Τιμολογιακή πολιτική δύο ταχυτήτων ακολουθούν οι εταιρείες καυσίμων στην Ελλάδα, τις πρώτες εβδομάδες διάθεσης του πετρελαίου θέρμανσης: κρατούν χαμηλά τις τιμές του πετρελαίου θέρμανσης, που είναι πλέον από τις φθηνότερες στην Ευρώπη, αλλά στα καύσιμα κίνησης γίνεται... πάρτι ακρίβειας, με τιμές βενζίνης και ντίζελ κίνησης που είναι από τις ακριβότερες στην Ευρώπη.
Ειδικότερα, όπως φαίνεται στον πίνακα τιμών που δημοσιεύεται στο εβδομαδιαίο δελτίο της Κομισιόν, η Ελλάδα ήταν, την περασμένη εβδομάδα (μέχρι 14/11/2022) η έκτη φθηνότερη χώρα στην Ευρώπη στην τιμή του πετρελαίου θέρμανσης. Ειδικότερα, πιο φθηνές χώρες ήταν η Μάλτα, η Ιρλανδία, το Βέλγιο, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, η Ελλάδα και η Τσεχία. Ακριβότερες ήταν η Δανία, η Ολλανδία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Φινλανδία, η Ρουμανία και η Σουηδία.
Για να φθάσουμε σε αυτό το μικρό... θαύμα υπέρ των καταναλωτών, «έβαλε πλάτη» κυρίως το Δημόσιο και, δευτερευόντως, τα διυλιστήρια, που διανύουν εποχή πρωτοφανούς κερδοφορίας. Το Δημόσιο πρόσφερε επιδότηση 20 λεπτών του ευρώ ανά λίτρο στην αντλία (25 με τον ΦΠΑ) και τα δύο διυλιστήρια, ΕΛΠΕ και Motor Oil, εξαρχής πρόσφεραν έκπτωση 6 λεπτών ανά λίτρο (7,5 με τον ΦΠΑ), που θα συνεχίσει να παρέχεται τουλάχιστον ως το τέλος Νοεμβρίου.
Ενώ, όμως, τα διυλιστήρια και, ευρύτερα, η αλυσίδα διακίνησης καυσίμων εμφανίζεται «γενναιόδωρη» προς τους καταναλωτές πετρελαίου θέρμανσης, αυτή η «γενναιοδωρία» δεν έχει μεταφερθεί στα καύσιμα κίνησης, από τα οποία προέρχεται το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεων καυσίμων.
Αντίθετα, τα ίδια στοιχεία της Κομισιόν δείχνουν ότι μάλλον οι εταιρείες των καυσίμων «αποζημιώνονται» με το παραπάνω για τις εκπτώσεις που παρέχουν στο πετρέλαιο θέρμανσης, διατηρώντας σε πρωτοφανή ύψη τις τιμές της αμόλυβδης βενζίνης και του ντίζελ κίνησης, το οποίο έχει πάψει και να επιδοτεί στην αντλία από το κράτος.
Ειδικότερα, στην αμόλυβδη βενζίνη η Ελλάδα είναι η ακριβότερη χώρα της Ευρώπης, με τιμή 2,106 και είναι μία από μόνο τρεις χώρες που έχουν τιμές άνω των 2 ευρώ το λίτρο. Η ελληνική τιμή της αμόλυβδης, μάλιστα, είναι σχεδόν 14% ακριβότερη από τον μέσο όρο των 19 χωρών της ευρωζώνης. Αντίστοιχα, με τιμή 2,071 ευρώ το λίτρο, η Ελλάδα είναι δεύτερη ακριβότερη χώρα στο πετρέλαιο κίνησης και μία από τις ελάχιστες με τιμές άνω των 2 ευρώ.
Οι τιμές των καυσίμων στην Ευρώπη (πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
Το παράδοξο είναι ότι αυτές οι εξαιρετικά υψηλές τιμές των καυσίμων κίνησης παρατηρούνται στην έναρξη της χειμερινής περιόδου, όπου κατά παράδοση «σβήνει» η εποχικά αυξημένη κατανάλωση του καλοκαιριού και οι τιμές των καυσίμων κίνησης συνήθως υποχωρούν.
Τους καλοκαιρινούς μήνες, το κύκλωμα παραγωγής και διακίνησης καυσίμων είχε κάνει «πάρτι», αξιοποιώντας την τουριστική κίνηση και τις αυξημένες μετακινήσεις για τις διακοπές. Είναι χαρακτηριστικό ότι, για πρώτη φορά στην ιστορία, τον Ιούλιο η Ελλάδα είχε φθάσει να έχει την ακριβότερη αμόλυβδη βενζίνη στην Ευρώπη, με τη μέση τιμή να εκτοξεύεται τότε στα 2,344 ευρώ το λίτρο.
Οι τιμές των καυσίμων στην Ελλάδα επιβαρύνονται, από την εποχή των μνημονίων και μετά, με πολύ υψηλούς φόρους, τους οποίους η κυβέρνηση αρνείται επίμονα να μειώσει, για να αποφύγει απώλειες σημαντικών εσόδων για τον κρατικό προϋπολογισμό. Τον τέταρτο υψηλότερο φόρο κατανάλωσης βενζίνης στην Ευρώπη πληρώνουν σήμερα οι Έλληνες καταναλωτές, σύμφωνα με στοιχεία που έχει δημοσιεύσει το Tax Foundation.
Όπως σημειώνει το Tax Foundation, η Ευρωπαϊκή Ένωση απαιτεί από τις χώρες της ΕΕ να επιβάλλουν ελάχιστο ειδικό φόρο κατανάλωσης 0,36 ευρώ ανά λίτρο στη βενζίνη. Μόνο η Βουλγαρία, η Ουγγαρία και η Πολωνία τηρούν τον ελάχιστο φορολογικό συντελεστή καυσίμων. Όλες οι άλλες χώρες της ΕΕ επιλέγουν να επιβάλλουν υψηλότερους ειδικούς φόρους κατανάλωσης στη βενζίνη.
Η Ολλανδία έχει τον υψηλότερο φόρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με 0,82 € ανά λίτρο. Η Ιταλία εφαρμόζει τη δεύτερη υψηλότερη τιμή στα 0,73 € ανά λίτρο), ακολουθούμενη από τη Φινλανδία με 0,72 € ανά λίτρο και την Ελλάδα (0,70 ευρώ ανά λίτρο). Ο χαμηλότερος φόρος βενζίνης είναι στην Ουγγαρία, στα 0,34 ευρώ ανά λίτρο. Τον επόμενο χαμηλότερο έχουν η Βουλγαρία και η Πολωνία (και οι δύο στα 0,36 € ανά λίτρο).
Οι ευρωπαϊκές χώρες είδαν τις τιμές της ενέργειας να αυξάνονται σημαντικά, εν μέρει λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Έντεκα χώρες μείωσαν προσωρινά τους φόρους φυσικού αερίου και ντίζελ για να καταπολεμήσουν τις υψηλότερες τιμές. Η Γερμανία εφάρμοσε τη μεγαλύτερη προσωρινή μείωση φόρου κατανάλωσης στη βενζίνη, από 0,67 ευρώ σε 0,36 ευρώ, ακολουθούμενη από τη μείωση του Βελγίου από 0,60 ευρώ σε 0,46 ευρώ. Όλες οι προσωρινές περικοπές προβλέπεται να λήξουν το αργότερο στο τέλος του ημερολογιακού έτους.