Η 10η Ιουλίου δεν θα είναι μια συνηθισμένη Κυριακή του φετινού καλοκαιριού: Οι καταναλωτές ρεύματος καλούνται να αφήσουν για λίγο τα μπάνια τους και να τσεκάρουν προσεκτικά τις νέες χρεώσεις από τον προμηθευτή ρεύματος με τον οποίο συνεργάζονται, αλλά και συνολικότερα τις νέες χρεώσεις στην αγορά, αν θέλουν να αποφύγουν επιβαρύνσεις, που θα μετριάσουν τα οφέλη τους από την κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής.
Η κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής και η εφαρμογή ενός νέου καθεστώτος αυξημένης επιδότησης από το κράτος, το οποίο θα συλλέγει στην πηγή τα υπερκέρδη των παραγωγών ενέργειας για να τα μετατρέπει σε επιδότηση των καταναλωτών, είναι μια μεταρρύθμιση που φέρνει πολλούς κραδασμούς στην αγορά και κρύβει παγίδες για τους καταναλωτές που δεν θα έχουν ενημερωθεί σωστά για τις αλλαγές και δεν θα έχουν προσαρμόσει ανάλογα τη δική τους συμπεριφορά.
Η «διπλή» τιμολόγηση του ρεύματος, με μία τιμή για την κιλοβατώρα, στην οποία προστίθεται και η χρέωση από τη ρήτρα αναπροσαρμογής καταργείται και πλέον οι προμηθευτές θα είναι υποχρεωμένοι να παρουσιάζουν στον καταναλωτή μία ενιαία χρέωση της κιλοβατώρας, που θα αποτελεί και τη βάση σύγκρισης για τον ανταγωνισμό μεταξύ των προμηθευτών. Οι προμηθευτές έχουν, βάσει του νόμου, την υποχρέωση να παρουσιάζουν κάθε μήνα μέσα από τις ιστοσελίδες τους την ενιαία χρέωση κιλοβατώρας που θα εφαρμόζουν για τον επόμενο μήνα. Για την πρώτη εφαρμογή του νέου συστήματος, έχει δοθεί προθεσμία στις εταιρείες έως την Κυριακή, 10 Ιουλίου, για να παρουσιάσουν τις νέες χρεώσεις τους.
Ο νέος τρόπος λειτουργίας της αγοράς με βεβαιότητα οδηγεί σε αυξήσεις χρεώσεων από τους προμηθευτές και μένει να αποδειχθεί σε ποιο βαθμό αυτές οι αυξήσεις θα εξισορροπηθούν από τις αυξημένες επιδοτήσεις. Για παράδειγμα, η διοίκηση της ΔΕΗ ανακοίνωσε ότι θα καταργηθεί η έκπτωση 30% που εφάρμοζε σε όλα τα τιμολόγια, μεταφέροντας ένα μέρος των κερδών της από την παραγωγή, αφού πλέον αυτά θα παρακρατούνται εξαρχής από το κράτος. «Με το νέο μοντέλο τιμολόγησης από την 1η Ιουλίου, δεν τίθεται θέμα διατήρησης ή όχι της έκπτωσης 30%, θα ανακοινώνουμε όπως όλες οι εταιρείες τις δικές μας ταρίφες», ανέφερε πριν λίγες ημέρες στη συνέλευση των μετόχων ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος, Γ. Στάσσης.
Οι εναλλακτικοί πάροχοι (Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας - ΕΣΠΕΝ) έχουν εκφράσει ανοικτά τη διαφωνία τους με το νέο μοντέλο, τονίζοντας ότι οι ίδιοι θα παραμείνουν εκτεθειμένοι στις διακυμάνσεις της τιμής χονδρικής, ενώ θα καλούνται εκ των προτέρων να προσδιορίζουν τα τιμολόγιά τους, κάτι που θα οδηγήσει σε αυξήσεις, προκειμένου να καλυφθεί αυτός ο κίνδυνος.
«Είναι κατανοητή η καλή πρόθεση του Υπουργείου να λάβει μέτρα υπέρ των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας», τονίζει η ΕΣΠΕΝ, «είναι ωστόσο απαραίτητο να επισημανθεί ότι οι προτεινόμενες διατάξεις παρουσιάζουν σημαντικά ζητήματα ως προς την εφαρμογή τους, και δεν περιλαμβάνουν οποιαδήποτε μέριμνα για την αντιστάθμιση του κινδύνου που αναλαμβάνουν οι προμηθευτές, οι οποίοι συνεχίζουν να είναι απολύτως εκτεθειμένοι στις διακυμάνσεις της "οριακής τιμής" του συστήματος. Οι διατάξεις αυτές αναμένεται συνεπώς να οδηγήσουν σε αυξήσεις στις τελικές χρεώσεις των καταναλωτών, εφόσον επιβάλλεται η ενσωμάτωση του κινδύνου των αγορών φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού στα προσφερόμενα τιμολόγια».
Δύσκολη αποστολή για τον καταναλωτή
Κάθε καταναλωτής από τις 10 Ιουλίου θα έχει μπροστά του μια δύσκολη αποστολή, ενώ θα έχει και δύο πλεονεκτήματα που δεν υπήρχαν έως τώρα:
- Αμέσως μόλις δημοσιοποιηθούν τα νέα τιμολόγια των προμηθευτών, θα πρέπει να προχωρήσει σε μια εκτενή έρευνα αγοράς. Αφού ενημερωθεί για τη νέα βασική χρέωση της εταιρείας με την οποία συνεργάζεται, αλλά και για το αν θα διατηρηθούν πολύ σημαντικές για την αγορά εκπτώσεις που ίσχυαν έως τώρα, όπως η έκπτωση για την έγκαιρη εξόφληση του λογαριασμού, θα πρέπει να προστρέξει και σε άλλες ιστοσελίδες προμηθευτών για να προχωρήσει σε συγκρίσεις.
- Αν διαπιστώσει ότι η εταιρεία με την οποία συνεργάζεται έχει υψηλότερες χρεώσεις από άλλες και πιθανόν είναι ασύμφορη η συνέχιση της συνεργασίας μαζί της, ο καταναλωτής θα πρέπει να είναι έτοιμος για άμεση μεταπήδηση σε άλλη εταιρεία -ο ΕΣΠΕΝ κάνει λόγο για κίνδυνο αύξησης του λεγόμενου «ενεργειακού τουρισμού», ενώ στην αγορά εκφράζονται φόβοι ότι, αν υπάρξει κύμα μαζικής «μετανάστευσης» καταναλωτών ίσως δοκιμασθεί σε οριακό βαθμό η αντοχή του ΔΕΔΔΗΕ που θα πρέπει να διεκπεραιώσει αυτές τις αλλαγές παρόχων σε πολύ σύντομο χρόνο.
- Ο καταναλωτής πρέπει να γνωρίζει ότι έχει δύο πλεονεκτήματα σε αυτή τη διαδικασία: Είναι ελεύθερος να αλλάξει προμηθευτή χωρίς να επιβαρύνεται με χρεώσεις (πέναλτι) για την πρόωρη διακοπή σύμβασης και, επιπλέον, μπορεί να αλλάξει προμηθευτή ακόμη και αν διατηρεί οφειλή στον προηγούμενο. Θεωρητικά, λοιπόν, οι καταναλωτές θα είναι ελεύθεροι από κάθε είδους δεσμεύσεις και κυρώσεις για να αλλάξουν προμηθευτή και να επιλέξουν έναν φθηνότερο, όμως το μεγάλο ερώτημα είναι σε ποιον βαθμό θα ενεργοποιηθεί αποτελεσματικά το νέο πλαίσιο μέσα στις ημέρες του καλοκαιριού.
Το νέο πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς
Με τα νέα μέτρα για την αγορά ρεύματος, η κυβέρνηση εκτιμά ότι θα απορροφηθούν πάνω από το 70% των αυξήσεων που έχουν γίνει μετά τον περασμένο Σεπτέμβριο. Ήδη από 1/7 τέθηκε σε εφαρμογή ο νέος μηχανισμός λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας μέσω του οποίου τίθεται πλαφόν στα έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών, διαφορετικό ανάλογα με την τεχνολογία (λιγνίτες, φυσικό αέριο, ανανεώσιμες πηγές κλπ.).
Η διαφορά του πλαφόν από την τιμή που διαμορφώνεται καθημερινά στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, στην οποία θα συνεχίσουν οι προμηθευτές να αγοράζουν την ενέργεια, θα μεταφέρεται στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για να χρηματοδοτεί τις επιδοτήσεις στο κόστος της ενέργειας. Για παράδειγμα αν η ανώτατη τιμή είναι 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα και η τιμή στο Χρηματιστήριο 240 ευρώ, η διαφορά των 140 ευρώ θα μεταφέρεται στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης.
Από την 1η Αυγούστου καταργείται η ρήτρα αναπροσαρμογής στα κυμαινόμενα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας. Οι τιμές που θα εφαρμόζουν οι προμηθευτές θα είναι ενιαίες. Οι τιμές που θα ισχύσουν από την 1/8 θα ανακοινωθούν από τους προμηθευτές μέχρι τις 10 Ιουλίου, ενώ στο τέλος κάθε μήνα θα ανακοινώνονται οι τιμές του μεθεπόμενου (π.χ. στις 31 Ιουλίου θα ανακοινωθούν τα τιμολόγια του Σεπτεμβρίου).
Όπως εκτιμά το υπουργείο Ενέργειας:
- Στους ευάλωτους καταναλωτές που δικαιούνται Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο (περίπου 500.000 νοικοκυριά) το 100% της αύξησης.
- Σε όλα τα οικιακά τιμολόγια έως και το 85% της αύξησης.
- Σε 1,25 εκατ. μικρομεσαίες επιχειρήσεις το 82% της αύξησης.
- Στους αγρότες και τα αγροτικά τιμολόγια έως το 90% της αύξησης.
