσώπων στις περιοχές για τις οποίες έχει περαιωθεί η κτηματογράφηση.
• από τα στοιχεία που τηρούνται στα υποθηκοφυλακεία και κτηματολογικά γραφεία των νομών όπου βρίσκεται η κατοικία, η επαγγελματική δραστηριότητα και ο τόπος καταγωγής του οφειλέτη ή των συνυπεύθυνων δεν προέκυψε η ύπαρξη μερίδας ή στοιχεία ακίνητης περιουσίας αυτών.

Κατασχέσεις 

Στην έκθεση, ανάλογα με την ιδιαιτερότητα κάθε περίπτωσης μπορεί να πιστοποιείται:

• ότι έχουν επιβληθεί κατασχέσεις για το σύνολο της οφειλής εις χείρας όλων των πιστωτικών ιδρυμάτων (ενταγμένων ή μη στο ηλεκτρονικό σύστημα) που λειτουργούν στην ημεδαπή σε όλα τα τραπεζικά προϊόντα (καταθέσεις, λογαριασμούς πάσης φύσεως, παρακαταθήκες, συμβάσεις και πράξεις επί παραγώγων χρηματοοικονομικών προϊόντων), καθώς και στο περιεχόμενο των θυρίδων που διατηρεί ο οφειλέτης ή τα συνυπεύθυνα πρόσωπα ή / και
• ότι έχουν κατασχεθεί και εκποιηθεί αναγκαστικά όλα τα κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία που εντοπίστηκαν στην κυριότητα ή κατοχή του οφειλέτη και το προϊόν της εκποίησής τους πιστώθηκε στην οφειλή ή / και
• ότι έχουν κατασχεθεί κινητά ή ακίνητα περιουσιακά στοιχεία, των οποίων η εκποίηση δια πλειστηριασμού δεν κατέστη δυνατή ή / και
• ότι διενεργήθηκε πλειστηριασμός χωρίς να αναδειχθεί πλειοδότης ή ο πλειστηριασμός ματαιώθηκε ή για διάφορους λόγους δεν διενεργήθηκε ή / και
• ότι συντρέχει οποιοσδήποτε άλλος λόγος για τον οποίον η εμμονή στην προσπάθεια αναγκαστικής εκποίησης του περιουσιακού στοιχείου θα οδηγήσει στην επιβάρυνση της οφειλής με έξοδα που δεν θα εισπραχθούν ποτέ (πχ ή περιπτώσεις που εντοπίζεται στην κυριότητα του οφειλέτη μικρό εξ αδιαιρέτου μερίδιο ιδιοκτησίας ή περιουσιακό στοιχείο πολύ μικρής αξίας, με πολλά βάρη κλπ)

Σε περίπτωση που από τις δηλώσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων που αποστέλλονται στο πλαίσιο της διαδικασίας κατασχέσεων τρεις χείρας τραπεζών ως τρίτων υπάρξουν πληροφορίες για την ύπαρξη δικαιωμάτων σε χρηματοοικονομικά προϊόντα κάθε είδους ή την ύπαρξη θυρίδων, θα πρέπει να γίνουν ενέργειες για το άνοιγμα και την απόδοση του περιεχομένου τους στο ΚΕΑΟ.