Το Πανεπιστήμιο Αθηνών συντονίζει το νέο ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα RAMONES (RAdioactivity Monitoring in OceaN EcosystemS) για τη μέτρηση της ραδιενέργειας στα βάθη των θαλασσών με νέα όργανα, ρομποτικά υποβρύχια οχήματα και μεθόδους τεχνητής νοημοσύνης.
Στο νέο ερευνητικό πρόγραμμα το Πανεπιστήμιο Αθηνώνο ηγείται διεθνούς σύμπραξης ερευνητικών και ιδιωτικών φορέων. To πρόγραμμα πέτυχε άριστη βαθμολογία στην ανταγωνιστική πρόσκληση «H2020 FET-Proactive Environmental Intelligence» της ΕΕ, κατατασσόμενο πρώτο ανάμεσα σε 38 προτάσεις.
Η ερευνητική ομάδα αποτελείται από το ΕΚΠΑ (Τμήματα Φυσικής, Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος), το ΕΜΠ (Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών), το Ινστιτούτο Instituto Superior Técnico Lisbon (Πορτογαλία), την εταιρεία Evologics GmbH (Γερμανία), τα πανεπιστήμια Ecole Normale Supériere de Paris και Université Clermont Auvergne (Γαλλία), το Πανεπιστήμιο του Durham (Βρετανία) και την εταιρεία Ploatech (Ισπανία).
Το Τμήμα Φυσικής του ΕΚΠΑ έχει αναλάβει το ρόλο συντονιστή στο πρόγραμμα RAMONES (συντονιστής ο αναπληρωτής καθηγητής Θεόδωρος Μερτζιμέκης) σε συνεργασία με το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος (υπεύθυνη η αναπληρώτρια καθηγήτρια. Παρασκευή Νομικού).
Το ερευνητικό πρόγραμμα έχει συνολική διάρκεια 48 μήνες (έναρξη την 1.1.2021), προϋπολογισμό ύψους 3,9 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα "Horizon 2020", το μεγαλύτερο πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που έχει διαθέσει σχεδόν 80 δισ. ευρώ σε διάστημα επτά ετών (2014-2020).
Η επιμέρους δράση H2020 FET (Field Emerging Technologies) του προγράμματος εστιάζει αποκλειστικά στη χρηματοδότηση καινοτόμων προτάσεων έρευνας και τεχνολογιών υψηλού ρίσκου, για την ανάπτυξη τεχνολογιών και επιστημονικών μεθόδων της επόμενης γενιάς, οι οποίες θα οριοθετήσουν το μελλοντικό ευρωπαϊκό πλαίσιο ερευνητικής αριστείας με ταυτόχρονη παγκόσμια απήχηση.
Το πρόγραμμα RAMONES:
- Θα σχεδιάσει και θα αναπτύξει για πρώτη φορά μια πλειάδα από καινοτόμα όργανα αυτόνομης και μακροχρόνιας μέτρησης ραδιενέργειας για ειδικές αποστολές στα ανεξερεύνητα βάθη των ωκεανών.
- Θα αναπτύξει και θα επικυρώσει τη νέα γενιά υποβρυχίων οχημάτων ρομποτικής τεχνολογίας με αυτόνομη και συνεργατική λειτουργία για την αποδοτική εκτέλεση μετρήσεων ραδιενέργειας σε ακραίες συνθήκες περιβάλλοντος με πληθώρα εφαρμογών.
- Θα σχεδιάσει και θα αναπτύξει πρωτότυπες μεθοδολογίες τεχνητής νοημοσύνης, μηχανικής εκμάθησης και περιβαλλοντικής ευφυΐας για την επεξεργασία και την προτυποποίηση δεδομένων θαλάσσιας ραδιενέργειας σε μεγάλες χωροχρονικές κλίμακες.
- Θα εισάγει νέους διαύλους παρακολούθησης των δεδομένων και τακτικής διάχυσής τους προς σημαντικούς διεθνείς και τοπικούς φορείς διαμόρφωσης πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών στρατηγικών, υιοθετώντας σύγχρονες πρακτικές διάθεσης δεδομένων και αποτελεσμάτων (FAIR, Open Science).