Στην ελληνική αγορά έγινε το 2022 το μεγαλύτερο... πάρτι ανατιμήσεων απληστίας -μαζί με την Ιρλανδία- για την αύξηση των επιχειρηματικών κερδών, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat. Πλέον και ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναγνωρίζει την ύπαρξη του φαινόμενου και προειδοποιεί τις επιχειρήσεις για ελέγχους από το υπουργείο Ανάπτυξης, τα αποτελέσματα των οποίων, όπως είπε, θα ανακοινωθούν σύντομα.
Ο πρωθυπουργός παραδέχθηκε χθες (μιλώντας στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ) ότι «υπάρχει πράγματι μία λογική υποψία ότι πια δεν είναι (σ.σ.: αποτέλεσμα αυξήσεων στους συντελεστές παραγωγής, οι οποίοι μειώνονται, ας πούμε το κόστος ενέργειας έχει μειωθεί, αλλά αποκτά χαρακτηριστικά τα οποία τελικά έχουν να κάνουν με την ενίσχυση του περιθωρίου κέρδους των επιχειρήσεων. Αυτό το οποίο κάποιοι αποκάλεσαν «πληθωρισμό απληστίας».
Τα στοιχεία της Eurostat, που έτυχαν επεξεργασίας από το Bloomberg, δείχνουν ότι δεν είναι μια απλή «λογική υποψία», αλλά στατιστικά καταγεγραμμένο γεγονός ότι στην Ελλάδα ο υψηλός πληθωρισμός του 2022 ήταν αποτέλεσμα της μεγάλης αύξησης των περιθωρίων κέρδους από τις επιχειρήσεις.
Στο γράφημα του πρακτορείου ειδήσεων φαίνεται, με βάση τα στοιχεία της Eurostat, ποιοι παράγοντες έδωσαν ώθηση στον πληθωρισμό το 2022. Με πράσινο χρώμα αποτυπώνονται τα κέρδη των επιχειρήσεων, με κίτρινο το κόστος εργασίας και με πορτοκαλί οι φόροι. Η Ιρλανδία και η Ελλάδα είναι οι μοναδικές χώρες όπου ο πληθωρισμός ήταν αποτέλεσμα της αύξησης των επιχειρηματικών κερδών, ενώ το κόστος εργασίας και οι φόροι είχαν αρνητική συμβολή -η πρώτη σε πληθωρισμό Λιθουανία είχε, εκτός από τις αυξήσεις κερδών και σημαντική αύξηση του εργατικού κόστους. Έτσι, με πρωταθλήτρια την Ιρλανδία στον πληθωρισμό απληστίας, η Ελλάδα παίρνει το... ασημένιο μετάλλιο.
Οι παράγοντες που συνέβαλαν στον πληθωρισμό το 2022
Στην ελληνική αγορά, οι ανατιμήσεις από τις επιχειρήσεις είναι εύκολη υπόθεση, καθώς ο ανταγωνισμός στις περισσότερες αγορές βασικών αγαθών και υπηρεσιών ουσιαστικά δεν λειτουργεί, κάτι που φάνηκε με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο στην περίπτωση των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων, αλλά είναι εμφανές και σε πολλούς άλλους κλάδους (σούπερ μάρκετ, καύσιμα, τράπεζες κ.α.).
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει ελάχιστα αποτελέσματα να παρουσιάσει και, ακόμη και αν ενεργοποιηθεί περισσότερο, όπως προανήγγειλε πριν λίγες ημέρες ο πρόεδρός της, Ιωάννης Λιανός, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα μπορέσει να φέρει απτά αποτελέσματα σε σύντομο χρόνο, για ένα πρόβλημα που «καίει» την ελληνική κοινωνία.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να αξιοποιήσει ως βασικό «εργαλείο» τη Διϋπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ), η οποία έχει αρχίσει ήδη να πραγματοποιεί ελέγχους για την τήρηση της διάταξης που έχει «παγώσει» το ανώτατο περιθώριο κέρδους στα επίπεδα του 2021. Με αυτή τη διάταξη, η ισχύς της οποίας παρατείνεται, θα προσπαθήσει η κυβέρνηση να επιβάλει κυρώσεις σε όσες επιχειρήσεις κάνουν... πάρτι αύξησης των περιθωρίων κέρδους τους.
Στην πράξη, βέβαια, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι τα πρόστιμα που επιβάλλονται με αυτή τη διαδικασία είναι αρκετά για να αντισταθμίσουν τα οφέλη που έχουν οι επιχειρήσεις από τις ανατιμήσεις, ώστε να αλλάξει και η συμπεριφορά τους στην τιμολόγηση των προϊόντων. Πριν λίγες ημέρες, η ΔΙΜΕΑ επέβαλε πρόστιμο σε αλευροβιομηχανία, η επωνυμία της οποίας δεν ανακοινώθηκε, ύψους 24.265 ευρώ επειδή διέθετε συγκεκριμένους τύπους αλεύρων, απαραίτητων για τον καταναλωτή, με μεγαλύτερο περιθώριο μικτού κέρδους από το επιτρεπόμενο.
Προφανώς η συγκεκριμένη βιομηχανία αλεύρων έχει αποκομίσει πολλαπλάσια κέρδη από τα 24.265 ευρώ και δεν θα ενοχλήθηκε ιδιαίτερα από το πρόστιμο, καθώς μάλιστα δεν υφίσταται κάποια βλάβη η φήμη της από μια ανακοίνωση της επωνυμίας της...
Οι μεγάλες ανατιμήσεις του 2022 είναι γεγονός, καταγεγραμμένο από την Τράπεζα της Ελλάδος, ότι έφεραν ρεκόρ κερδοφορίας στις ελληνικές επιχειρήσεις, σε συνδυασμό με την καλή πορεία της ελληνικής οικονομίας και του τουρισμού και με τα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής κατά την περίοδο της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης.
Το μερίδιο καθαρού κέρδους (που ορίζεται ως ο λόγος του καθαρού λειτουργικού πλεονάσματος προς την καθαρή προστιθέμενη αξία και εκφράζει την απόδοση του επιχειρηματικού τομέα σε όρους λειτουργικών κερδών) υπερκέρασε τα προ πανδημίας επίπεδα το 2022 (33,2%), έναντι 24,8% το 2019, αλλά και τα επίπεδα του 2021 (32,5%). Το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα των επιχειρήσεων σε ονομαστικούς όρους αυξήθηκε κατά 32,1% το 2022 (από 28,7% το 2021).