Φόρμουλα για να «ψαλιδιστεί» ο ευρωπαϊκός φόρος στα υπερκέρδη των ελληνικών διυλιστηρίων έχει βρει η κυβέρνηση, με αποτέλεσμα, ενώ αρχικά είχε εκτιμηθεί ότι το Δημόσιο θα εισέπραττε ποσά πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων, να υπολογίζεται τώρα ότι η επιβάρυνση τα ΕΛΠΕ και τη Motor Oil θα είναι της τάξεως των 300 - 400 εκατ. ευρώ.
Προς το παρόν, το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει εξηγήσει σε ποια βάση θα υπολογισθούν τα κέρδη των δύο ομίλων της διύλισης που θα φορολογηθούν με συντελεστή 33%, σύμφωνα με όσα αποφάσισαν την περασμένη Παρασκευή οι Ευρωπαίοι υπουργοί Ενέργειας, που συζήτησαν τη σχετική πρόταση κανονισμού από την Κομισιόν.
Ο υπουργός Οικονομικών, Χρ. Σταϊκούρας, αρκέσθηκε να δηλώσει, ερωτηθείς σχετικά σε τηλεοπτική εκπομπή το Σάββατο, ότι «όταν υιοθετηθεί ο κανονισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δεν θέλει νομοθέτηση από το ελληνικό Κοινοβούλιο. Είναι εφαρμογή σε ευρωπαϊκό επίπεδο». Όσον αφορά, όμως, το εισπρακτικό αποτέλεσμα του νέου φόρου αποκάλυψε ότι «οι εκτιμήσεις μας, βεβαίως με βάση την πρόταση και το τελικό αποτέλεσμα, είναι ότι θα εισπράττει η χώρα για αυτό το χρονικό διάστημα κάτι ανάμεσα σε 300 και 400 εκατομμύρια ευρώ».
Η εκτίμηση του υπουργού Οικονομικών κατεβάζει πολύ χαμηλότερα από όσο είχε αρχικά εκτιμηθεί την επιβάρυνση των δύο διυλιστηρίων από τον ευρωπαϊκό φόρο στα υπερκέρδη, ο οποίος είχε προκαλέσει και τη δημόσια αντίδραση από τον διευθύνοντα σύμβουλο των ΕΛΠΕ, Ανδρέα Σιάμισιη, που είχε δηλώσει ότι «πρόκειται για μια λανθασμένη πρόταση της Κομισιόν, χωρίς ηθική βάση» και είχε τονίσει ότι ο σύνδεσμος των μεγάλων ευρωπαϊκών εταιρειών καυσίμων, FuelsEurope, στον οποίο μετέχουν και τα ΕΛΠΕ, θα «πολεμούσε για να μην περάσει η εξοντωτική και άδικη πρόταση».
Πώς υπολογίζεται ο φόρος
Σύμφωνα με την αρχική πρόταση της Κομισιόν, για να υπολογισθεί ο φόρος στα υπερκέρδη των εταιρειών υγρών καυσίμων, η εξίσωση έχει ως εξής: υπολογίζεται ο μέσος όρος κερδοφορίας της περιόδου 2019 - 2021, σε αυτόν προστίθεται μια αύξηση κατά 20% και τα ποσά που υπερβαίνουν αυτό το όριο φορολογούνται με συντελεστή 33%.
Μετά τις επισημάνσεις της FuelsEurope ότι είναι άδικο να υπολογίζεται ο μέσος όρος μόνο με βάση τα κέρδη αυτής της τριετίας, όπου περιλαμβάνονται και οι μεγάλες ζημιές του 2020, λόγω της πτώσης τιμών και κατανάλωσης που προκάλεσε η πανδημία, στη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας, την Παρασκευή, έγινε μια μικρή τροποποίηση στη φόρμουλα υπολογισμού και προστέθηκε το έτος 2018, ώστε ο μέσος όρος να υπολογισθεί με βάση τα κέρδη της τετραετίας 2018 - 2021 και να μειωθεί η βαρύτητα των ζημιών του 2020.
Ακόμη και με τη νέα φόρμουλα υπολογισμού, όμως, οι δύο μεγάλοι ελληνικοί όμιλοι των υγρών καυσίμων θα έπρεπε να επιβαρυνθούν με πολύ υψηλό φόρο. Για παράδειγμα, τα ΕΛΠΕ, που είναι και ο κυρίαρχος «παίκτης» της αγοράς, είχαν το 2020 ζημιές προ φόρων που προσέγγισαν τα 582 εκατ. ευρώ, οι οποίες κατεβάζουν πολύ χαμηλά τον πήχη για τον μέσο όρο της τετραετίας 2018 - 2021, με αποτέλεσμα να φαίνεται ότι έχουν φέτος τεράστια αύξηση κερδοφορίας, αφού ήδη το πρώτο εξάμηνο τα κέρδη ανήλθαν σε 1,1 δισ. ευρώ. Ανάλογη είναι η πορεία της κερδοφορίας της Motor Oil, κάτι που σημαίνει ότι, με πρόχειρους υπολογισμούς, το Δημόσιο θα έπρεπε να εισπράξει για το 2022 περίπου τριπλάσιο ποσό φόρου από το ποσό που ανέφερε ο Χρ. Σταϊκούρας.
Αν και είναι νωρίς για να εξαχθούν συμπεράσματα για τη φόρμουλα που θα χρησιμοποιήσει το ΥΠΟΙΚ για να μειώσει την επιβάρυνση των διυλιστηρίων, από την πλευρά των πετρελαϊκών εταιρειών έχουν ακουσθεί αρκετές προτάσεις. Για παράδειγμα, ο κ. Σιάμισιης έχει τονίσει ότι θα πρέπει να εξαιρεθούν από τον υπολογισμό του φόρου τα κέρδη των διυλιστηρίων από εξαγωγές, ενώ η διοίκηση του γαλλικού κολοσσού Total έχει προτείνει να συμψηφίζεται ο φόρος με τις ζημιές, ή μέρος των ζημιών, του 2020.
Σε κάθε περίπτωση, οι προσδοκίες για μια πολύ μεγάλη τονωτική ένεση στα δημόσια έσοδα, που θα αξιοποιηθεί για τη στήριξη των καταναλωτών ενέργειας, φαίνεται ότι διαψεύδονται. Ο ευρωπαϊκός φόρος θα φέρει και στην Ελλάδα όχι αμελητέα έσοδα, όμως το ποσό θα είναι πολύ χαμηλότερο από όσο φαινόταν αρχικά.
