Η συζήτηση περί Συνταγματικής Αναθεώρησης έχει ανοίξει ένα νέο «παράθυρο» διαλόγου, που δίνει τη δυνατότητα στην κυβέρνηση και στον ΣΥΡΙΖΑ να συνεχίσουν την προσπάθεια ανοίγματος προς τον χώρο της κεντροαριστεράς. Σταδιακά διαμορφώνεται προσφορότερο έδαφος γι αυτή την κίνηση, στην οποία πολλοί αναλυτές βλέπουν ήδη το ξεκίνημα ενός «φλερτ» με σχεδόν προδιαγεγραμμένη κατάληξη σε βάθος χρόνου.
Στο «Κίνημα Αλλαγής» και στον ευρύτερο πολιτικό χώρο υπάρχουν ακόμη πολλές αντιστάσεις, αλλά οι ζυμώσεις συνεχίζονται και η ιδέα της συνεργασίας κερδίζει έδαφος. Στις συζητήσεις που γίνονται με συμμετοχή βουλευτών και στελεχών κυριαρχεί η άποψη ότι ο νέος φορέας δεν πρέπει να απομακρυνθεί από τις ιστορικές του ρίζες. Χρειάζεται σαφές πολιτικό στίγμα, με σοσιαλδημοκρατικό και σαφώς «αντιδεξιό» προφίλ, ώστε να μπορέσει να απευθυνθεί στην εκλογική βάση του παλιού ΠΑΣΟΚ.
Αυτό το πολιτικό στίγμα αποτελεί άλλωστε προϋπόθεση για προχωρήσει ο άτυπος διάλογος με τον ΣΥΡΙΖΑ, να υπάρξουν γέφυρες συνεννόησης και να προκύψουν δυνατότητες μελλοντικής συνεργασίας στη διαμόρφωση εθνικής πολιτικής, σε νομοθετικό και σε κυβερνητικό επίπεδο.
Το πρόβλημα είναι ότι μέσα στο Κίνημα Αλλαγής υπέχουν ακόμη ισχυρές αντίρροπες δυνάμεις, που καθιστούν δυσχερή τη χάραξη ενιαίας γραμμής όσον αφορά τη στρατηγική του νέου φορέα. Αυτό αναγκάζει και την ηγεσία να τηρεί φαινομενικά σκληρή στάση, δείχνοντας ότι δεν ενδίδει στις «σειρήνες» του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι μια τακτική που υπαγορεύεται όχι μόνον από τη λογική της άτυπης διαπραγμάτευσης, αλλά και από λόγους εσωτερικών ισορροπιών.
Τα μηνύματα και οι ενδείξεις μεταστροφής
Αν και η επικεφαλής του νέου φορέα της Κεντροαριστεράς επιμένει σε μια αινιγματική στάση, πολιτικοί σχολιαστές επισημαίνουν ότι με τη συζήτηση για τις αλλαγές στο Σύνταγμα ανοίγει ένας σοβαρός δίαυλος επικοινωνίας με το κυβερνητικό στρατόπεδο.
Προχθές ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας έστειλε ένα σαφές μήνυμα, απονέμοντας εύσημα στην Φώφη Γεννηματά για το «ναι» που είπε στην «πρόσκληση» για αναθεώρηση του Συντάγματος από την παρούσα Βουλή. Τόνισε μάλιστα ότι η απαιτούμενη κοινοβουλευτική πλειοψηφία των 180 εδρών για να προχωρήσει η συγκεκριμένη τομή, μπορεί να προκύψει και να έχει «προοδευτικό πρόσημο» - να επιτευχθεί δηλαδή με τις ψήφους της κυβερνητικής πλειοψηφίας και του Κινήματος Αλλαγής.
Το κλίμα βελτιώνεται σταδιακά στις σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών και η αμοιβαία εμπιστοσύνη ενισχύεται. Χρονικό ορόσημο και αφετηρία αυτής της μεταστροφής ήταν η συνάντηση του πρωθυπουργού ΑλέξηΤσίπρα με τον Σταύρο Θεοδωράκη, που έδωσε το μήνυμα ότι «κάτι αλλάζει» στη στάση της κεντροαριστεράς.
Μέχρι τότε, ο νέος φορέας έδειχνε να ισορροπεί στη γραμμή των «ίσων αποστάσεων». Τώρα φαίνεται ότι γέρνει περισσότερο προς τα αριστερά.
Τα πρόσωπα-τροχοπέδη
Ορισμένα στελέχη του συνεχίζουν πάντως να αντιδρούν σε οποιοδήποτε σενάριο συναίνεσης-συνεργασίας με την παρούσα κυβέρνηση, κρατώντας σθεναρά σκληρή αντιπολιτευτική γραμμή και δείχνοντας εμμέσως ότι προτιμούν να κρατήσουν ανοιχτή την πόρτα μετεκλογικής συνεργασίας με τη ΝΔ.
Παράλληλα όμως και από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, φαίνεται να υπάρχει ιδιαίτερος προβληματισμός για την παρουσία στο Κίνημα Αλλαγής προσώπων με μεγάλο «ειδικό βάρος», που εκτιμάται ότι προσδίδουν αρνητικό πρόσημο στον νέο φορέα και θεωρούνται «βαρίδια του παρελθόντος».
Τα ονόματα του Ευάγγελου Βενιζέλου και του Ανδρέα Λοβέρδου φιγουράρουν στις πρώτες θέσεις της σχετικής λίστας. Στον ΣΥΡΙΖΑ και στο Μαξίμου θεωρούν ότι η παρουσία τους στο Κίνημα Αλλαγής όχι μόνο λειτουργεί ανασταλτικά σ’ αυτή τη φάση των πρώτων βημάτων προσέγγισης με την κεντροαριστερά, αλλά θα αποτελούσε και αποτρεπτικό παράγοντα στο ενδεχόμενο μελλοντικής κυβερνητικής συνεργασίας.
Αναλυτές εκτιμούν ότι εάν ο νέος φορέας «ξεφορτωνόταν» ορισμένα πρόσωπα με βεβαρημένο πολιτικό παρελθόν – μεταξύ αυτών και τους δύο προαναφερθέντες πρώην υπουργούς - το σενάριο μελλοντικής συνεργασίας θα μπορούσε να «περπατήσει».
Την άποψη αυτή συμμερίζονται πολλά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ – ακόμη και από την ομάδα των «53», οι οποίοι ήταν πάντα επιφυλακτικοί και επικριτικοί για τη στρατηγική συνεργασιών που προωθεί η κομματική ηγεσία.
Το μήλον της έριδος
Προς το παρόν φαίνεται ότι η στάση της Φώφης Γεννηματά στο θέμα της συνταγματικής αναθεώρησης προκαλεί ανησυχίες και αντιδράσεις στη ΝΔ, η οποία φοβάται ότι χάνει έναν δυνητικό μελλοντικό στήριγμα για το σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας μετά τις προσεχείς εκλογές.
Η αξιωματική αντιπολίτευση εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση στο Κίνημα Αλλαγής , εστιάζοντας στο άρθρο 16, που αφορά τη δυνατότητα ίδρυσης και λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων. Το Κίνημα έσπευσε να αντιδράσει με αιχμηρή απάντηση, δίνοντας συνέχεια στην αντιπαράθεση που έχει ξεκινήσει.
Όλα δείχνουν ότι ο νέος πολιτικός φορέας της κεντροαριστεράς θα βρεθεί τους επόμενους στο επίκεντρο έντονων διεργασιών, ζυμώσεων και αντιπαραθέσεων
• Αφ’ ενός θα έχει να αντιμετωπίσει εσωτερικές τριβές και κλυδωνισμούς στη διαδικασία διαμόρφωσης πολιτικής ταυτότητας, συγκρότησης ηγετικής ομάδας και χάραξης στρατηγικής
• Αφ’ ετέρου θα αποτελέσει «μήλον της έριδος» για τα δύο μεγάλα κόμματα εξουσίας, που θα χρειασθούν συμμάχους και συνεργασίες για να συγκροτήσουν κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες και να μπορέσουν να κυβερνήσουν.
Η κοινοβουλευτική αριθμητική θα είναι ο γνώμονας κινήσεων, τακτικών επιλογών και στρατηγικών, όπου το Κίνημα Αλλαγής θα έχει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο.