Την φόρμουλα που θα επιτρέψει να φθάσουν και στις μικρομεσαίες περισσότερα δάνεια, όχι μόνο από τις τακτικές χρηματοδοτήσεις που προσφέρουν οι τράπεζες, αλλά και από το πακέτο φθηνών δανείων 12,7 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης, αναζητούν κυβέρνηση, τραπεζίτες και εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου. Όμως, είναι πολύ δύσκολο να ξεπερασθεί η άρνηση των τραπεζών να αναλάβουν μεγαλύτερο ρίσκο. Η χθεσινή σύσκεψη κυβερνητικών παραγόντων, τραπεζιτών και εκπροσώπων του επιχειρηματικού κόσμου δεναπέφερε ουσιαστικά αποτελέσματα.
Το πρόβλημα της έλλειψης χρηματοδότησης των ΜμΕ έγινε ακόμη πιο πιεστικό από τον Μάιο, καθώς οι τράπεζες έκλεισαν απότομα τη στρόφιγγα της χορήγησης νέων δανείων. Όπως έχει γράψει το Sofokleousin.gr, τα νεότερα στοιχεία της ΤτΕ δείχνουν ότι ο Μάιος 2021 ήταν ο χειρότερος μήνας, σε ό,τι αφορά τις νέες χορηγήσεις δανείων στις επιχειρήσεις. Παράλληλα, οι τράπεζες αύξησαν σημαντικά τα επιτόκια των νέων επιχειρηματικών δανείων.
Επιτόκια και ποσά νέων επιχειρηματικών δανείων
Παρά τις πιέσεις που δέχονται για να αυξήσουν τη χρηματοδότηση των ΜμΕ, οι τράπεζες επαναλαμβάνουν συνεχώς ότι είναι πολύ λίγες οι επιχειρήσεις, περίπου 30.000 σε σύνολο 800.000, οι οποίες πληρούν τα πιστωτικά κριτήρια για να πάρουν δάνεια και μόνο η εγγύηση του Δημοσίου μπορεί να διευκολύνει την αύξηση των πιστώσεων προς επιχειρήσεις που θεωρείται ότι έχουν υψηλό ρίσκο.
Από αυτή την άποψη, όμως, όπως λένε οι τράπεζες, υπάρχει η εικόνα ότι οι ίδιες οι επιχειρήσεις δεν θέλουν αυτή την περίοδο να δανειοδοτηθούν, ενδεχομένως και επειδή βλέπουν ότι διατηρείται αυξημένη αβεβαιότητα για τις οικονομικές προοπτικές λόγω της πανδημίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι κινδυνεύει να αποτύχει, προσφέροντας ελάχιστα νέα δάνεια, το πρόγραμμα εγγυημένων δανείων της Αναπτυξιακής Τράπεζας ειδικά για τις ΜμΕ, μέσω του οποίου μπορεί να προσφερθεί ρευστότητα έως 500 εκατ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους.
Οι τράπεζες αναφέρουν ότι έχουν κάνει προσπάθειες να προσεγγίσουν δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις για να ενταχθούν στο πρόγραμμα, μέσω ενημερωτικών μηνυμάτων και επικοινωνίας που γίνεται από το δίκτυο καταστημάτων, αλλά έως τώρα το ενδιαφέρον για δανειοδότηση είναι εντελώς ανεπαρκές, με κίνδυνο, εάν δεν αλλάξει κάτι τους επόμενους μήνες, να αξιοποιηθούν σε πολύ μικρό βαθμό οι δυνατότητες που προσφέρουν οι εγγυήσεις της Αναπτυξιακής Τράπεζας.
Μάλιστα, υπάρχουν ενδείξεις ότι τα προγράμματα στήριξης από το κράτος οδηγούν πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε αποχή από τον τραπεζικό δανεισμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλές ΜμΕ, όπως αναφέρουν οι τράπεζες, δηλώνουν ότι δεν ενδιαφέρονται για δάνεια επειδή έχουν καλύψει τις ανάγκες τους για ρευστότητα μέσω της Επιστρεπτέας Προκαταβολής.
Πιέσεις από Σταϊκούρα και Στουρνάρα
Οι τράπεζες δέχονται πλέον πίεση όχι μόνο από τον υπουργό Οικονομικών, Χρήστο Σταϊκούρα, που επαναλαμβάνει συνεχώς ότι πρέπει να αυξηθούν τα δάνεια στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά και από τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος δεν κρύβει τη δυσφορία του για το γεγονός ότι οι τράπεζες, ενώ έχουν λάβει 47 δισ. ευρώ από την ΕΚΤ με αρνητικά επιτόκια και οι καταθέσεις αυξάνονται συνεχώς, περνούν στην οικονομία πολύ μικρά ποσά νέων δανείων.
Σε πρόσφατες δηλώσεις του (στο Business Daily), ο κ. Στουρνάρας τόνισε ότι το Ευρωσύστημα έχει δανείσει 47 δισ. ευρώ τις ελληνικές τράπεζες με αρνητικά επιτόκια -1% έως -0,5%, δηλαδή επιδοτούνται οι τράπεζες για να δανειοδοτηθούν, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά. Πέραν αυτού έχουμε και μια πολύ μεγάλη αύξηση των αποταμιεύσεων. «Δεν μπορώ να πω», τόνισε ο κ. Στουρνάρας, «ότι είμαι ικανοποιημένος, όταν οι τράπεζες έχουν διοχετεύσει στον καθαρά ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, στον μη χρηματοπιστωτικό, γύρω στα 5 δισεκατομμύρια φέτος, ενώ έχουν πάρει 47 δισ. συν την αύξηση των καταθέσεων. Τα υπόλοιπα είναι σε ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου και κατατεθειμένα ξανά στην κεντρική τράπεζα».
Επιπλέον, ο διοικητής της ΤτΕ κάλεσε τις τράπεζες να χορηγήσουν περισσότερα δάνεια στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τονίζοντας: «Έτσι όπως είναι δομημένη η οικονομία της Ελλάδας, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της απασχόλησης είναι σε αυτό που λέμε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πρέπει να μείνουν ζωντανές, δεν έχουμε τη δυνατότητα να κλείσουν βιώσιμες επιχειρήσεις. Άρα λοιπόν οι τράπεζες πρέπει να φτιάξουν κατάλληλα προγράμματα».
Τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης
Ένα μεγάλο ζήτημα που έχει ανακύψει, εξάλλου, και πλέον απαιτείται να εξετασθεί σοβαρά, μετά τη χθεσινή έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, είναι το πώς θα αξιοποιηθούν τα άτοκα δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης, ύψους 12,7 δισ. ευρώ, με τρόπο ώστε να ωφεληθούν και οι μικρότερες επιχειρήσεις, πέραν του στενού κύκλου των 30.000 εταιρειών που οι τράπεζες θεωρούν αξιόχρεες.
Όπως έχει γράψει το Σin, ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, με πρώτη γερμανική, ζήτησαν από την κυβέρνηση να διασφαλίσει, μέσω του σχεδιασμού που κάνει, ότι τα δάνεια θα διαχυθούν σε μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων και σε επενδυτικά σχέδια με μεγαλύτερο κίνδυνο, ώστε να μην καταλήξουν μόνο σε επιχειρήσεις και επενδυτικά σχέδια που ούτως ή άλλως θα χρηματοδοτούνταν από το τραπεζικό σύστημα.
Οι τράπεζες, όμως, και σε αυτή την περίπτωση δηλώνουν ότι δεν είναι δυνατόν να αυξήσουν τον κίνδυνο των δανείων που χορηγούν, ακριβώς την ώρα όπου βρίσκεται σε εξέλιξη η τελική προσπάθεια να «ξεφορτωθούν» τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που κληρονόμησαν από τη μεγάλη οικονομική κρίση. Και ζητούν από την κυβέρνηση να βρει τρόπους για να περιορισθούν οι κίνδυνοι μέσω παροχής κρατικών εγγυήσεων.
Πρέπει να σημειωθεί ότι ήδη έχει ενταχθεί στο σχεδιασμό ένα πρόγραμμα που θα κατευθύνει χρηματοδοτήσεις προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Θα δημιουργηθεί ένα ταμείο επιχειρηματικών συμμετοχών, το οποίο θα διαχειρίζεται η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων, θυγατρική της Αναπτυξιακής Τράπεζας. Το νέο ταμείο θα χρηματοδοτήσει επενδύσεις μικρομεσαίων επιχειρήσεων κατά το 70% της αξίας τους, μέσω συμμετοχής σε εταιρείες διαχείρισης επενδυτικών κεφαλαίων, οι οποίες και θα αναλάβουν την αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων.