Μια κρίσιμη συζήτηση με την Φρανκφούρτη ανοίγει στο παρασκήνιο, καθώς η κυβέρνηση επιχειρεί να συνδυάσει την έξοδο από το πρόγραμμα, τον Αύγουστο, χωρίς προληπτική πιστωτική γραμμή από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας με μια παράταση της αποδοχής των ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ, ώστε να παραμείνουν «θωρακισμένες» οι τράπεζες.
Η διατήρηση του waiver (κατ’ εξαίρεση αποδοχή των ομολόγων, ακόμη κι αν έχουν βαθμολογία «σκουπιδιών» από τους οίκους αξιολόγησης) ήταν το κύριο θέμα συζήτησης στη συνάντηση Δραγασάκη-Τσακαλώτου-Χουλιαράκη με τον Μάριο Ντράγκι, από την οποία έλειψε ο Γιάννης Στουρνάρας, που έχει ταχθεί δημόσια υπέρ της προληπτικής πιστωτικής γραμμής, προκαλώντας οργή στην κυβέρνηση.
Προς το παρόν δεν υπάρχουν δημοσιοποιημένες ενδείξεις ότι ο κ. Ντράγκι θα εγκαταλείψει την αυστηρή προσήλωσή του στους κανόνες της ΕΚΤ, που επιβάλλουν τον τερματισμό του waiver τον Αύγουστο, αν η Ελλάδα δεν έχει συμφωνήσει με τους Ευρωπαίους δανειστές ένα νέο, μεταμνημονιακό πρόγραμμα.
Πληροφορίες αναφέρουν, όμως, ότι η ΕΚΤ έχει διαμηνύσει ότι θα μπορούσε να «βάλει νερό στο κρασί της» και να συνεχίσει κανονικά τη χρηματοδότηση των τραπεζών, ώστε να μην μεταπέσει η χρηματοδότηση στον «ακριβό» μηχανισμό ELA, κάτι που θα προκαλούσε σοβαρό πλήγμα στην κερδοφορία τους, σε μια ευαίσθητη περίοδο.
Εάν εκπληρωθούν κάποιοι όροι, η κεντρική τράπεζα θα μπορούσε να θεωρήσει ότι το «ολιστικό σχέδιο ανάπτυξης», όπως μνημονεύθηκε στο ανακοινωθέν του Eurogroup της Δευτέρας, αποτελεί ένα πρόγραμμα, που θα μπορούσε να «μετρήσει» για να συνεχισθεί η κανονική χρηματοδότηση των τραπεζών.
Με άλλα λόγια, θα ακολουθήσει ένα «τρίτο δρόμο» εξόδου από το πρόγραμμα: να μη συμφωνήσει ένα νέο πρόγραμμα, ή ένα πρόγραμμα στο πλαίσιο προληπτικής πιστωτικής γραμμής, αλλά να δεσμευθεί για την εφαρμογή ενός αναπτυξιακού σχεδίου δικής της ιδιοκτησίας, το οποίο θα πρέπει να εφαρμοσθεί με την κλασική, μεταμνημονιακή επιτήρηση (post-program surveillance), που προβλέπεται για όλα τα κράτη που εξέρχονται από μνημόνια.
Το θέμα αυτό πέρασε στην πρώτη γραμμή ενδιαφέροντος του Eurogroup, την Δευτέρα. «Συζητήσαμε και την αναπτυξιακή πολιτική της κυβέρνησης, το ολιστικό, όπως το λέει το ανακοινωθέν, πρόγραμμα που πρέπει να παρουσιάσουμε», ανέφερε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, μετά τη λήξη του Eurogroup.
«Η Ελλάδα θα πρέπει να έχει δικό της πρόγραμμα κάτι για το οποίο το δικό μου κόμμα συζήτησε στην Κεντρική Επιτροπή του το Σάββατο. Θα πρέπει να έχει το δικό της πρόγραμμα με αναπτυξιακά μέτρα για να βοηθήσει πρώτα απ' όλα την Ελλάδα και τη βιωσιμότητα της ελληνικής ανάπτυξης, αλλά και να βοηθήσει να γεφυρωθεί η διαφορά στις προβλέψεις μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών και του ΔΝΤ», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών, δύο είναι οι βασικές δυσκολίες που θα έχει η προσπάθεια να διατηρήσει η ΕΚΤ το waiver, επικαλούμενη την εφαρμογή του ελληνικού «ολιστικού σχεδίου ανάπτυξης»: πρώτον, στο σχέδιο θα πρέπει να αναφερθεί ρητά ότι η κυβέρνηση δεν θα «ξηλώσει» μνημονιακές μεταρρυθμίσεις, παρά μόνο με σύμφωνη γνώμη των Θεσμών. Δεύτερον, να υπάρχει κάποιου είδους «σφικτή» επιτήρηση, πιο αυστηρή από το «κλασικό» post-program surveillance, ώστε να μπορεί η ΕΚΤ να κρίνει σε ποιο βαθμό εφαρμόζεται το «ολιστικό σχέδιο ανάπτυξης».
Το ολιστικό σχέδιο ανάπτυξης, πάντως, δεν θα περιλαμβάνει δημοσιονομικά μέτρα, αλλά θα εστιάζει σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για τη διευκόλυνση των επενδύσεων, χωρίς να αποκλείονται μέτρα για τους ασθενέστερους. Όπως είπε ο κ. Τσακαλώτος, «αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι να εξασφαλίσουμε στις αγορές, αφού θα στεκόμαστε στα πόδια μας, τελικά, ότι έχουμε ένα καλό πρόγραμμα για τον ελληνικό λαό, το οποίο θα έχει κοινωνικά στοιχεία, αλλά θα είναι ταυτόχρονα καλό για την επενδυτική κοινότητα, θα σηματοδοτεί ότι η ανάπτυξη θα είναι βιώσιμη και μακροπρόθεσμα».
Αν το ολιστικό σχέδιο επιτρέψει στην ΕΚΤ να διατηρήσει το waiver, αυτό θα είναι ένα σημαντικό πρόσθετο όφελος για την κυβέρνηση. Από την άλλη, θα υπάρχει και ένας ισχυρός μοχλός πίεσης των δανειστών προς την Αθήνα: παρεκτροπές στην εφαρμογή του σχεδίου, θα μπορούν να οδηγούν σε απόσυρση της φθηνής χρηματοδότησης από την ΕΚΤ…