Προβλέψεις για περαιτέρω βελτίωση των δημοσιονομικών μεγεθών το 2018, βασισμένη στην οικονομική ανάπτυξη, αλλά και επιφυλάξεις ως προς την επίτευξη των στόχων για τα έσοδα, διατυπώνει στην έκθεση του το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο, αποκαλύπτοντας ότι ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος τίθεται ακόμη ψηλότερα, στο 3,82%.
Η προσδοκώμενη βελτίωση τόσο του πρωτογενούς όσο και του συνολικού δημοσιονομικού αποτελέσματος σε σχέση με το 2017, στηρίζεται πρωτίστως στα αποτελέσματα που αναμένονται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό (ΚΠ) και δευτερευόντως από τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ).
Συγκεκριμένα, το πρωτογενές αποτέλεσμα του Κρατικού Προϋπολογισμού (ΚΠ) εκτιμάται ότι θα καταγράψει βελτίωση της τάξης των 2,7 δισ. ευρώ και το πρωτογενές αποτέλεσμα των ΟΚΑ βελτίωση της τάξης των 700 εκατ. ευρώ. Ελαφρά βελτίωση αναμένεται επίσης στα πρωτογενή αποτελέσματα των ΔΕΚΟ κατά 203 εκατ. ευρώ και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης κατά 172 εκατ. ευρώ. Αντίθετα τα Νομικά Πρόσωπα του Δημοσίου και τα Νοσοκομεία-ΠΕΔΥ εκτιμάται ότι θα καταγράψουν επιδείνωση των πρωτογενών αποτελεσμάτων τους κατά 484 και 331 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.
Μόνο με οικονομική ανάπτυξη
Με δεδομένο ότι το 2018 δεν προβλέπεται η επιβολή νέων δημοσιονομικών μέτρων στο σκέλος των δαπανών ούτε στο σκέλος των εσόδων, η σημαντική αυτή βελτίωση θα προέλθει σχεδόν αποκλειστικά από την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας.
Η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα είναι της τάξης του 2,5%, ενώ η ανεργία εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 1,5% περίπου.
Συνεπώς, όπως τονίζει το ΕΔΣ, τα δημοσιονομικά αποτελέσματα του 2018 εξαρτώνται κατά μείζονα λόγο από τις μακροοικονομικές επιδόσεις. Όσο προσεγγίζεται ο στόχος για αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ και μείωση της ανεργίας, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι πιθανότητες για την εκτέλεση του προϋπολογισμού σύμφωνα με τον στόχο που έχει τεθεί. Η σχεδιαζόμενη βελτίωση του αποτελέσματος εντοπίζεται στην αύξηση των εσόδων.
Εσοδα, φόροι, δαπάνες
Η αύξηση των εσόδων του ΚΠ σε ταμειακή βάση εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 2.103 εκατ. ευρώ. Θα προέλθει κυρίως από περαιτέρω αύξηση των φορολογικών εσόδων.
Ειδικότερα, προβλέπεται αύξηση των εισπράξεων άμεσων φόρων (+478 εκατ. ευρώ), σχεδόν εξολοκλήρου από Φόρο Εισοδήματος Φυσικών.
Εντός του 2018 θα υπάρξουν «ωριμάνσεις» ήδη ψηφισθέντων μέτρων (περιορισμός δικαιούχων ΕΚΑΣ, κατάργηση εκπτώσεων φόρου εισοδήματος κ.α.) αλλά οι δημοσιονομικές επιπτώσεις τους εκτιμάται ότι θα είναι περιορισμένες.
Ανάλογη αύξηση εκτιμάται ότι θα προκύψει στις εισπράξεις έμμεσων φόρων (+473 εκατ. ευρώ) - κυρίως από φόρους κατανάλωσης (+439 εκατ. ευρώ) και λιγότερο σε εισπράξεις από φόρους συναλλαγών (+87 εκατ. ευρώ). Σημειώνεται ότι μεγάλο μέρος της προβλεπόμενης αύξησης των εισπράξεων έμμεσων φόρων θα είναι από καπνικά προϊόντα, οι οποίες κατά το 2017 περιορίστηκαν λόγω της αυξημένης αποθεματοποίησης από τις εταιρίες του κλάδου κατά το προηγούμενο έτος 2016.
Οι πρωτογενείς δαπάνες του Τακτικού Προϋπολογισμού εμφανίζονται σημαντικά μειωμένες (-1.277 εκατ. ευρώ) το 2018, επειδή το 2017επιβαρύνθηκαν με διανομή «κοινωνικού μερίσματος» 1,4 δισ. ευρώ.
Συνεπώς, με δεδομένο το ύψος των δαπανών, η επίτευξη του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2018 συναρτάται με τη δυνατότητα είσπραξης φορολογικών εσόδων 48.156 εκατ. ευρώ (έναντι 47.205 εκατ. το 2017).
Οι αβεβαιότητες
Επισημαίνεται πως η επίτευξη του στόχου των φορολογικών εσόδων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ και της ιδιωτικής κατανάλωσης, η άνοδος των λιανικών τιμών, η άνοδος της απασχόλησης, η βελτίωση του οικονομικού κλίματος κλπ.
Όμως, το ύψος της ανόδου του ΑΕΠ και της ιδιωτικής κατανάλωσης, όσο και η άνοδος των τιμών και της απασχόλησης, συνιστούν αισιόδοξες προβλέψεις, οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζονται από μία σειρά άλλων παραγόντων (πολιτική σταθερότητα, σύντομη ολοκλήρωση γ’ αξιολόγησης, διευθέτηση του ζητήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, σταδιακή άρση των περιορισμών στη κίνηση κεφαλαίων, ομαλό διεθνές οικονομικό περιβάλλον κ.α.).
Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο επισημαίνει ότι η υστέρηση που παρατηρήθηκε φέτος στις εισπράξεις φόρου εισοδήματος, μπορεί να θεωρηθεί ένδειξη «φορολογικής κόπωσης». Αυτό δικαιολογεί κάποιες επιφυλάξεις ως προς την επίτευξη των στόχων για τα έσοδα του 2018.
Για τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης επισημαίνει ότι το προβλεπόμενο πλεόνασμα είναι αντίστοιχο με αυτό του 2016 –άρα ο στόχος μπορεί να θεωρηθεί . Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές τους, σύμφωνα με στοιχεία Σεπτεμβρίου, αν και εξακολουθούν να είναι υψηλές (2,05 δισ. ευρώ) έχουν πτωτική τάση.
Εν κατακλείδι το Δημοσιονομικό Συμβούλιο σημειώνει ότι τα περιθώρια για αποκλίσεις είτε στα έσοδα είτε στις δαπάνες του ΚΠ ή στους υπόλοιπους υποτομείς της ΓΚ είναι ελάχιστα. Ως εκ τούτου αφενός μεν επιβάλλεται ο Προϋπολογισμός να εκτελεσθεί, με μεγάλη προσοχή και χωρίς αποκλίσεις, αφετέρου δε είναι απόλυτα αναγκαίο να επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για την έκταση της ανάκαμψης της οικονομικής δραστηριότητας εντός του 2018.