Καταλύτης διαμόρφωσης ενός νέου status quo στη διεθνή γεωπολιτική σκακιέρα γίνεται το προσφυγικό, καθώς αποδεικνύεται ότι η Ευρώπη όχι μόνον δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις αιτίες του προβλήματος, αλλά αδυνατεί να διαχειριστεί τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις του. Ενώ το ευρωπαϊκό οικοδόμημα «τρίζει συθέμελα» και η συνοχή της ΕΕ διαρρηγνύεται, η σκυτάλη περνάει στις παλιές υπερδυνάμεις που βρίσκουν την ευκαιρία να επιβεβαιώσουν την αναβίωση του διπολισμού, περιορίζοντας την Ευρώπη σε ρόλο «ελάσσονος» παγκόσμιας δύναμης. Ρωσία και ΗΠΑ αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για να χτυπήσουν στις ρίζες του προβλήματος, δείχνοντας εμπράκτως στους Ευρωπαίους ποια είναι τα όρια δυνατοτήτων της κάθε πλευράς.
Πρώτη κίνηση η απόφαση Πούτιν να αποσύρει το μεγαλύτερο μέρος των ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων από τη Συρία, με το επιχείρημα ότι «έχουν ολοκληρώσει την αποστολή τους». Ανάλογη πρωτοβουλία αναμένεται τώρα από πλευράς ΗΠΑ, τις οποίες θα ακολουθήσουν κατ’ ανάγκην και οι σύμμαχες χώρες.
Διαβάστε επίσης: Κοινό μέτωπο Ομπάμα - Πούτιν: Αποσύρονται οι ρωσικές δυνάμεις από τη Συρία
Ανοίγει λοιπόν ο δρόμος για άτυπη – ή και επίσημη – συμφωνία για πολιτική λύση στο συριακό πρόβλημα, που θα οδηγήσει σε τερματισμό των πολυμέτωπων συγκρούσεων, οι οποίες έχουν προκαλέσει το τεράστιο κύμα προσφυγικών ροών. Με τη σταθεροποίηση του καθεστώτος Ασαντ – ή ενός μεταβατικού σχήματος διακυβέρνησης – και τον αφοπλισμό δυνάμεων που υποστηρίζονται τώρα από ΗΠΑ, Τουρκία, Ιράν, Σαουδική Αραβία, η προσπάθεια όλων των πλευρών θα επικεντρωθεί στην εξουδετέρωση του ISIS.
Η κίνηση Πούτιν δεν είναι μία μονομερής ενέργεια, στην οποία καλούνται να «απαντήσουν» οι ΗΠΑ, δείχνοντας ανάλογη «καλή θέληση». Αποτελεί μέρος ευρύτερου αμερικανορωσικού σχεδίου, που θα δώσει τη δυνατότητα στις δύο παραδοσιακές υπερδυνάμεις να επιβεβαιώσουν τον ηγεμονικό τους ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις, δείχνοντας παράλληλα στους Ευρωπαίους τις «πεπερασμένες» δυνατότητες και τις εγγενείς αδυναμίες της «Ενωσης» τους.
Αυτές θα φανούν και στη συνέχεια, καθώς το προσφυγικό δεν πρόκειται βέβαια να λυθεί άμεσα, ούτε οι προσφυγικές ροές θα σταματήσουν με τις πρώτες προσπάθειες ειρήνευσης στη Συρία. Αλλωστε στην Τουρκία υπάρχουν ακόμη εγκλωβισμένοι περίπου 2 εκατομμύρια πρόσφυγες που επιζητούν διέξοδο προς την Ευρώπη.
Ενώ λοιπόν ΗΠΑ και Ρωσία θα θέτουν σε εφαρμογή τα σχέδια ειρήνευσης-σταθεροποίησης στη Συρία, η Ευρώπη θα βρίσκεται τους επόμενους μήνες στα όρια των αντοχών της, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει όχι μόνον το πρόβλημα των προσφύγων, αλλά και τις πολιτικές και κοινωνικές επιπτώσεις του.
