Στο χαμηλότερο επίπεδο σχεδόν δύο ετών, από τον Ιανουάριο του 2023, έπεσε τον Νοέμβριο το μέσο επιτόκιο των τραπεζικών δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Οι τράπεζες διαμορφώνουν όλο και ελκυστικότερους όρους δανεισμού, πρωτίστως για τις επιχειρήσεις, καθώς προσπαθούν να αυξήσουν τις χορηγήσεις νέων δανείων, που αποτελούν «αντίδοτο» στην αναμενόμενη μείωση του περιθωρίου επιτοκίων, όσο θα μειώνονται και τα επιτόκια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το μέσο επιτόκιο δανείων, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, υποχώρησε τον Νοέμβριο στο 5,41%. Χαμηλότερο επιτόκιο είχε να καταγραφεί από τον Ιανουάριο του 2023, όταν είχε διαμορφωθεί σε 5,35%. Αυτή η μέση μείωση είναι αποτέλεσμα αρκετών επιμέρους μειώσεων σε κατηγορίες δανείων:
- Στα στεγαστικά, το μέσο επιτόκιο έπεσε στο 3,77% και ήταν το χαμηλότερο από τους πρώτους μήνες του 2023.
- Στα δάνεια των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων, το μέσο επιτόκιο έπεσε στο 5,15%. Χαμηλότερο είχε να καταγραφεί από τον Ιανουάριο του 2023.
- Ακόμη πιο χαμηλό ήταν το επιτόκιο στα μεγάλα επιχειρηματικά δάνεια (άνω του 1 εκατ. ευρώ), που υποχώρησε κάτω από 5%, στο 4,91%, για πρώτη φορά από τον Ιανουάριο του 2023.
- Ακόμη και για τους ελεύθερους επαγγελματίες, που δεν έχουν την καλύτερη μεταχείριση από τις τράπεζες, το μέσο επιτόκιο των δανείων έπεσε κάτω από το 6%, στο 5,96%.
Οι τράπεζες περνούν στους πελάτες τους τη μείωση των ευρωπαϊκών επιτοκίων και αυτό αναμένεται να συνεχισθεί και τους πρώτους μήνες του 2025, καθώς αυτόν τον μήνα αναμένεται μία ακόμη μείωση επιτοκίων από την ΕΚΤ, πιθανότατα κατά 0,25%, αν και υπάρχουν φωνές υπέρ μιας μεγαλύτερης αύξησης, κατά 0,50%, καθώς η ευρωπαϊκή οικονομία παρουσιάζει ισχυρή τάση επιβράδυνσης.
«Πρεμούρα» για νέες χορηγήσεις
Η μείωση των επιτοκίων στα δάνεια γίνεται αρκετά επιθετικά από τις τράπεζες, καθώς στόχος τους είναι να αυξήσουν σημαντικά τις χορηγήσεις το 2025, ώστε να αντιπαρέλθουν την πίεση που θα δημιουργήσει στην κερδοφορία τους η έξοδος από την εποχή των υψηλών επιτοκίων.
Η Τράπεζα της Ελλάδος καταγράφει ήδη μια ανάκαμψη στην πιστωτική επέκταση, που όμως θα πρέπει να ενταθεί το επόμενο διάστημα:
- Μετά την κορύφωση που επιτεύχθηκε τον Σεπτέμβριο του 2022 (12,3%), η πιστωτική επέκταση των επιχειρηματικών δανείων χαλάρωσε σημαντικά κατά τη διάρκεια του 2023, λόγω των υψηλότερων επιτοκίων και της εξασθένησης της οικονομικής ανάπτυξης, που προκάλεσαν χαμηλότερη ζήτηση δανείων.
- Ωστόσο, από τον Σεπτέμβριο του 2023 η επιχειρηματικά δάνεια ανέκαμψαν. Τον Σεπτέμβριο του 2024, οι τραπεζικές πιστώσεις προς τις ΜΧΕ (βάσει των καθαρών ροών) αυξήθηκαν κατά 1,6 δισ. ευρώ, αλλά ο ετήσιος ρυθμός αύξησης επιβραδύνθηκε στο 9,2%.
- Η συρρίκνωση των τραπεζικών δανείων προς τα νοικοκυριά συνεχίζεται το 2024 αντανακλώντας τη συρρίκνωση των στεγαστικών δανείων, αν και με κάπως επιβραδυνόμενο ρυθμό. Τα καταναλωτικά δάνεια καταγράφουν θετικά ποσοστά ανάπτυξη ήδη από τα μέσα του 2022.
- Τον Σεπτέμβριο του 2024, ο ρυθμός συρρίκνωσης των στεγαστικών δανείων επιταχύνθηκε σε -2,9%, ενώ ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των καταναλωτικών δανείων αυξήθηκε στο 5,9%.
- Σύμφωνα με τα στοιχεία της AnaCredit, οι νέες εκταμιεύσεις δανείων προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις το 2023 ανήλθε σε περίπου 9 δισ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση κατά ένα τρίτο σε σύγκριση με το 2022, σύμφωνα με τη νομισματική σύσφιξη της πολιτικής, αλλά εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλότερο από το αντίστοιχο ποσό το 2021 (7,0 δισ. ευρώ).
- Την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2024, οι νέες εκταμιεύσεις εταιρικών δανείων διαμορφώθηκαν σε 8,5 δισ. ευρώ έναντι 5,8 ευρώ δισ. κατά την ίδια περίοδο πέρυσι.